Khi con người già đi, các mạch máu mất đi độ đàn hồi trẻ trung và thậm chí có thể bắt đầu cứng lại và thu hẹp, dẫn đến độ nhớt của máu tăng lên, nghĩa là máu khó lưu thông dễ dàng. Các triệu chứng của xơ cứng và tắc nghẽn động ạch là gì và có thể thực hiện biện pháp nào để phục hồi sức khỏe mạch máu?
Máu là một chất sống quan trọng chịu trách nhiệm vận chuyển oxy, chất dinh dưỡng và chất thải trao đổi chất, từ đó duy trì hoạt động bình thường của cơ thể. Tuy nhiên, khi máu trở nên quá nhớt hoặc mạch máu cứng lại, các chức năng này có thể bị tổn hại, có khả năng dẫn đến một loạt vấn đề sức khỏe, bao gồm bệnh tim và đột quỵ.
Xơ vữa động mạch đề cập đến những thay đổi trong động mạch do thành mạch máu dày lên hoặc sự phát triển của tắc nghẽn trong mạch vì nhiều lý do. Nhiều yếu tố, bao gồm huyết áp cao, tiểu đường và tăng lipid máu, có thể gây ra tình trạng này.
Ngoài ra, béo phì, hút thuốc, uống quá nhiều rượu, rối loạn nội tiết, căng thẳng, kích thích tinh thần, thói quen ăn uống và sinh hoạt kém, hoạt động thể chất không đủ và lão hóa đều có liên quan đến chứng xơ vữa động mạch.
Khi xơ vữa động mạch xảy ra, các mạch máu mất đi tính linh hoạt, dẫn đến suy giảm tuần hoàn ngoại biên. Điều này làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông và phát triển các bệnh như đột quỵ, đau tim và đau thắt ngực.
12 dấu hiệu sớm của xơ vữa động mạch
Sự phát triển của chứng xơ vữa động mạch là dần dần và có thể không có triệu chứng đáng chú ý ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, nếu bạn gặp những dấu hiệu sau thì khả năng bị xơ vữa động mạch cao hơn:
- Có tiền sử tăng huyết áp, mỡ máu cao hoặc tiểu đường
- Hút thuốc hoặc uống rượu kéo dài
- Lạnh và tê ở tay và chân
- Suy giảm trí nhớ, biểu hiện bằng việc quên các con số, ngày tháng, tên và địa điểm cũng như các nhiệm vụ dự tính gần đây
- Thay đổi tính cách, được đánh dấu bằng sự cáu kỉnh và thay đổi tâm trạng ngày càng tăng
- Khó tập trung và phản ứng suy nghĩ chậm hơn
- Chuyển động chậm chạp
- Thừa cân
- Chóng mặt và đau đầu tái phát từ nhẹ đến nặng
- Run nhẹ ở tay khi cầm đũa hoặc bút
- Ngủ nông, khó ngủ sau khi thức dậy, thường xuyên mơ và mất ngủ
- Dễ mệt mỏi và thiếu năng lượng.
Nếu bạn có những dấu hiệu trên, bạn nên điều chỉnh chế độ ăn uống bằng cách áp dụng chế độ ăn ít cholesterol, ít muối và ít đường. Ngoài ra, tránh hút thuốc, hạn chế uống quá nhiều rượu và tập thể dục vừa phải.
4 triệu chứng có thể xảy ra khi máu có độ nhớt cao
Độ nhớt của máu cao là một vấn đề tuần hoàn phổ biến và những người mắc bệnh này có nguy cơ mắc bệnh xơ cứng động mạch cao hơn. Độ nhớt của máu tăng cao có thể dẫn đến suy giảm lưu thông máu và trao đổi chất.
Các triệu chứng thường gặp bao gồm nhức đầu, đau nhức vai và cổ, tê ở tay và chân, mệt mỏi, đánh trống ngực, tức ngực và đau đớn, và xuất hiện các đốm trên da.
Những người trung niên trở lên mắc bệnh mãn tính và người trẻ tuổi thường xuyên căng thẳng đều là nhóm có nguy cơ cao bị nhớt máu. Những người có tiền sử mắc các bệnh như tăng huyết áp, xơ cứng động mạch, bệnh tim và tiểu đường thậm chí còn có nguy cơ cao hơn.
Ngoài ra, những người trẻ tuổi bị căng thẳng liên quan đến công việc, thường xuyên uống rượu và thịt chế biến sẵn cũng có nguy cơ bị nhớt máu từ rất sớm.
