Chúng ta đều biết rằng thực phẩm lên men tốt cho đường ruột, nhưng các phát hiện sơ bộ từ một nghiên cứu mới ở Ireland cho thấy, nó cũng có lợi cho não bộ.
Thực phẩm có tác động đáng kể đến sức khỏe tinh thần của con người, trong đó, một số thực phẩm tạo ra ảnh hưởng tích cực đến não bộ.
Ví dụ, theo một đánh giá được công bố trên tạp chí Preventive Nutrition and Food Science, thực phẩm lên men có thể cải thiện chức năng nhận thức bằng cách điều chỉnh việc giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh như yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não (BDNF), glutamate, axit gamma-aminobutyric (GABA) và serotonin, liên quan đến học tập và trí nhớ.
Sauerkraut, một loại bắp cải lên men, có chứa choline, một loại axit amin cần thiết để sản xuất acetylcholine. Acetylcholine là một chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến kiểm soát cơ bắp, nhịp sinh học và trí nhớ, nghiên cứu cho thấy nó có thể có tác dụng bảo vệ chống lại bệnh Alzheimer.
Thực phẩm lên men cũng là một nguồn cung cấp tryptophan - một loại axit amin quan trọng. Cơ thể có thể sử dụng tryptophan để tạo ra hormone melatonin (điều chỉnh chu kỳ đánh thức giấc ngủ của chúng ta).
Tryptophan có trong sữa, cá ngừ và nhiều loại thịt, chẳng hạn như gà tây.
Tryptophan cũng là một tiền chất cần thiết cho serotonin, một chất dẫn truyền thần kinh ảnh hưởng đến rất nhiều chức năng của não, bao gồm cả tâm trạng.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng ăn thực phẩm lên men có thể có tác động ngắn hạn và dài hạn đến chức năng não, giúp cải thiện tâm trạng và giảm căng thẳng.
Các nhà nghiên cứu từ APC Microbiome, Đại học Cork và Teagasc (Cơ quan Phát triển Nông nghiệp và Thực phẩm của Ireland) ở Moorepark (Cork, Ireland), đang tiến hành một nghiên cứu lớn để tìm ra loại thực phẩm lên men nào tốt nhất cho não. Nhóm nghiên cứu đang so sánh dữ liệu từ hơn 200 loại thực phẩm từ khắp nơi trên thế giới để tìm kiếm nhiều loại chất chuyển hóa được biết là có lợi cho sức khỏe não bộ.
Thực phẩm lên men tốt cho sức khỏe não bộ
Mặc dù nghiên cứu vẫn đang ở giai đoạn sơ bộ, nhưng các nhà nghiên cứu đã rất ngạc nhiên và hài lòng với kết quả cho đến nay.
Ramya Balasubramanian, một thành viên của nghiên cứu cho biết: “Tôi vốn nghĩ rằng sẽ chỉ tìm thấy một vài loại thực phẩm lên men, nhưng trong số 200 loại [được thử nghiệm], hầu hết chúng đều cho thấy một số tiềm năng để cải thiện sức khỏe đường ruột và não bộ”.
Cần nhiều nghiên cứu hơn để xác định loại thực phẩm nào có tác động đáng kể nhất, nhưng đã có một số nghiên cứu nổi bật.
Ramya cho biết: “Thật như trúng số khi nhắc đến tác dụng của các sản phẩm làm từ đường lên men và rau lên men đối với sức khỏe đường ruột và não bộ”.
“Đối với tất cả những gì chúng ta thấy trên các sản phẩm làm từ đường bị biến chất, đường lên men lấy chất nền là đường thô và chuyển đổi nó thành rất nhiều chất chuyển hóa có thể có tác dụng có lợi cho vật chủ. Vì vậy, mặc dù nó có tên là 'đường', nhưng nếu thực hiện sàng lọc chuyển hóa cuối cùng, thì đường sẽ được cộng đồng vi sinh vật có trong thực phẩm sử dụng và chúng được chuyển đổi thành những chất chuyển hóa tốt”.
Đường lên men có thể bao gồm những loại có trong trái cây, nhiều loại rau, các loại carbohydrate khác và đường lactose có trong các sản phẩm từ sữa.
Khi nghiên cứu tiến triển, Ramya cho biết cô hy vọng công chúng có thể sử dụng kết quả sơ bộ của họ và xem xét đưa thực phẩm lên men vào chế độ ăn uống để hỗ trợ sức khỏe tâm thần và sức khỏe nói chung.
Ruột ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần như thế nào?
Hệ vi sinh vật là tập hợp tất cả các vi sinh vật, chẳng hạn như virus, vi khuẩn và nấm, sống trong một môi trường cụ thể, chẳng hạn như trong cơ thể người. Ruột là nơi cư trú đông đúc nhất của hệ vi sinh vật. Hệ vi sinh vật đường ruột giúp tiêu hóa, tiêu diệt vi khuẩn có hại, bảo vệ chống lại mầm bệnh và tạo ra vô số chất chuyển hóa quan trọng.
Trong những năm gần đây, hệ vi sinh vật đường ruột đã được quan tâm đáng kể và các nhà khoa học biết rằng nó ảnh hưởng đến sức khỏe rất nhiều. Sự hiểu biết của chúng ta về bệnh tâm thần cũng đang phát triển dựa trên các nghiên cứu mới liên quan đến hệ vi sinh vật. Thay vì xem sức khỏe tâm thần tập trung vào não, nghiên cứu chứng minh rằng đường ruột đóng một vai trò tích cực trong việc ảnh hưởng đến tâm trạng và hành vi thông qua trục hệ vi sinh vật-ruột-não.
