Vitamin B1 có tác dụng gì? Tính chất của Vitamin B1? Uống Vitamin B1 có tốt không? Sử dụng Vitamin B1 trong những trường hợp nào? Cần lưu ý những gì khi dùng Vitamin B1. Bài viết dưới đây sẽ giải đáp chi tiết Vitamin B1 có tác dụng gì và vai trò của Vitamin B1 đối với sức khỏe.
1. Vitamin B1 là gì?
Vitamin B1 (còn gọi là Thiamine hay Thiamin) là một trong những vitamin B hòa tan trong nước. Trong quá trình chuyển hóa năng lượng, Vitamin B1 đóng vai trò quan trọng trong cơ thể con người.
Dạng hoạt tính sinh học của Vitamin B1 là Thiamin pyrophosphate (TPP)[1] - là một đồng yếu tố trong quá trình chuyển hóa chất dinh dưỡng đa lượng. Ngoài vai trò là coenzym, TPP còn đóng vai trò trong cấu trúc và chức năng thần kinh cũng như quá trình trao đổi chất của não.
Nguồn gốc của Vitamin B1
Vitamin B1 có tự nhiên trong một số thực phẩm; hoặc được thêm vào một số thực phẩm khác; và được cung cấp dưới dạng thực phẩm bổ sung.
Nguồn thực phẩm chứa Vitamin B1 bao gồm: ngũ cốc nguyên hạt, thịt và cá[2]. Một số thực phẩm khác được bổ sung Vitamin B1 như: bánh mì; ngũ cốc... Các sản phẩm từ sữa và hầu hết các loại trái cây đều chứa ít Vitamin B1.
- Xem thêm: Vitamin B1 có trong những thực phẩm nào?
Vậy uống Vitamin B1 có tác dụng gì? Công dụng của Vitamin B1 cụ thể ra sao?
2. Vitamin B1 có tác dụng gì?
Tác dụng của Vitamin B1 đã được chỉ ra trong nhiều nghiên cứu.
Vitamin B1 có tác dụng giúp các tế bào của cơ thể biến đổi carbohydrate thành năng lượng[3]. Vai trò chính của carbohydrate là cung cấp năng lượng cho cơ thể; đặc biệt là não và hệ thần kinh. Vitamin B1 cần thiết cho quá trình chuyển hoá pyruvate - một phân tử quan trọng trong một số phản ứng hóa học trong cơ thể[3].
-
- Công dụng của Vitamin B1. (Ảnh minh họa: Pixabay)
Theo chuyên trang Y khoa điện tử WebMD[4], Vitamin B1 mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Các chức năng của Vitamin B1 có thể kể đến như:
2.1. Tăng cường sản xuất năng lượng
Sử dụng đường kết hợp với Vitamin B1 sẽ cung cấp năng lượng cho cơ thể[4]. Vitamin B1 giúp cho quá trình này diễn ra nhanh hơn đồng thời hỗ trợ các enzym khác.
Trong cơ thể con người, Thiamin tồn tại chủ yếu ở dạng Thiamin diphotphat (TDP); còn được gọi là Thiamin pyrophotphat (TPP). Đây là dạng trao đổi chất chính của Thiamin trong quá trình chuyển hóa glucose, protein và lipid[5].
Cụ thể, TPP đóng vai trò là đồng yếu tố (coenzyme) cho nhiều enzyme trong quá trình chuyển hóa carbohydrate; bao gồm: transketolase; α-ketoglutarate dehydrogenase; pyruvate dehydrogenase; và chuỗi nhánh α-keto acid dehydrogenase.
Các enzym này tham gia vào quá trình cho phép sản xuất ATP, NADPH và ribose-5-phosphate. Đây là những chất rất quan trọng để tạo ra năng lượng tế bào; sản xuất axit amin, axit nucleic và axit béo[6].
