Khi mà nền kinh tế Trung Quốc đang lao dốc, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ chắc chắn sẽ bị tác động không nhỏ. Một báo cáo gần đây đã tiết lộ tình hình tài chính của các doanh nghiệp này.
Một báo cáo gần đây về các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ của Trung Quốc nhấn mạnh rằng hơn 1/3 số doanh nghiệp này có điều kiện tài chính không lành mạnh và phải đối mặt với nhiều rủi ro.
Một nhà phân tích tin rằng khi mà nền kinh tế Trung Quốc đang trên quỹ đạo đi xuống, các trụ cột thiết yếu của tăng trưởng kinh tế - xuất khẩu, bất động sản và các dự án cơ sở hạ tầng - đã ngừng phát triển.
Báo cáo mới nhất được công bố vào ngày 30/1 từ Học viện Toàn diện Tài chính Trung Quốc (CAFI) tại Đại học Nhân dân đã xem xét tình hình tài chính của các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ ở Trung Quốc. Tuy nhiên, nó không tiết lộ số lượng công ty được khảo sát và địa điểm của các công ty.
Báo cáo đã đưa ra “Chỉ số sức khỏe tài chính”, cho thấy hơn một phần ba doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ mà nó khảo sát là “không lành mạnh”, do đó, ảnh hưởng đến triển vọng việc làm của 180 triệu người.
Dữ liệu cho thấy trong công việc quản lý tài chính hàng ngày, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ phải đối mặt với thách thức đáng kể với các khoản nợ tiền hàng quá hạn, dẫn đến áp lực đáng kể đối với dòng tiền và cần được đặc biệt chú ý. Trong số những công ty được phân loại là “rất không lành mạnh”, khoảng 80% gặp khó khăn trong việc thu hồi các khoản nợ tiền hàng đúng hạn.
Báo cáo chỉ ra rằng các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ chủ yếu gặp phải thách thức bởi rủi ro phát sinh từ cạnh tranh thị trường, căng thẳng trong vốn lưu động hàng ngày và biến động giá cả. Những trở ngại chính trong việc cải thiện phạm vi bảo hiểm cho các doanh nghiệp này bao gồm nhận thức chưa đầy đủ về rủi ro, thiếu thông tin và thiếu các sản phẩm bảo hiểm phù hợp.
Các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ tiếp tục phải đối mặt với những thách thức như khó khăn trong huy động vốn và chi phí vay cao. Việc có được nguồn tài chính của ngân hàng gặp phải những trở ngại như không đủ tài sản thế chấp, thủ tục phê duyệt tín dụng tốn thời gian và chi phí tài chính tăng cao.
-
- Một nhân viên đếm tờ 100 nhân dân tệ tại một ngân hàng ở Nam Thông, tỉnh Giang Tô phía đông Trung Quốc, vào ngày 23/7/2018. (Ảnh: AFP qua Getty Images)
Khó khăn do kinh tế trì trệ
Vào tháng 1/2015, Ngân hàng Guangfa Trung Quốc (CGB) đã phát hành “Sách trắng về các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ của Trung Quốc” tại Bắc Kinh và công bố “Chỉ số sức khỏe doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ” đầu tiên của Trung Quốc.
Sách Trắng tập trung vào 12 thành phố nơi tập trung nhiều doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ nhất và 15 ngành hàng đầu có tỷ lệ doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ cao nhất.
Dựa trên các tính toán thống kê, có một lượng thiếu hụt tài chính chưa được đáp ứng là 22 nghìn tỷ CNY (nhân dân tệ) (khoảng 1,69 nghìn tỷ USD) trong các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ của Trung Quốc, vốn vẫn chưa được dàn xếp thỏa đáng thông qua các kênh tài chính khả thi. Nhu cầu tài chính tổng thể của thị trường là đặc biệt lớn.
