Một cây cột sắt bí ẩn ở Ấn Độ đã đứng phơi nắng mưa suốt 1.600 năm mà không hề có dấu hiệu rỉ sét khiến người hiện đại phải kinh ngạc trước kỹ năng điêu luyện của người xưa. Không những vậy, ai đã tạo ra kiệt tác này với hàm lượng sắt gần 100% và năm cụ thể mà nó được xây dựng luôn là mối quan tâm của các nhà khảo cổ học và cộng đồng quốc tế.
Tại Delhi, Ấn Độ có quần thể Qutb Minar được UNESCO công nhận. Đến sân của Nhà thờ Hồi giáo Quwwat-ul-Islam trong quần thể, bạn sẽ thấy ngay một cây cột sắt cao 7,2 mét, đường kính 41 cm và nặng 6 tấn. Đây chính là “Cột sắt Delhi” nổi tiếng thế giới.
Đỉnh cột sắt có hoa văn trang trí cổ, lịch sử của nó thậm chí còn lâu đời hơn cả quần thể Qutb Minar. Nhà nghiên cứu người Mỹ John Rowlett đã viết trong cuốn sách của mình rằng Cột sắt Delhi xuất hiện 400 năm trước khi xưởng đúc lớn nhất thế giới có khả năng sản xuất nó.
Nhà luyện kim người Anh Robert Hadfield đã tiến hành một nghiên cứu chi tiết về thành phần của các cột sắt ở Delhi và phát hiện ra rằng hàm lượng sắt của nó cao tới 99,72%.
Một cây cột sắt có hàm lượng sắt cao như vậy đã trải qua hàng ngàn năm phơi nắng mưa mà vẫn không bị ăn mòn và giữ được vẻ đẹp nguyên sơ, điều đó chứng tỏ khả năng luyện kim của người đúc. Hadfield cho biết: "Cây cột sắt này là một sản phẩm sắt nguyên chất và được tôi hoàn toàn. Xét về độ tinh khiết của sắt, nó thậm chí còn tốt hơn cả sắt carbon của Thụy Điển hiện đại".
Cây cột sắt bí ẩn này tiếp tục thu hút sự chú ý của giới truyền thông. CNN đã đăng tải một bài báo vào ngày 6/5 nói rằng điều đáng kinh ngạc là cây cột sắt này vẫn giữ nguyên trạng thái khi được đúc và đứng vững trước thử thách của thời gian cũng như môi trường khắc nghiệt, bao gồm cả nhiệt độ cao và tình trạng ô nhiễm ngày càng gia tăng ở khu vực thủ đô của Ấn Độ. Những đặc tính đặc biệt của cây cột sắt vẫn thu hút một lượng lớn khách du lịch.
Chuyên gia bảo vệ di tích văn hóa: Nên học hỏi công nghệ của cây cột sắt
Kiến trúc sư bảo tồn và chuyên gia di sản Pragya Nagar tin rằng cây cột sắt đã được bảo quản rất tốt qua nhiều năm. Cô nói với CNN: "Xét đến tác hại môi trường do các quá trình như khai thác kim loại, nếu chúng ta nhìn vào công nghệ được sử dụng để tạo ra cột sắt này từ một góc nhìn mới, thay vì chỉ thừa nhận nguồn gốc cổ xưa của nó, chúng ta có thể tìm ra cách phát triển các vật liệu thay thế bền vững bằng các phương pháp tương tự".
Cô nói, điều cực kỳ quan trọng là khi nói đến các hiện vật lịch sử, mọi người không chỉ đơn giản nghĩ về chúng như một thứ cần được bảo vệ và ngưỡng mộ mà đúng hơn là một kho lưu trữ kiến thức truyền thống. Cách tiếp cận toàn diện này có tiềm năng mở đường cho một tương lai bền vững hơn cho nhân loại.
Vì sao cây cột sắt vẫn đứng vững hàng nghìn năm mà không bị rỉ sét?