Bốn triệu chứng sau đây có thể chỉ ra độ nhớt của máu cao hơn:
- Chóng mặt, uể oải và suy nghĩ chậm chạp vào sáng sớm. Tinh thần minh mẫn chỉ phục hồi sau khi ăn sáng.
- Cần ngủ trưa sau bữa trưa để tránh cảm giác uể oải suốt buổi chiều. Ngược lại, mức năng lượng đặc biệt cao sau bữa tối.
- Khó thở khi ngồi xổm. Điều này là do lưu lượng máu đến tim và ngực giảm khi ngồi xổm, dẫn đến thiếu máu cục bộ ở các cơ quan như phổi và não, do đó gây khó thở.
- Tầm nhìn mờ liên tục. Lưu lượng máu giảm do độ nhớt của máu cao có thể dẫn đến không đủ chất dinh dưỡng cho dây thần kinh thị giác. Ngoài ra, thiếu máu cục bộ tạm thời hoặc thiếu oxy đến dây thần kinh thị giác và võng mạc có thể gây mờ mắt từng đợt.
Các yếu tố góp phần gây tắc nghẽn mạch máu
Cả xơ cứng động mạch và độ nhớt của máu cao đều có thể góp phần gây tắc nghẽn mạch máu.
Sự tắc nghẽn này có thể dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe, bao gồm các bệnh tim mạch như xơ cứng động mạch, tăng huyết áp và tăng lipid máu, cũng như các bệnh mãn tính về gan, thận và phổi.
Trong trường hợp nghiêm trọng, nó có thể dẫn đến các tình trạng tử vong như nhồi máu cơ tim (đau tim) và đột quỵ, dẫn đến tử vong đột ngột.
Các yếu tố góp phần gây tắc nghẽn mạch máu, xơ cứng và độ nhớt của máu cao bao gồm:
- Cảm xúc tiêu cực: Căng thẳng tâm lý có thể khiến cơ bắp và dây thần kinh căng thẳng, dẫn đến tình trạng co thắt mạch máu ngoài ý muốn. Điều này có thể lần lượt gây ra huyết áp cao.
Một nghiên cứu được công bố trên The Lancet cho thấy căng thẳng kích thích hoạt động của hạch hạnh nhân trong não. Sự kích thích này dẫn đến những thay đổi về nội tiết tố và hệ thần kinh tự chủ, thúc đẩy tình trạng viêm động mạch và xơ vữa động mạch, làm tăng nguy cơ mắc một loạt bệnh tim mạch.
- Chế độ ăn uống không lành mạnh: Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu chất béo, nhiều đường làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về chuyển hóa.
Ăn thực phẩm lạnh cũng có thể khiến mạch máu co lại, một tình trạng được y học cổ truyền Trung Quốc gọi là “đông máu lạnh”.
Ngoài ra, uống không đủ nước có thể làm tăng độ nhớt của máu và ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất.
Vào mùa hè, khi đổ mồ hôi nhiều, việc đảm bảo cung cấp đủ nước cho cơ thể là điều cần thiết. Tôi (tác giả gốc bài viết) có một bệnh nhân ở độ tuổi 50 duy trì lối sống và chế độ ăn uống lành mạnh nhưng bị đột quỵ vào mùa hè do không uống đủ nước.
- Không hoạt động thể chất: Hoạt động thể chất không đủ có thể dẫn đến lưu thông máu kém. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là nên tập luyện ở mức độ vừa phải; tập luyện cường độ cao trong thời tiết lạnh có thể gây hại cho cơ thể.
- Hút thuốc và uống rượu: Những thói quen không lành mạnh như hút thuốc và uống quá nhiều rượu có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch.
Phương pháp tự nhiên để cải thiện lưu thông máu
Tuần hoàn máu kém, được gọi là “ứ máu” trong y học cổ truyền Trung Quốc, thường được quan sát thấy trong thực hành lâm sàng.
Bệnh nhân thường có biểu hiện môi sẫm màu và trong trường hợp nghiêm trọng, lưỡi đổi màu tím, cùng với tình trạng mệt mỏi kéo dài.
Đối với những bệnh nhân như vậy, các liệu pháp thảo dược để bổ sung khí, dưỡng huyết và giải quyết tình trạng ứ máu thường được kê đơn để cải thiện quá trình chuyển hóa năng lượng của cơ tim.