Khoảng một phần ba doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ ở Trung Quốc có “Chỉ số sức khỏe toàn diện” dưới mức cơ sở, cho thấy trạng thái dưới mức tối ưu và đặt ra những thách thức đối với hoạt động và tăng trưởng. Các sản phẩm như dược phẩm, đồ văn hóa và thể thao, giày dép và túi xách có giá trị chỉ số thấp hơn, cho thấy áp lực hoạt động tăng cao.
Theo Sách Trắng, hoạt động và phát triển của các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ ở Trung Quốc phải đối mặt với 5 thách thức chung: “cạnh tranh khốc liệt trong ngành”, “áp lực chi phí đáng kể dẫn đến lợi nhuận thấp”, “môi trường kinh tế tổng thể không thuận lợi”, “gánh nặng thuế cao quá mức” và “khó khăn trong việc có được nguồn tài chính”.
Để đối phó với tình trạng suy thoái kinh tế đang diễn ra của Trung Quốc, nhà phân tích chính trị Vương Hách (Wang He) nói với The Epoch Times phiên bản tiếng Trung rằng trong vài thập kỷ qua, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã dựa vào đầu tư để kích thích nền kinh tế.
Tuy nhiên, quy mô đầu tư của Trung Quốc đã trở nên không bền vững và lợi tức đầu tư đang giảm dần, vốn tư nhân đã rút đi, cho thấy sự miễn cưỡng đầu tư và thậm chí cả vốn nước ngoài cũng đang rời đi. Vì vậy, ông nói, cách duy nhất là Bắc Kinh đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng, điều bao gồm cả việc vay tiền.
Ông Vương cho biết: “Nếu sự phụ thuộc vào đầu tư của chính phủ vẫn tiếp diễn, nó có thể làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng nợ của chính phủ”. “Vì vậy, ĐCSTQ hiện đang rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan”.
Theo Nikkei Asia, trích dẫn báo cáo của Viện Tài chính và Phát triển Quốc gia, tỷ lệ nợ trên GDP của Trung Quốc đạt mức cao kỷ lục mới là 287,8% vào năm 2023.
Đặc biệt, có sự thiếu tin tưởng vào tình hình kinh tế của Trung Quốc cả trong và ngoài nước, ông Vương lưu ý, dẫn đến dòng vốn chảy ra đáng kể.
Ông nói: “Kể từ năm ngoái, Trung Quốc đã chứng kiến sự sụt giảm đầu tư, ngoại thương sụt giảm và nhu cầu tiêu dùng không đủ, về cơ bản khiến ba trụ cột của nền kinh tế dần đình trệ”. 3 trụ cột mà ông nói đến là xuất khẩu, bất động sản và các dự án cơ sở hạ tầng.
Ông khẳng định các nhà phân tích thị trường dự đoán tình hình kinh tế năm nay sẽ “nghiêm trọng hơn năm ngoái và không có dấu hiệu thuyên giảm”.
-
- Một người quét đường làm việc khi sương mù và ô nhiễm không khí bao phủ các tòa nhà ở Thanh Châu, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc, vào ngày 28/12/2023. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)
Giảm phát sâu, sản xuất đình trệ, xuất khẩu lao dốc
Sức khỏe của các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ dường như gắn liền với sức khỏe chung của nền kinh tế. Trong khi đó, những số liệu gần đây cho thấy, kinh tế Trung Quốc đang ngày càng lún sâu vào khó khăn.
Chỉ số giá tiêu dùng (CPI - thước đo lạm phát và giảm phát) của Trung Quốc có mức giảm lớn nhất (phản ánh tình trạng giảm phát nghiêm trọng nhất) trong hơn 14 năm trong tháng 1, trong khi chỉ số giá sản xuất (PPI) vẫn giảm, cho thấy nền kinh tế Trung Quốc đang tiếp tục phải đối mặt với rủi ro giảm phát.