2.2. Giảm nhiễm trùng huyết
Nhiễm trùng huyết - một phản ứng nghiêm trọng đối với nhiễm trùng - có thể gây tử vong nếu mức Vitamin B1 trong cơ thể thấp. Cùng với Vitamin C, Vitamin B1 (Thiamin) có thể làm giảm nhiễm trùng huyết. Vitamin B1 cũng có thể làm giảm nguy cơ suy thận thường do nhiễm trùng[4].
2.3. Tốt cho người bệnh tiểu đường
Theo WebMD, lượng đường trong máu cao và mức Insulin được cải thiện sau khi dùng Vitamin B1 trong 6 tuần. Vitamin B1 còn giúp giảm huyết áp cao và các biến chứng về tim mạch ở người bệnh tiểu đường[4].
2.4. Ngăn ngừa các vấn đề về thận và tuần hoàn
Một liều Vitamin B1 và B12 có thể giúp cải thiện tình trạng đau dây thần kinh ở những người mắc bệnh tiểu đường và có thể làm giảm nhu cầu dùng thuốc giảm đau[4].
2.5. Giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh tim
Vitamin B1 (Thiamin) là “chìa khóa” để sản xuất chất dẫn truyền thần kinh Acetylcholine. Đây là chất giúp kết nối giữa các dây thần kinh và cơ bắp; giúp duy trì các chức năng của tim[4].
2.6. Cải thiện trí nhớ
Cung cấp đủ Vitamin B1 cho cơ thể có thể giúp cải thiện sự tập trung và trí nhớ[4].
3. Vitamin B1 có tác dụng gì cho tóc?
Vitamin B1 có tác dụng gì cho tóc?
Do Vitamin B1 có vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể chuyển đổi thức ăn thành năng lượng có thể sử dụng cho tế bào nên Vitamin B1 có nhiều lợi ích đối với sự phát triển của tóc; và sức khỏe của da đầu nói chung[7].
Một số lợi ích của Vitamin B1 đối với tóc có thể kể đến như:
- Cải thiện sự trao đổi chất. Mặc dù hầu hết mọi người chỉ liên hệ quá trình trao đổi chất với việc tăng hoặc giảm cân; nhưng tóc và da đầu cũng là một phần của cơ thể và cần nhiều dinh dưỡng cùng năng lượng để phát triển. Do vậy, cơ thể có sự trao đổi chất khoẻ mạnh sẽ tốt hơn cho sự phát triển của tóc.
- Ngăn tóc giòn và khô;
- Giảm tác động của lão hóa;
- Vitamin B1 giúp điều chỉnh tâm trạng, ngăn ngừa rụng tóc hoặc tóc mỏng do căng thẳng.
-
- Uống Vitamin B1 có tác dụng gì cho tóc? (Ảnh minh họa: Pixabay)
Vitamin B1 giúp máu lưu thông đến da đầu và nang tóc
Vitamin B1 giúp các mạch máu giãn ra để máu lưu thông tốt hơn; giúp mang oxy và chất dinh dưỡng đến được tất các bộ phận của cơ thể; trong đó có da đầu, nang tóc và sợi tóc.
Các mạch máu hẹp có thể hạn chế dòng chảy; khiến da đầu bị khô; dẫn đến gàu, tóc khô hoặc dễ gãy. Vitamin B1 giúp bảo đảm da đầu khỏe mạnh; mạch máu lưu thông; tóc chắc khỏe và đủ độ ẩm.
Vitamin B1 như một chất chống oxy hóa với sức khỏe của tóc
Vitamin B1 là một chất chống oxy hóa mạnh; có thể giúp liên kết với các gốc tự do để ngăn ngừa tổn thương oxy hóa cho tóc và da đầu do quá trình lão hóa.
Do đó, để giúp mái tóc trông khỏe mạnh, trẻ trung; giảm tình trạng tóc bị bạc hoặc mỏng đi do lão hóa, bạn nên bảo đảm nhận đủ Vitamin B1 trong chế độ ăn uống hàng ngày của mình.
4. Vitamin B1 có tác dụng gì cho da?
Vitamin B1 có tác dụng gì cho da mặt trong làm đẹp? Công dụng của Vitamin B1 trong làm đẹp cũng được nhiều người nhắc tới.
