Các nhà nghiên cứu đã phát hiện rằng khoảng 2.500 năm trước, một người đàn ông ở Tây Bắc Trung Quốc được chôn cất với bộ áo giáp làm từ hơn 5.000 vảy da, một bộ áo giáp 'sinh học' quân sự được thiết kế rất phức tạp, thiết kế của nó trông giống như những vảy cá chồng lên nhau.
Bộ áo giáp này, giống như một chiếc áo gilê hoặc tương tự như một cái tạp dề, người ta có thể dễ dàng mặc mà không cần sự trợ giúp của người khác. Trưởng nhóm nghiên cứu Patrick Wertmann, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Châu Á và Phương Đông thuộc Đại học Zurich, cho biết: “Đây là loại áo phòng thủ nhẹ, vừa với mọi kích thước, hiệu quả cao cho binh lính thuộc quân đội”.
-
- Chiếc áo giáp này giống như một chiếc áo gilê hoặc tương tự như một cái tạp dề. (Ảnh minh họa: Pixabay)
Các nhà nghiên cứu gọi nó là một ví dụ ban đầu về công nghệ sinh học, hay lấy cảm hứng từ thiên nhiên cho công nghệ của con người. Trong trường hợp này, các vảy da chồng lên nhau giống như cá "tăng cường sức mạnh cho da người để chống lại các cú đòn, đâm và bắn", đồng nghiên cứu Mayke Wagner, giám đốc khoa học của Khoa Âu Á thuộc Viện Khảo cổ học Đức, đồng thời là trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết.
Các nhà nghiên cứu đã khai quật chiếc áo da tại nghĩa trang Yanghai, một địa điểm khảo cổ gần thành phố Turfan, nằm ở rìa sa mạc Taklamakan. Dân làng địa phương đã phát hiện ra nghĩa trang cổ đại vào đầu những năm 1970. Kể từ năm 2003, các nhà khảo cổ đã khai quật hơn 500 ngôi mộ ở đó, bao gồm cả ngôi mộ có bộ giáp da.
Những phát hiện của họ cho thấy những người cổ đại đã sử dụng nghĩa trang liên tục trong gần 1.400 năm, từ thế kỷ XII trước Công nguyên đến thế kỷ thứ II sau Công nguyên. Trong khi những người này không để lại các ghi chép bằng văn bản, các nhà sử học Trung Quốc cổ đại đã gọi người dân ở lưu vực Tarim là người Cheshi, và lưu ý rằng họ sống trong lều, làm nông nghiệp, chăn nuôi gia súc, cừu và là những người cưỡi ngựa và cung thủ tài năng.
-
- Đây là loại áo phòng thủ nhẹ, vừa với mọi kích cỡ, hiệu quả cao dành cho binh lính thuộc quân đội. (Ảnh: Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan)
Việc phát hiện ra Bộ áo giáp là một điều hiếm thấy. Áo giáp bề mặt được thiết kế bằng da được phát hiện trong lăng mộ Ai Cập cổ đại của Vua Tutankhamun, từ thế kỷ XIV trước Công nguyên. Nó được coi là áo giáp quy mô bằng da cổ đại duy nhất được bảo quản tốt, có xuất xứ rõ ràng. Một bộ giáp quy mô bằng da khác được bảo quản tốt, được đặt tại Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan ở thành phố New York, có niên đại từ thế kỷ thứ VIII đến thế kỷ thứ III trước Công nguyên, nhưng không rõ nguồn gốc của nó.
Wagner nói với Live Science trong một email rằng đây là một "bất ngờ lớn". Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy bộ áo giáp trong ngôi mộ của một người đàn ông chết khoảng 30 tuổi và được chôn cùng với một số hiện vật, bao gồm đồ gốm, hai miếng má ngựa làm từ sừng và gỗ, và hộp sọ của một con cừu.
Wagner nói: “Thoạt nhìn, bó da chứa đầy bụi [trong khu chôn cất]… không gây được nhiều sự chú ý đối với các nhà khảo cổ học. Nhìn chung thì việc tìm thấy các đồ vật bằng da cổ khá phổ biến trong khí hậu cực kỳ khô hạn của lưu vực Tarim’’.
Wagner cho biết: ‘'Một cuộc tái thiết của bộ giáp cho thấy nó có 5.444 vảy da nhỏ và 140 vảy lớn hơn, có thể làm bằng da bò, được sắp xếp thành hàng ngang và được nối với nhau bằng dây da đi qua các vết rạch".
Các hàng tỷ lệ khác nhau chồng lên nhau, một phong cách khiến nhà sử học Hy Lạp Herodotus gọi áo giáp có kiểu dáng tương tự, được mặc bởi những người lính Ba Tư vào thế kỷ thứ V trước Công nguyên, giống như "vảy của một con cá".
Các nhà nghiên cứu tìm thấy một chiếc gai thực sự mắc vào áo khoác cho biết niên đại từ những năm 786 trước Công nguyên đến năm 543 trước Công nguyên. Theo kết quả tái tạo của nghiên cứu nhóm, bộ này sẽ nặng tới 11 pound (5 kg).
Khám phá này được cho là hoàn toàn độc đáo
Khám phá này được coi là có một không hai, Wagner nói: “Không có loại áo giáp quy mô nào khác từ thời này hoặc thời kỳ trước đó ở Trung Quốc. Ở miền đông Trung Quốc, các mảnh vỡ của áo đã được tìm thấy, nhưng khác về kiểu dáng".
Tìm hiểu sâu về lịch sử của áo giáp, các chiến binh Tây Á đã thiết kế áo khoác để bảo vệ người điều khiển xe ngựa vào khoảng 1500 năm trước Công nguyên, khi chiến trường thuộc về quân đội. Sau đó, kiểu áo giáp này lan rộng theo hướng bắc và đông sang người Ba Tư và người Scythia và cuối cùng là người Hy Lạp.
Wertmann nói với Live Science : “Nhưng đối với người Hy Lạp, nó luôn kỳ lạ, bởi vì họ thích những loại áo giáp khác ''.
Do tính độc đáo văn hóa ở từng địa phương, có vẻ ngoài như bộ áo giáp mới được mô tả không phải được sản xuất ở Trung Quốc, Wagner nói. Trên thực tế, nó trông giống như thiết bị quân sự của Neo-Assyrian từ thế kỷ thứ VII trước Công nguyên, được nhìn thấy trong các bức tranh chạm trên đá. Wertmann nói: “Chúng tôi cho rằng mảnh áo màu này có thể được sản xuất ở Đế chế Tân Assyria và có thể cả các khu vực lân cận. Các nhà nghiên cứu viết trong nghiên cứu này nếu ý kiến này là chính xác thì "áo giáp Yanghai là một trong những bằng chứng thực tế hiếm hoi về việc chuyển giao công nghệ Tây-Đông qua lục địa Á-Âu".
Nó đã được mặc như thế nào?
Áo khoác chủ yếu bảo vệ thân thể ở phía trước, hông, bên trái và lưng bên dưới. Wertmann cho biết: “Thiết kế này phù hợp với những người có thân hình khác nhau, bởi vì chiều rộng và chiều cao có thể điều chỉnh được. Bên trái cũng có thể dễ dàng chuyển sang bên phải''.
Tuy nhiên, bộ áo giáp được chôn cất cùng với người đàn ông để làm gì, "vẫn còn là một câu đố", Wertmann nói.
Ngọc Mai