Thông thường, các kết cấu sắt và hợp kim sắt tiếp xúc với không khí hoặc hơi ẩm sẽ bị oxy hóa theo thời gian và sẽ bị rỉ sét trừ khi được bảo vệ bởi một lớp sơn đặc biệt như tháp Eiffel ở Paris. Các nhà khoa học từ Ấn Độ và các nước khác bắt đầu nghiên cứu Cột sắt Delhi vào năm 1912, cố gắng tìm hiểu lý do tại sao nó không bị ăn mòn.
Các chuyên gia của Viện Công nghệ Ấn Độ (IIT) ở thành phố Kanpur phía bắc đã nghiên cứu lý do tại sao cột sắt không bị rỉ sét và công bố kết quả trên tạp chí Current Science.
Họ phát hiện ra rằng cột sắt chủ yếu được làm bằng sắt rèn và có hàm lượng phốt pho. Ngoài ra, các thợ thủ công cổ xưa còn sử dụng một kỹ thuật gọi là hàn rèn.
Điều này có nghĩa là họ nung nóng và đập sắt để hàm lượng phốt pho không đổi, một phương pháp không được sử dụng phổ biến trong thực tế hiện đại.
Tác giả báo cáo, nhà khảo cổ học R. Balasubramaniam, cho biết phương pháp độc đáo này đã giúp duy trì độ bền của cây cột sắt.
Ông cho biết các nhà nghiên cứu đã tìm thấy một lớp màng bảo vệ rất mỏng gọi là "misawite" trên bề mặt cột sắt. Nó là một hợp chất của sắt, oxy và hydro. Lớp màng bảo vệ này giúp bảo vệ cột sắt khỏi bị rỉ sét. Các chuyên gia của Viện Công nghệ Ấn Độ cho rằng, sự hình thành lớp màng chống ăn mòn này có liên quan đến hàm lượng phốt pho trong cây cột sắt.
Các ghi chép lịch sử cũng chứng thực độ bền của cây cột sắt bí ẩn này, trong đó có sự cố xảy ra vào thế kỷ 18 khi một viên đạn đại bác bắn vào cây cột được cho là đã không thể phá vỡ nó, chứng tỏ sức mạnh đáng kinh ngạc của kiệt tác cổ xưa này.
Theo truyền thuyết, nếu bạn đứng tựa lưng vào cây cột sắt này, vòng tay quanh cột và ngón tay chạm vào nhau thì điều ước của bạn sẽ thành hiện thực. Truyền thuyết này mang lại cho cây cột sắt một ý nghĩa tâm linh vượt xa giá trị lịch sử của nó.
Tuy nhiên, nhằm giảm tác động xấu của con người lên cây cột sắt, Cơ quan Khảo sát Khảo cổ Ấn Độ (ASI) đã lắp đặt hàng rào xung quanh cây cột sắt.
Các nhà khoa học vẫn chưa thể biết cụ thể năm nào Cột sắt Delhi được đúc và nguồn gốc của nó vẫn còn là điều bí ẩn. Một giả thuyết cho rằng nó có từ thời Đế chế Gupta, cụ thể là triều đại của Chandragupta II vào khoảng thế kỷ thứ tư và thứ năm.
Nhưng cũng có ý kiến cho rằng cột sắt có thể là sản phẩm của nền văn minh tiền sử.
Ngoài ra còn có một dòng chữ Phạn cổ khắc trên cây cột sắt, đại ý là:
“Ngài có vẻ chán ngán nên đã từ bỏ thế giới này và mang hình hài thực sự đến một thế giới khác - một nơi giành được bằng công lao của Ngài. Dù Ngài đã rời bỏ (thế giới trần tục này), danh tiếng của Ngài vẫn sẽ được ca ngợi khắp trái đất mãi mãi”.
Theo Lâm Nghiên - Epoch Times tiếng Trung
Thanh Hương biên dịch