-
- Vitamin B1 có tác dụng gì cho da? (Ảnh minh họa: Pixabay)
Thiamin (hay Vitamin B1) giúp cải thiện sự xuất hiện của nếp nhăn và đường nhăn trên da mặt. Loại vitamin này cũng rất tốt cho làn da trong tình trạng bị đỏ, hay bị kích ứng; làn da dễ nổi mụn hoặc da khô.
Trong ngành mỹ phẩm, Vitamin B1 còn được biết đến với tác dụng giúp làm trắng da, trị mụn...
5. Nhu cầu Vitamin B1
Nhu cầu Vitamin B1 hay lượng Vitamin B1 cần thiết mỗi ngày của mỗi người khác nhau do độ tuổi và tình trạng sức khỏe.
-
- (Ảnh minh họa: Pixabay)
Theo Trung tâm Thông tin Công nghệ Sinh học Quốc gia Hoa Kỳ[5], lượng sử dụng hàng ngày tham khảo (Reference Daily Intake - RDI) của Thiamin cho người lớn là 1,2 mg/ngày đối với nam giới và 1,1 mg/ngày đối với nữ giới.
Đối với trẻ em, RDI của Thiamin là 0,2 mg/ngày trong thời kỳ đầu của trẻ sơ sinh và sau đó tăng dần theo độ tuổi. Phụ nữ mang thai nên tăng lượng Thiamin hàng ngày lên 1,4 mg/ngày.
Ở Hoa Kỳ, lượng Thiamin trung bình hàng ngày ở trẻ em từ thực phẩm là 1,27 mg; 1,54 mg; và 1,68 mg ở nhóm trẻ từ 2 đến 5 tuổi; từ 6 đến 11 tuổi; và từ 12 đến 19 tuổi tương ứng. Ở nam giới và phụ nữ từ 20 tuổi trở lên, lượng Thiamin trung bình hàng ngày lần lượt là 1,95 mg và 1,39 mg.
6. Chỉ định của Vitamin B1
Thiamin (vitamin B1) được sử dụng như một chất bổ sung trong chế độ ăn uống khi lượng Thiamin trong chế độ ăn uống không đủ.
Những người có nguy cơ thiếu Thiamin cao nhất là người lớn tuổi; những người nghiện rượu; hoặc những người bị nhiễm HIV/AIDS; tiểu đường; hội chứng kém hấp thu (các vấn đề về hấp thụ thức ăn); hoặc đã từng phẫu thuật giảm béo (một hoạt động giúp giảm cân bằng cách thay đổi hệ thống tiêu hóa)[8].
Thuốc Vitamin B1 được sử dụng để điều trị bệnh Beriberi (bệnh tê phù - ngứa ran và tê ở bàn chân và bàn tay, mệt mỏi cơ bắp và phản xạ kém do thiếu Thiamin trong chế độ ăn uống); cũng như để điều trị và ngăn ngừa hội chứng Wernicke-Korsakoff (mất trí nhớ, nhầm lẫn do thiếu Thiamin trong chế độ ăn uống)[8].
Chống chỉ định của Vitamin B1
Theo Trung tâm Thông tin Công nghệ Sinh học Quốc gia Hoa Kỳ[5], không có chống chỉ định tuyệt đối đối với việc dùng Vitamin B1 được báo cáo trong tài liệu. Tuy nhiên, những người có tiền sử dị ứng với chất bổ sung vitamin nên tránh dùng chất bổ sung Vitamin B1.
7. Cách sử dụng Vitamin B1
Cách sử dụng Vitamin B1 như thế nào? Có nên uống Vitamin B1?
Các loại Vitamin B1 có dạng viên nén; viên nang; và dung dịch (giọt chất lỏng) để uống. Sử dụng Thiamin từ một đến ba lần/ngày[8] tùy thuộc vào độ tuổi và tình trạng sức khỏe.