Một bài báo nghiên cứu đăng trên tạp chí Microbial Ecology in Health and Disease thảo luận về việc hệ vi sinh vật đường ruột đang phá vỡ các giả định lâu nay trong một số ngành, chẳng hạn như tâm thần học.
Bài báo lưu ý: “Nghiên cứu về vai trò tích cực của hệ vi sinh vật đối với trục ruột-não trong việc ảnh hưởng đến tâm trạng và hành vi có thể dẫn đến kết luận rằng, sức khỏe tâm thần không chỉ là một vấn đề nội tại của từng bộ não”.
Một ví dụ là cách các nghiên cứu đã liên kết sự gián đoạn của hệ vi sinh vật đường ruột (rối loạn hệ vi sinh vật) với căng thẳng, lo lắng và trầm cảm.
Trong một đánh giá nghiên cứu được công bố trên Clinics and Practice, các nhà nghiên cứu từ Đại học Công nghệ Texas lưu ý rằng giao tiếp hai chiều giữa hệ thống thần kinh trung ương và hệ vi sinh vật đường ruột, được gọi là trục microbiome-ruột-não, đã được quan tâm đáng kể trong những năm gần đây.
Họ lưu ý: “Rối loạn vi khuẩn và viêm ruột có liên quan đến việc gây ra một số bệnh tâm thần bao gồm lo lắng và trầm cảm, vốn phổ biến trong xã hội ngày nay”.
Các nhà nghiên cứu cũng lưu ý rằng chế phẩm sinh học có thể khôi phục lại sự cân bằng vi khuẩn bình thường, giúp những thực phẩm và chất bổ sung này có vai trò tiềm năng trong việc ngăn ngừa và điều trị rối loạn tâm thần.
Thực phẩm lên men cho sức khỏe tâm thần
Thực phẩm được vi khuẩn lên men, vi khuẩn này sau đó có thể tiếp tục sống trong thực phẩm miễn là chúng không bị tiêu diệt bởi quá trình chế biến bổ sung, vốn là điều thường xảy ra với nhiều loại thực phẩm, chẳng hạn như sữa chua cấp thấp. Thực phẩm lên men có vi khuẩn sống được gọi là men vi sinh và chúng là một cách đơn giản, tiết kiệm chi phí để cải thiện tiêu hóa, tâm trạng và sức khỏe não bộ.
Mặc dù những phát hiện từ nghiên cứu của các nhà khoa học ở Ireland nói trên có thể cung cấp phạm vi hiểu biết rộng hơn về các chất chuyển hóa tăng cường trí não trong thực phẩm lên men, những nghiên cứu khác cũng khám phá ra những lợi ích của việc ăn thực phẩm lên men đối với chức năng nhận thức và sức khỏe não bộ.
Nhiều nghiên cứu đã tập trung vào vai trò của các chủng vi khuẩn Lactobacillus (L.) phân hủy đường, bao gồm cả đường trong sữa.
Một nghiên cứu liên quan đến những người lớn tuổi từ 60-75 ăn Lactobacillus helveticus dưới dạng sữa lên men đã phát hiện ra rằng, sữa lên men đã cải thiện chức năng nhận thức của đối tượng.
Ở những người trung niên khỏe mạnh ở Nhật Bản, một nghiên cứu cho thấy những người tham gia tiêu thụ sữa chứa men vi sinh (L. helveticus CM4) cũng đã cải thiện hiệu suất nhận thức.
Trong một nghiên cứu trên 60 bệnh nhân Alzheimer tuổi từ 60-95 ở Iran, những người tham gia đã tiêu thụ sữa lên men chứa men vi sinh (Bifidobacterium bifidum, L. casei, L. fermentum, L. acidophilus). Nghiên cứu kết luận rằng những bệnh nhân uống sữa chứa men vi sinh đã cải thiện khả năng nhận thức.
Một bài đánh giá trên Clinical Nutrition and Metabolic Care xuất bản năm 2022 cho biết rằng những thay đổi trong chế độ ăn uống đối với hệ vi sinh vật ảnh hưởng đến sức khỏe và hành vi của não, nhưng kiến thức này hiếm khi được đưa vào thực hành lâm sàng.
Điều đó có nghĩa là mặc dù các nhà nghiên cứu đã chứng minh được lợi ích chữa bệnh của những loại thực phẩm này, nhưng thông tin đó không được các bác sĩ xử lý. Kết quả là các phương pháp điều trị y tế của chúng ta hiếm khi phản ánh tác động của thực phẩm đối với sức khỏe tổng thể. Nghiên cứu hiện tại và tương lai về hệ vi sinh vật chắc chắn sẽ cung cấp thêm thông tin chi tiết về thực phẩm lên men và cách chúng cải thiện sức khỏe của cơ thể, bao gồm cả não bộ.
Hiện tại, thêm các thực phẩm lên men như sữa chua, kim chi, miso và dưa cải bắp vào chế độ ăn uống của bạn là một cách tuyệt vời để tăng cường hệ vi sinh vật đường ruột và cải thiện sức khỏe não bộ.
Theo Emma Suttie từ The Epoch Times
Hoàng Tuấn biên dịch
Emma là một bác sĩ châm cứu và đã viết nhiều về sức khỏe cho nhiều ấn phẩm trong thập kỷ qua. Hiện cô là phóng viên sức khỏe của The Epoch Times, chuyên về y học phương Đông, dinh dưỡng, chấn thương và lối sống.