Bệnh nhân cũng nên chú ý đến chế độ ăn uống hàng ngày của mình. Bảy loại thực phẩm sau đây đặc biệt có lợi cho việc bảo vệ sức khỏe mạch máu:
- Thảo dược thanh lọc máu: Các loại thảo dược Trung Quốc như đan sâm, táo gai, mẫu đơn đỏ, tam thất có tác dụng thông huyết, tương đối an toàn và dịu nhẹ; sử dụng lâu dài thúc đẩy lưu thông máu.
Tuy nhiên, bệnh nhân đang dùng thuốc chống đông máu nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng các loại thuốc thảo dược này.
- Thực phẩm có màu đen: Thực phẩm có màu đen hoặc gần như đen như nấm đen, nho, nấm hương, hạt vừng đen, rong biển và tảo bẹ có tác dụng chống đông máu, có thể cải thiện độ đàn hồi của mạch máu và tuần hoàn máu.
Ngoài ra, rong biển và tảo bẹ đặc biệt hữu ích trong việc giảm lượng lipid trong máu. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiêu thụ tảo có thể làm giảm cholesterol xấu LDL.
- Thực phẩm có màu đỏ: Thực phẩm có màu đỏ hoặc gần như đỏ, bao gồm cà rốt, lựu, cà chua và ớt chuông, nhìn chung có lợi cho quá trình lưu thông máu.
Nghiên cứu cho thấy những người ăn nhiều cà chua và thực phẩm giàu lycopene sẽ giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đặc biệt giảm 26% nguy cơ đột quỵ.
- Gia vị: Hành lá, hành tây, gừng, tỏi và nghệ có thể cải thiện lưu thông máu.
- Thực phẩm chua: Thực phẩm có tính axit như chanh, giấm và dứa có thể làm mềm mạch máu. Enzyme bromelain có trong dứa thúc đẩy quá trình tiêu hóa và cũng có tác dụng tiêu sợi huyết và chống huyết khối.
- Thực phẩm lên men: Thực phẩm lên men như natto, miso và kim chi có thể cải thiện quá trình trao đổi chất và mang lại lợi ích sức khỏe tổng thể. Hơn nữa, natto có chứa nattokinase, có đặc tính chống đông máu.
Một nghiên cứu của Nhật Bản được công bố trên Tạp chí Y học Anh (BMJ) vào năm 2020 cho thấy, những người thường xuyên tiêu thụ natto có nguy cơ tử vong liên quan đến bệnh tim mạch thấp hơn đáng kể, với mức giảm 24% ở nam giới và giảm 21% ở nữ giới.
- Chất béo lành mạnh: Các loại dầu tốt cho sức khỏe như dầu cá, dầu hạt hoa trà và dầu ô liu ép lạnh nguyên chất đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức khỏe tim mạch.
Những người có lượng lipid trong máu cao thường tránh tiêu thụ chất béo, nhưng cách tiếp cận này là sai lầm. Trên thực tế, việc kết hợp nhiều chất béo lành mạnh hơn vào chế độ ăn uống của một người có thể hỗ trợ quá trình chuyển hóa chất béo không lành mạnh của cơ thể.
Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng việc hấp thụ vừa phải axit béo không bão hòa sẽ hỗ trợ hoạt động chống oxy hóa, do đó làm giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Đáng chú ý, axit béo omega-3 có nhiều trong dầu cá có thể điều hòa sự kết tập tiểu cầu và ngăn ngừa huyết khối.
Ngoài việc tiêu thụ thực phẩm làm loãng máu, điều cần thiết là phải uống nhiều nước, hạn chế ăn đồ ăn, đồ uống có đá và kiểm soát căng thẳng.
Trong những tháng mùa đông lạnh giá, việc ngâm mình trong suối nước nóng hoặc tắm nước nóng cũng có lợi cho sức khỏe của chúng ta.
Bệnh nhân mắc bệnh tim hoặc người lớn tuổi cần tập thể dục nhẹ nhàng. Một trong những bài tập đơn giản và an toàn nhất là đi bộ. Các hoạt động như thái cực quyền cũng có thể hữu ích.
Theo Kuo Pin Wu - The Epoch Times
Chấn Hưng biên dịch
Kuo-pin Wu là giám đốc Phòng khám Tim Xinyitang Đài Loan. Năm 2008, anh bắt đầu học y học cổ truyền Trung Quốc và lấy bằng cử nhân của Đại học Y khoa Trung Quốc tại Đài Loan.
