Cung điện Potala nằm trên núi Hồng Sơn ở độ cao 3.700 mét, là công trình nguy nga cao nhất thế giới, gồm cung điện, lâu đài, tu viện được tích hợp. Đồng thời cũng là quần thể cung điện, lâu đài cổ lớn nhất và hoàn chỉnh nhất ở Tây Tạng.
Vào thế kỷ thứ 7 SCN, Tán Phổ ‘Tùng Tán Cán Bố’ (Songtsen Gampo) thế hệ thứ 33 nổi tiếng của Thổ Phồn đã thành lập Cung điện Potala sau khi dời đô đến Lhasa.
Vào năm 1645 SCN, Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ năm quyết định xây dựng lại Cung điện Potala, sau nhiều năm xây dựng và tích lũy liên tục, phải đến khi Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 13 qua đời vào năm 1933, Cung điện Potala mà chúng ta đang thấy hiện nay mới được hoàn thành.
-
- Tán Phổ Thổ Phồn ‘Tùng Tán Cán Bố’ (Songtsen Gampo) thế hệ thứ 33 của người Tây Tạng. (Ảnh: wikimedia)
Cung điện Potala là cung điện hay đền thờ?
Người Tây Tạng gọi các tu viện hoặc đền thờ là "Gling" hoặc "Mgon-Pa". Những người được gọi là "Pho-Brang" hầu hết là nơi đóng quân của các quan chức hành chính. Cung điện Potala được gọi là "Pho-Brang-Pu-Ta-La", vì vậy cung điện Potala không phải là một ngôi đền mà là một cung điện.
Từ một cung điện thuần túy, Cung điện Potala trở thành trung tâm của sự tích hợp các cung điện, đền đài và các thiết chế hành chính, có liên quan mật thiết đến hệ thống tích hợp hành chính cùng tôn giáo ở Tây Tạng.
-
- Các hàng cửa sổ Cổng Tây Cung điện Potala nhìn từ đường cao tốc, 2015. (Ảnh: wikimedia)
Khi Cung điện Potala được xây dựng, chắc chắn đây là cung điện hoàng gia của Thổ Phồn, nhưng vào thế kỷ thứ tám sau Công nguyên, Zamprandama sau đó tin theo đạo Bon, phản đối Phật giáo, và buộc các nhà sư hoàn tục và đốt kinh Phật.
Sau năm 842 sau Công nguyên, Vương triều Thổ Phồn sụp đổ do nội loạn, Cung điện Potala bị bỏ hoang, tình trạng chia cắt và hỗn loạn kéo dài trong 800 năm.
Trong thời kỳ này, Cung điện Potala được hợp nhất vào Đền Jokhang như một chi nhánh Phật đường. Vào cuối thế kỷ 10, Phật giáo được phục hưng ở các khu vực Tây Tạng, và nhiều giáo phái tiếp tục thuyết pháp ở Hồng Sơn, lúc này Cung điện Potala đã trở thành một ngôi chùa.
-
- Quảng trường Jokhang, tiếp cận khu phức hợp được nhiều khách du lịch yêu thích nhất hiện nay. (Ảnh: wikimedia)
Vào thế kỷ 17, Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ năm được sự ủng hộ của nhà lãnh đạo Mông Cổ Gushi Khan đã thành lập triều đại "Ganden Phodrang". Thời kỳ đầu thành lập vương triều, chính quyền địa phương ban đầu đặt tại Tu viện Drepung ở Lhasa, sau đó, Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ năm quyết định xây dựng lại Cung điện Potala vì cho rằng, nó không phù hợp với nghi lễ tôn giáo nên đã di dời, chuyển Ganden Phodrang từ Tu viện Drepung đến Cung điện Potala. Kể từ đó, tất cả các thế hệ Đạt Lai Lạt Ma đã sống trong Cung điện Potala.
-
- Nhà lãnh đạo Mông Cổ Gushi Khan. (Ảnh: wikimedia)
Do Đức Đạt Lai Lạt Ma vừa là nhà lãnh đạo tôn giáo, vừa là người đứng đầu chính quyền địa phương nên Cung điện Potala không chỉ là cung điện, là đền thờ mà chức năng chính vẫn là cơ quan chính phủ.
-
- Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ năm gặp gỡ Hoàng đế Thuận Trị. (Ảnh: wikimedia)
Ba bí ẩn chưa được giải đáp của Cung điện Potala
Cung điện Potala cao hơn 200 mét, bên ngoài có 13 tầng, bên trong là 9 tầng, bài trí vô cùng phức tạp. Tuy nhiên, có 3 bí ẩn chưa được giải đáp trong công trình mang tính biểu tượng ở Tây Tạng này, đã lưu truyền gần 1.300 năm, thậm chí nhiều chuyên gia đến nghiên cứu cũng không thể có được lời giải thích chính xác.
1. Phòng cung điện Potala
-
- Căn phòng cũ của Đức Đạt-lai Lạt-ma với hình ảnh tượng trưng của vị Đạt-lai Lạt-ma thứ 14 Tenzin Gyatso. (Ảnh: wikimedia)
Cung điện Potala chưa bao giờ có con số chính xác về các căn phòng, cũng không có câu trả lời chắc chắn, mặc dù nhân viên của Cung điện Potala đã đếm rất nhiều lần, nhưng số lượng mỗi người là khác nhau, điều này vô cùng kỳ diệu.
2. Cung điện ngầm trong Cung điện Potala
Người ta nói rằng có một kho báu được cất giấu dưới Cung điện Potala, người ta nói rằng đó là một kho báu lịch sử được tích lũy bởi chuỗi hạt Phật giáo Tây Tạng hàng nghìn năm, nhưng cho đến nay vẫn chưa ai có thể tìm thấy lối vào lòng đất. Một số người thậm chí còn nói rằng, cung điện dưới lòng đất là cửa ngõ dẫn đến lối vào thế giới Tây phương Cực lạc, cùng nhiều ý kiến khác nhau của các cư dân trên mạng, đã phủ lên Cung điện Potala một bức màn bí ẩn.
3. Kiến trúc của Cung điện Potala
Tại sao cung điện Potala có thể đứng vững cả nghìn năm?
-
- Cung điện Potala. (Ảnh: wikimedia)
Nhiều người nói rằng, trong tường của Cung điện Potala có chức hàm lượng sắt nên Cung điện Potala mới vững chắc đến như vậy. Ngoài ra, độ dày của tường thành Cung điện Potala có thể lên tới khoảng 5m, nhưng khi lên đến đỉnh, độ dày của bức tường chỉ khoảng 1 mét. Đây cũng có thể là lý do quan trọng để đảm bảo sự vững chắc cho Cung điện Potala.
Huy Hải
Theo NTDTV