Thiamin có thể được dùng qua đường ruột; tĩnh mạch; hoặc tiêm bắp. Đường uống được chỉ định ở những bệnh nhân không có đường truyền tĩnh mạch.
Hiện nay, dạng Thiamin hydrochloride đã được sử dụng để phòng ngừa và điều trị bệnh.
Đối với những bệnh nhân có nguy cơ bị thiếu hụt hoặc đã được xác định là thiếu hụt Thiamin, lượng Thiamin đường tiêm tương ứng là 100 mg và 200 mg (3 lần/ngày)[9] đã được sử dụng trong thực hành lâm sàng.
Một chế độ ăn uống phù hợp về mặt dinh dưỡng nên được bắt đầu sau khi bổ sung lượng Thiamin được khuyến nghị. Khi các triệu chứng lâm sàng được cải thiện, việc bổ sung Thiamin có thể chuyển sang đường uống với liều lượng từ 50 đến 100 mg mỗi ngày[5].
Những người bị thiếu Thiamin cũng cần bổ sung các chất dinh dưỡng khác; chẳng hạn như: Magie; Vitamin B2; B3; B6; B12; vitamin C; Kali và Phốt phát.
8. Uống nhiều Vitamin B1 có tốt không?
Cũng theo Trung tâm Thông tin Công nghệ Sinh học Quốc gia Hoa Kỳ, việc bổ sung Vitamin B1 được báo cáo là dung nạp tốt và an toàn khi sử dụng. Tuy nhiên, một số tác dụng phụ thường được báo cáo như: buồn nôn; nổi mề đay; mất điều hòa và suy giảm nhu động ruột[5].
Cơ thể con người bài tiết Thiamin dư thừa trong nước tiểu. Hội đồng Thực phẩm và Dinh dưỡng của Hoa Kỳ (Food and Nutrition Board - FNB) đã kết luận rằng việc tiêu thụ quá nhiều Thiamin có thể gây ra tác dụng phụ mặc dù không có bất kỳ bằng chứng mạnh mẽ nào về độc tính[5].
Theo trang bách khoa toàn thư về dược phẩm trực tuyến Drugs.com[10], cùng với những lợi ích cần thiết, Thiamin có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn. Mặc dù không phải tất cả các tác dụng phụ này đều có thể xảy ra, nhưng nếu xuất hiện bất kỳ phản ứng nào dưới đây, người dùng cần gọi bác sĩ ngay lập tức. Một số tác dụng phụ xảy ra ngay sau khi tiêm Thiamin như:
- Ho;
- Khó nuốt;
- Phát ban;
- Ngứa da;
- Sưng mặt, môi hoặc mí mắt;
- Thở khò khè hoặc khó thở;
Trên đây là những thông tin giải đáp Vitamin B1 có tác dụng gì. Khi sử dụng Vitamin B1, cần lưu ý thực hiện theo hướng dẫn trên nhãn sản phẩm; hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ, dược sĩ. Nếu không chắc chắn về bất kỳ thông tin nào về sản phẩm, bạn hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng.
Minh Giang
| Có thể bạn quan tâm: |
Tài liệu tham khảo
[1] Thiamin in Clinical Practice; PubMed.
[2] Thiamin; National Institutes of Health.
[3] Thiamin; MedlinePlus.
[4] Health Benefits of Vitamin B1; WebMD.
[5] Vitamin B1 (Thiamine); National Center for Biotechnology Information (National Library of Medicine).
[6] Thiamine Biochemistry; Department of Natural Resources and the Environment; Cornell University; 2022.
[7] Vitamin B1 For Hair Growth & Hair Health: Benefits, Studies; Dr.UGro Gashee.
[8] Thiamine (Vitamin B1); MedlinePlus.
[9] R Galvin 1, G Bråthen, A Ivashynka, M Hillbom, R Tanasescu, M A Leone; EFNS guidelines for diagnosis, therapy and prevention of Wernicke encephalopathy; PubMed.
[10] Vitamin B1 Side Effects; Drugs.com.
