Ông Henry P. Stapp, một nhà vật lý lý thuyết tại Đại học California – Berkeley, từng làm việc với một một số nhà khoa học được coi là cha đẻ của cơ học lượng tử. Tuy không tìm cách chứng minh rằng linh hồn tồn tại, nhưng ông Stapp nói rằng sự tồn tại của linh hồn là hoàn toàn phù hợp với các định luật vật lý.
Ông Stapp cho rằng niềm tin vào linh hồn là phản khoa học là không đúng. Ở đây từ “linh hồn” có thể dùng để chỉ một nhân cách độc lập với bộ não hoặc phần còn lại của cơ thể con người có thể tồn tại sau khi chết.
Trong bài báo của mình, "Sự tương thích của lý thuyết vật lý đương đại với sự tồn tại của nhân cách", ông viết: "Những nghi ngờ mạnh mẽ về sự tồn tại của nhân cách chỉ dựa trên niềm tin rằng sự sống sau khi chết là không phù hợp với quy luật vật lý là không có cơ sở”.
Ông Stapp từng tham gia phát triển cách giải thích Copenhagen về cơ học lượng tử — ít nhiều được sử dụng bởi một số người sáng lập cơ học lượng tử, Niels Bohr và Werner Heisenberg. Ngay cả Bohr và Heisenberg cũng có một số bất đồng về cách hoạt động của cơ học lượng tử, và cách hiểu về lý thuyết kể từ thời điểm đó cũng rất đa dạng. Bài báo của ông về cách giải thích Copenhagen đã có ảnh hưởng lớn trong cộng đồng thời đó. Nó được viết vào những năm 1970 và Heisenberg đã viết một phụ lục cho nó.
Ông Stapp lưu ý về các khái niệm của riêng mình: “Không có gợi ý nào trong các mô tả (hoặc quan niệm) trong cơ học lượng tử chính thống trước đây cho tôi khái niệm sự tồn tại của nhân cách”.
Tại sao lý thuyết lượng tử có thể gợi ý về sự sống sau khi chết
Ông Stapp giải thích rằng những người sáng lập lý thuyết lượng tử yêu cầu khoa học về cơ bản phải cắt thành hai phần. Phần bên trên nhát cắt, toán học cổ điển có thể mô tả các quá trình vật lý được trải nghiệm theo kinh nghiệm. Phần bên dưới nhát cắt, toán học lượng tử mô tả một lĩnh vực "không đòi hỏi thuyết tất định vật lý hoàn chỉnh."
Ông Stapp viết về lĩnh vực này: “Người ta thường thấy rằng trạng thái phát triển của hệ thống bên dưới nhát cắt không thể khớp với bất kỳ mô tả cổ điển nào có thể hình dung được về các đặc tính mà người quan sát có thể nhìn thấy”.
Vậy làm thế nào để các nhà khoa học quan sát được những thứ vô hình? Họ chọn các thuộc tính cụ thể của hệ lượng tử và thiết lập thiết bị để xem ảnh hưởng của chúng đối với các quá trình vật lý “phía trên nhát cắt”.
Điều quan trọng là sự lựa chọn của người thử nghiệm. Khi làm việc với hệ thống lượng tử, sự lựa chọn của người quan sát đã được chứng minh là có tác động vật lý đến những gì biểu hiện và có thể quan sát được phía trên nhát cắt.
Ông Stapp đã trích dẫn sự tương tự của Bohr về sự tương tác này giữa một người quan sát và kết quả thí nghiệm của anh ta: “[Nó giống như] một người mù với cây gậy: khi cây gậy được cầm lỏng lẻo, ranh giới giữa người đó và thế giới bên ngoài chỉ là ranh giới giữa tay và cây gậy; nhưng khi bị giữ chặt, cây gậy trở thành một phần của bản thân người thăm dò: người đó cảm thấy rằng bản thân mình vươn dài đến đầu cây gậy”.
Thể chất và tinh thần được kết nối một cách linh hoạt. Về mối quan hệ giữa tâm trí và bộ não, có vẻ như người quan sát có thể nắm giữ một hoạt động não bộ đã chọn. Đây là một sự lựa chọn tương tự như sự lựa chọn của một nhà khoa học khi quyết định nghiên cứu tính chất nào của hệ lượng tử.
Ông Stapp viết, lời giải thích lượng tử về cách tâm trí và bộ não có thể tách biệt nhau, nhưng được kết nối bởi các định luật vật lý là một kết quả đáng hoan nghênh. Nó giải quyết một vấn đề đã gây khó khăn cho cả khoa học và triết học trong nhiều thế kỷ - bắt buộc phải cân bằng trí óc với não bộ, hoặc làm cho bộ não hoạt động độc lập với tâm trí.
Ông Stapp cho biết việc nhân cách của người chết có thể gắn vào người sống là không trái với quy luật vật lý, như trong trường hợp được gọi là sở hữu linh hồn. Nó sẽ không yêu cầu bất kỳ thay đổi cơ bản nào trong lý thuyết chính thống, mặc dù nó sẽ “đòi hỏi bỏ đi ý tưởng rằng các sự kiện vật lý và tinh thần chỉ xảy ra khi được ghép nối với nhau”.
Theo ông Stapp, lý thuyết vật lý cổ điển chỉ có thể trốn tránh vấn đề, và các nhà vật lý cổ điển cho rằng trực giác là sản phẩm của sự nhầm lẫn của con người. Thay vào đó, khoa học nên công nhận “các tác động vật lý của ý thức như một vấn đề vật lý cần được giải đáp bằng các thuật ngữ động lực học”.
Cách hiểu này ảnh hưởng đến kết cấu đạo đức của xã hội
Hơn nữa, việc duy trì đạo đức con người là điều cấp thiết phải coi con người không chỉ là những cỗ máy bằng xương bằng thịt.
Trong một bài báo khác, có tiêu đề “Sự chú ý, ý định và ý chí trong Vật lý lượng tử”, ông Stapp đã viết: “Giờ đây, công chúng nhìn chung đã đánh giá cao sự đồng hóa của quan điểm 'khoa học' mà theo đó mỗi con người về cơ bản là một cỗ máy robot. Điều này có khả năng có tác động đáng kể và ăn mòn đối với kết cấu đạo đức của xã hội”.
Ông viết về “xu hướng ngày càng tăng của mọi người tự bào chữa cho bản thân bằng cách lập luận rằng không phải 'tôi' có lỗi, mà là một quá trình máy móc nào đó bên trong: 'gen của tôi đã khiến tôi làm điều đó'; hoặc 'lượng đường trong máu cao của tôi đã khiến tôi phải làm điều đó’".
Văn Thiện
Theo The Epoch Times
