Theo một nghiên cứu mới, trong vòng vài ngày, virus Corona gây ra Covid-19, Sars-CoV-2, có thể lây lan từ đường hô hấp đến tim, não và hầu hết mọi hệ thống cơ quan trong cơ thể người bệnh, nơi nó có thể tồn tại trong nhiều tháng.
Trong một nghiên cứu được mô tả là phân tích toàn diện nhất cho đến nay về sự phân bố và tồn tại của virus trong cơ thể và não, các nhà khoa học tại Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) cho biết họ phát hiện ra rằng mầm bệnh có khả năng tái tạo tốt trong tế bào người ngoài đường hô hấp.
Các kết quả, được công bốvào thứ Bảy (ngày 25/12) trong một bản thảo đang được xét duyệt để xuất bản trên tạp chí Nature, chỉ ra rằng việc thanh thải virus bị chậm trễ là nguyên nhân tiềm năng gây ra các triệu chứng dai dẳng ở người bệnh gọi là Covid kéo dài.
Các tác giả cho biết, việc hiểu cơ chế mà virus tồn tại, cùng với phản ứng của cơ thể đối với bất kỳ ổ chứa virus nào, hứa hẹn sẽ giúp cải thiện việc chăm sóc cho những người bị bệnh.
Tiến sĩ Ziyad Al-Aly, giám đốc trung tâm dịch tễ học lâm sàng thuộc Hệ thống chăm sóc sức khỏe St Louis ở Missouri, người đã dẫn đầu các nghiên cứu riêng rẽ về tác động lâu dài của Covid-19 cho biết: “Đây là công trình đặc biệt quan trọng. Từ lâu, chúng tôi đã vò đầu bứt tai và đặt câu hỏi tại sao Covid kéo dài dường như ảnh hưởng đến nhiều hệ cơ quan như vậy. Bài báo này làm sáng tỏ và có thể giúp giải thích tại sao Covid kéo dài có thể xảy ra ngay cả ở những người bị cấp tính nhẹ hoặc không có triệu chứng bệnh”.
Các phát hiện trong nghiên cứu vẫn chưa được các nhà khoa học độc lập bình duyệt và chủ yếu dựa trên dữ liệu thu thập từ các trường hợp tử vong do Covid-19, không phải bệnh nhân bị Covid kéo dài hay còn được gọi là "di chứng sau nhiễm cấp tính của Sars-CoV-2".
Xu hướng lây nhiễm các tế bào bên ngoài đường hô hấp và phổi của virus Corona đang gây tranh cãi, với nhiều nghiên cứu cung cấp bằng chứng chống lại khả năng này.
Nghiên cứu được thực hiện tại NIH ở Bethesda, Maryland, dựa trên việc lấy mẫu và phân tích rộng rãi các mô được thu thập trong quá trình khám nghiệm tử thi trên 44 bệnh nhân đã chết sau khi nhiễm virus Corona trong năm đầu tiên của đại dịch ở Mỹ.
Tiến sĩ Daniel Chertow, người điều hành bộ phận mầm bệnh mới nổi của NIH, và các đồng nghiệp của ông đã viết rằng tải lượng virus bên ngoài đường hô hấp và thời gian để thanh thải virus không được đặc trưng rõ ràng, đặc biệt là ở não.
Nhóm đã phát hiện RNA của Sars-CoV-2 tồn tại dai dẳng ở nhiều bộ phận của cơ thể, bao gồm các vùng trên toàn bộ não, trong khoảng thời gian 230 ngày sau khi người bệnh bắt đầu có triệu chứng. Họ nói rằng điều này có thể minh họa cho việc nhiễm virus ở trạng thái không hoàn chỉnh, như từng được mô tả trong tình trạng nhiễm virus sởi dai dẳng.
Trái với các nghiên cứu khám nghiệm tử thi khác của bệnh nhân Covid-19, việc thu thập mô sau khi chết của nhóm NIH toàn diện hơn và thường diễn ra trong khoảng một ngày sau khi người bệnh chết.
Các nhà nghiên cứu NIH cũng sử dụng nhiều kỹ thuật bảo quản mô khác nhau để phát hiện và định lượng tải lượng virus, cũng như phát triển virus được thu thập từ nhiều mô, bao gồm phổi, tim, ruột non và tuyến thượng thận từ bệnh nhân Covid-19 đã chết trong tuần đầu tiên mắc bệnh.
Các tác giả cho biết: “Kết quả của chúng tôi cho thấy mặc dù tải lượng cao nhất của Sars-CoV-2 là ở đường hô hấp và phổi, nhưng virus có thể phát tán sớm trong quá trình nhiễm bệnh và lây lan ra các tế bào khắp toàn bộ cơ thể, bao gồm cả não bộ”.
Các nhà nghiên cứu cho rằng việc nhiễm virus ở hệ thống phổi có thể dẫn đến giai đoạn "virus huyết" sớm, trong đó virus hiện diện trong máu và mầm bệnh lan ra khắp cơ thể, bao gồm cả qua hàng rào máu não, ngay cả ở những bệnh nhân nhẹ hoặc không triệu chứng.
Một bệnh nhân trong nghiên cứu khám nghiệm tử thi là một trẻ vị thành niên có khả năng chết vì các biến chứng động kinh không liên quan, cho thấy trẻ em bị nhiễm Covid-19 không nghiêm trọng cũng có thể bị nhiễm trùng toàn thân, theo các nhà nghiên cứu.
Các tác giả cho biết, việc thanh thải virus kém hiệu quả hơn trong các mô bên ngoài hệ thống phổi có thể liên quan đến phản ứng miễn dịch yếu ở bên ngoài đường hô hấp của con người.
Tiến sĩ Al-Aly tại Hệ thống Chăm sóc Sức khỏe Hội Cựu chiến binh St. Louis cho biết, việc tập trung vào nhiều vùng của não bộ là đặc biệt hữu ích.
Ông nói: “Nó có thể giúp chúng tôi hiểu được sự suy giảm nhận thức thần kinh hoặc 'sương mù não' và các biểu hiện tâm thần khác của chứng Covid dài. Chúng ta cần bắt đầu nghĩ về Sars-CoV-2 như một loại virus toàn thân có thể khỏi ở một số người, nhưng ở những người khác có thể tồn tại trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng và tạo ra Covid kéo dài - một chứng rối loạn toàn thân nhiều mặt”.
Văn Thiện