Theo dữ liệu do Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS) công bố hôm thứ 5 (8/2), chỉ số CPI đã giảm 0,8% so với cùng kỳ trong tháng 1, vượt mức giảm 0,5% mà các nhà kinh tế dự đoán. Đây là tháng thứ 4 liên tiếp CPI của Trung Quốc nằm trong vùng giảm phát, và cũng là đợt giảm phát dài nhất kể từ năm 2009.
PPI giảm 2,5% so với cùng kỳ năm ngoái và 0,2% so với tháng trước. Giá sản xuất các sản phẩm công nghiệp đã giảm phát trong 16 tháng liên tiếp.
Giảm phát nhà máy dài hạn đang đe dọa sự sống còn của các nhà xuất khẩu nhỏ của Trung Quốc, những doanh nghiệp đang bị mắc kẹt trong các cuộc chiến giá cả bất tận để cạnh tranh trong một môi trường kinh doanh đang bị thu hẹp.
Kể từ khi kết thúc lệnh phong tỏa chống đại dịch Covid-19, nền kinh tế Trung Quốc vẫn cho thấy ảm đạm và đã không thể trở lại mức phát triển trước đại dịch. Khảo sát PMI (Chỉ số quản lý mua hàng) chính thức cho thấy hoạt động của nhà máy tiếp tục giảm trong tháng 1 do niềm tin vẫn còn yếu trong bối cảnh thị trường nhà ở lao dốc, nợ chính quyền địa phương tăng cao và nhu cầu toàn cầu yếu.
Ông Zhiwei Zhang, nhà kinh tế trưởng tại Baoyin Asset Management, cho biết: “Dữ liệu CPI hiện nay cho thấy Trung Quốc đang phải đối mặt với áp lực giảm phát vẫn còn tiếp diễn”.
Trung Quốc đã vật lộn với tình trạng giá cả chậm lại kể từ đầu năm 2023, buộc chính quyền phải cắt giảm lãi suất để kích thích tăng trưởng kinh tế.
Việc kinh tế Trung Quốc tiếp tục chìm trong giảm phát cho thấy động lực chi tiêu của người tiêu dùng tiếp tục là một vấn đề lớn đối với Bắc Kinh.
-
- Một khách hàng đang xem đồ tại một khu chợ ở Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang, phía đông Trung Quốc vào ngày 11/4/2014. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)
Trước đó, dữ liệu do NBS công bố hôm thứ 4 (31/1) cho thấy hoạt động nhà máy tại Trung Quốc suy giảm tháng thứ 4 liên tiếp trong tháng 1, cho thấy nhu cầu yếu sẽ tiếp tục cản trở nền kinh tế Trung Quốc.
Chỉ số quản lý mua hàng (PMI) sản xuất chính thức của Trung Quốc đã tăng nhẹ lên 49,2 trong tháng 1 từ mức 49 trong tháng 12/2023. Tuy nhiên, nó vẫn ở dưới ngưỡng 50 phân biệt giữa mở rộng và thu hẹp. Con số này thấp hơn một chút so với dự đoán của các nhà kinh tế Bloomberg.
Về dữ liệu PMI chính thức, chiến lược gia thị trường mới nổi Galvin Chia của Natwest Markets cho biết: "Không có tín hiệu về một bước ngoặt".
Ông nói thêm: “Những điều ngạc nhiên này quá nhỏ để thay đổi thái độ bi quan đã ăn sâu của mọi người về triển vọng”.
Thời điểm cận Tết Nguyên đán thường là một quãng thời gian trầm lắng đối với các nhà sản xuất Trung Quốc, khi kỳ nghỉ lễ kéo dài một tuần đang đến gần và sẽ khiến hoạt động của nhà máy bị đình trệ.
Tuy nhiên, ông Bruce Pang, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Jones Lang LaSalle, tin rằng ngay cả như vậy, kết quả tồi tệ của chỉ số sản xuất tổng thể cho thấy một nền kinh tế yếu kém và triển vọng vẫn không lạc quan.
