Tỷ lệ sinh thấp kỷ lục, cộng với làn sóng tử vong xuất hiện sau khi chính quyền Trung Quốc từ bỏ chính sách 'zero Covid', đã khiến dân số Trung Quốc giảm liên tục trong hai năm liên tiếp. Các chuyên gia cho rằng, điều này sẽ có tác động sâu rộng và lâu dài đối với tăng trưởng kinh tế.
Theo Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc, tổng dân số Trung Quốc giảm 2,08 triệu người vào cuối năm 2023, dân số giảm 0,15% so với cùng kỳ năm trước xuống còn 1,4967 tỷ người. Con số này cao hơn nhiều so với mức giảm 850.000 người vào năm 2022.
Số trẻ sinh trong năm 2023 là 9,02 triệu người, tỷ lệ sinh là 6,39‰; số người chết là 11,1 triệu người, tỷ lệ tử vong là 7,87‰; tỷ lệ tăng dân số tự nhiên là âm 1,48‰.
Sau ba năm áp dụng các biện pháp phòng chống dịch nghiêm ngặt, Trung Quốc vội vàng dỡ bỏ chính sách ‘zezo Covid vào tháng 12/2022 khiến dịch bệnh bùng phát khắp Trung Quốc.
Tổng số người chết đã tăng 6,6% vào năm ngoái, đạt mức cao nhất kể từ thời Cách mạng Văn hóa năm 1974. Đồng thời, số ca sinh mới giảm 5,7%, đạt mức thấp kỷ lục.
Do chính sách một con từ 1980 đến 2015 và sự đô thị hóa nhanh chóng trong thời kỳ này, tỷ lệ sinh của Trung Quốc đã giảm nhanh chóng trong nhiều thập kỷ. Tương tự như Nhật Bản và Hàn Quốc trong giai đoạn kinh tế cất cánh, một lượng lớn dân số di chuyển từ nông thôn đến các thành phố, và chi phí sinh sản ở đô thị cao hơn.
Năm 2022, tỷ lệ sinh của Nhật Bản là 6,3‰ và của Hàn Quốc là 4,9‰.
Nhà nhân khẩu học tại Đại học Michigan, Chu Vận nói với Reuters: “Như chúng tôi đã quan sát nhiều lần ở các quốc gia có tỷ lệ sinh thấp khác, mức sinh giảm thường khó đảo ngược”.
Năm 2023, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên Trung Quốc đạt mức cao kỷ lục, lương của nhiều ‘công nhân cổ trắng’ giảm xuống và cuộc khủng hoảng bất động sản cũng làm giảm tài sản của các gia đình Trung Quốc, những nguyên nhân này cũng khiến nhiều gia đình không muốn sinh con.
Đồng thời, tỷ lệ dân số già của Trung Quốc đang tăng lên nhanh chóng. Cuối năm 2023, dân số trên 60 tuổi của Trung Quốc đạt 296,97 triệu người, chiếm khoảng 21,1% tổng dân số, cao hơn so với 280.4 triệu người vào năm 2022.
Mặc dù số liệu dân số mà chính quyền Trung Quốc công bố đã khiến người ta cảm thấy hoảng sợ và vẽ ra một bức tranh kinh tế ảm đạm. Tuy nhiên, nhiều nhà nhân khẩu học và chuyên gia tài chính trong nhiều năm đã tin rằng dữ liệu dân số do Trung Quốc công bố có thể đã bị làm sai lệch ở mọi cấp độ. Họ tin rằng trên thực tế, dân số Trung Quốc đã sớm ở mức dưới 1,4 tỷ người.
Thậm chí, theo dữ liệu do Trung Quốc công bố, có thể thấy rằng người lao động và người tiêu dùng ở Trung Quốc đang sụt giảm nhanh chóng, đồng thời chi phí chăm sóc người già và trợ cấp hưu trí ngày càng tăng cũng sẽ gây áp lực lớn hơn lên chính quyền địa phương đang ngập trong nợ nần.
Theo ước tính của Liên hợp quốc, Ấn Độ đã vượt qua Trung Quốc vào năm ngoái để trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới, tạo thêm động lực cho các công ty quốc tế chuyển chuỗi cung ứng sang Ấn Độ vào thời điểm căng thẳng gia tăng giữa Mỹ và Trung Quốc.
Về lâu dài, các chuyên gia của Liên Hợp Quốc cho rằng dân số Trung Quốc sẽ giảm 109 triệu người vào năm 2050, gấp hơn ba lần dự báo năm 2019.
Dự kiến đến năm 2035, dân số trong độ tuổi nghỉ hưu trên 60 tuổi của Trung Quốc sẽ vượt quá 400 triệu người, tương đương với dân số của Hoa Kỳ. Điều đó có thể khiến hệ thống lương hưu của Trung Quốc cạn kiệt nguồn lực.
Chi phí chăm sóc và giáo dục trẻ em tăng cao đã khiến nhiều cặp vợ chồng Trung Quốc từ bỏ việc sinh con, trong khi sự bất ổn của thị trường việc làm khiến phụ nữ không muốn tạm dừng công việc.
Mặc dù các tỉnh ở Trung Quốc đã công bố nhiều biện pháp khuyến khích sinh đẻ, bao gồm giảm thuế, kéo dài thời gian nghỉ sản và hỗ trợ nhà ở. Tuy nhiên, có nghiên cứu chỉ ra rằng do thiếu nguồn lực tài chính và thiếu tích cực từ phía chính quyền, nhiều chính sách không được thực hiện.
Theo The Epoch Times
Lý Ngọc biên dịch