Ông Bruce Pang cho biết: "Chỉ riêng các yếu tố mùa vụ không thể giải thích một cách đầy đủ cho chỉ số PMI sản xuất bị trì trệ". Ông nói thêm: "[Trung Quốc] Vẫn cần hỗ trợ chính sách để kích thích nhu cầu xã hội một cách hiệu quả và duy trì sự phục hồi kinh tế liên tục".
Cơ sở so sánh đối với tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc trong năm nay sẽ cao hơn năm ngoái và nền kinh tế sẽ không còn được hưởng lợi từ sự phục hồi nhu cầu sau đại dịch. Đồng thời, những trở ngại lớn đối với tăng trưởng kinh tế vẫn còn, với sự suy thoái của thị trường bất động sản chưa có dấu hiệu kết thúc và giá cả tiếp tục giảm.
Trong khi đó, xuất khẩu của Trung Quốc trong năm 2023 giảm 4,6% so với năm trước đó, mức giảm đầu tiên kể từ năm 2016. Xuất khẩu là trụ cột chính của nền kinh tế Trung Quốc. Sự suy giảm trong đà tăng trưởng xuất khẩu là một đòn giáng mạnh nữa vào nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Theo dữ liệu do Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố, xuất khẩu trong tháng 12 tăng 2,3% so với cùng kỳ năm trước, điều này một phần là do số liệu xuất khẩu trong tháng 12/2022 thấp. Vào thời điểm đó, đại dịch đang hoành hành trên khắp Trung Quốc và chính quyền Trung Quốc đã áp dụng chính sách nghiêm ngặt zero-Covid, khiến xuất khẩu giảm gần 10%.
-
- Các cánh tuabin gió và container hàng hóa nằm tại một cảng ở Nam Thông, tỉnh Giang Tô phía đông Trung Quốc, vào ngày 1/1/2024. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)
Nguy cơ Trung Quốc không thể phục hồi kinh tế
Bắc Kinh tuyên bố Trung Quốc đã đạt được mục tiêu tăng trưởng 5% cho năm 2023, đồng thời tích cực đề cao tính hấp dẫn của nền kinh tế Trung Quốc trong mắt cộng đồng đầu tư quốc tế.
Tuy nhiên, bất chấp bức tranh màu hồng mà ĐCSTQ cố gắng tô vẽ cho kinh tế Trung Quốc, các chuyên gia không có cái nhìn tích cực như vậy.
Rhodium Group, một nhóm nghiên cứu độc lập có trụ sở tại Mỹ, cho biết thực tế của việc lĩnh vực bất động sản vẫn đang bị thu hẹp, chi tiêu của người tiêu dùng bị hạn chế, thặng dư thương mại suy giảm và tài chính của chính quyền địa phương bị tàn phá cho thấy mức tăng trưởng thực tế vào năm 2023 ở gần mức 1,5% hơn.
Trong khi đó, vào ngày 8/1, Nhóm Eurasia đã công bố báo cáo “Những rủi ro hàng đầu cho năm 2024”, xếp việc “Trung Quốc không phục hồi” nằm trong số 10 rủi ro toàn cầu hàng đầu trong năm. Báo cáo “Rủi ro hàng đầu” là dự báo hàng năm của Eurasia về những rủi ro chính trị có khả năng xảy ra nhất trong năm tới. (Bắc Kinh vẫn đang loay hoay giúp nền kinh tế Trung Quốc phục hồi sau đại dịch).
Báo cáo dự đoán rằng “bất kỳ tín hiệu hiệu phục hồi tích cực nào trong nền kinh tế Trung Quốc sẽ chỉ làm dấy lên những hy vọng hão huyền về sự phục hồi vì những hạn chế về kinh tế và động lực chính trị ngăn cản sự phục hồi tăng trưởng bền vững”.
Bảo Nguyên tổng hợp
