Vòng xoáy nguy hiểm dường như vẫn chưa rời bỏ nhà phát triển bất động sản “kiểu mẫu" của Trung Quốc. Nợ do nhà phát triển Vanke phát hành vừa bị Moody's hạ 2 bậc tín nhiệm, và chỉ còn cách xếp hạng “rác" một bậc.
Là một trong những nhà phát triển bất động sản lớn nhất Trung Quốc, kết quả bán hàng của Vanke Group cũng sụt giảm đáng kể trong năm nay. Gần đây, hãng xếp hạng tín nhiệm Moody's đã hạ xếp hạng của Vanke xuống mức Baa3 với triển vọng tiêu cực, viện dẫn triển vọng phục hồi kinh tế Trung Quốc yếu kém và niềm tin người tiêu dùng yếu tiếp tục tác động đến sự phục hồi của ngành bất động sản.
Vào thứ Sáu (24/11), Moody's Investor Service đã hạ xếp hạng Vanke hai bậc xuống Baa3, đây là mức khuyến khích đầu tư thấp nhất và chỉ cách "hạng rác" một bậc. Triển vọng xếp hạng của Vanke là tiêu cực. Lý do là công ty tiếp tục phải đối mặt với tình trạng bất ổn và doanh số bán hàng của Vanke đã sụt giảm trong 10 tháng đầu năm và “hoạt động kém hiệu quả so với thị trường rộng lớn hơn”.
Moody's cho biết trong một tuyên bố có liên quan rằng triển vọng của ngành bất động sản Trung Quốc là "đầy thách thức", với triển vọng phục hồi kinh tế chậm và niềm tin của người tiêu dùng yếu, điều này dự kiến sẽ tiếp tục kéo lùi kết quả bán hàng của Vanke.
-
- Tên của hãng xếp hạng Moody's đứng trước trụ sở công ty ở New York, Mỹ, ngày 18/9/2012. (Ảnh: EMMANUEL DUNAND/AFP qua Getty Images)
Moody's còn chỉ ra rằng tâm lý thị trường tiếp tục suy yếu của Trung Quốc, cũng như tâm lý e ngại rủi ro ở mức cao của các nhà đầu tư đối với ngành bất động sản của Trung Quốc, cũng sẽ "làm tăng sự không chắc chắn về khả năng huy động vốn dài hạn không có bảo đảm một cách kịp thời của China Vanke".
Do sự thiếu niềm tin nghiêm trọng vào xu hướng chung của ngành bất động sản của Trung Quốc, trong năm nay, tính đến ngày 20/11, Moody's đã công bố ít nhất 39 báo cáo về việc rút xếp hạng, hạ bậc xếp hạng hoặc hạ triển vọng đối với các công ty bất động sản Trung Quốc.
Vanke, công ty có mức nợ tương đối thấp trong số các công ty bất động sản Trung Quốc, đã liên tục giảm giá trái phiếu bằng USD kể từ cuối tháng 10 năm nay. Lợi tức đáo hạn của nhiều trái phiếu đã chênh lệch đáng kể so với lãi suất gốc. Niềm tin của các nhà đầu tư vốn đã khá mong manh và đang đối mặt với sự bất ổn trước những biến động.
Vào ngày 31/10, Vanke đã công khai trả lời trên nền tảng tương tác với nhà đầu tư rằng không có vấn đề gì với các yếu tố kinh doanh cơ bản của công ty. Những thay đổi gần đây về giá trái phiếu của công ty là "do sự biến động của tâm lý thị trường". Công ty không có khoản nợ nước ngoài nào đáo hạn trong năm và khoản nợ trong nước phải trả chỉ là 380 triệu CNY (nhân dân tệ), được trang trải bằng quỹ lưu động của công ty.
Thông tin công khai cho thấy Vanke đứng thứ 4 tại Trung Quốc về doanh số bán hàng vào năm ngoái. Vanke cho biết trong tháng này họ dự kiến sẽ nhận được hơn 10 tỷ CNY (nhân dân tệ) (1,4 tỷ USD) hỗ trợ từ cổ đông lớn nhất, Tập đoàn Metro Thâm Quyến thuộc sở hữu nhà nước.
Tuy nhiên, toàn bộ ngành bất động sản Trung Quốc đang trải qua một mùa đông khắc nghiệt. Trong ba năm qua, hàng loạt công ty bất động sản có tên tuổi lần lượt trải qua các cơn bão nợ. Kết quả bán hàng nhìn chung đã giảm đáng kể và việc các công ty bị lỗ doanh thu một cách đáng kể cũng là điều thường thấy. Điều mà người ta bàn tán trên đường phố là "Chúng ta còn có thể mua bất động sản chưa xây trên giấy tờ được không? Giá nhà có giảm không? Liệu nhà sẽ bị xây dở dang?"
Trong bối cảnh đó, xếp hạng của Moody's rõ ràng không lạc quan về việc Vanke, vốn đã công khai ý định "sống sót" ngay từ 5 năm trước, có thể tự duy trì được bao lâu. Trong khi đó, điều này không gây ra ngạc nhiên cho thế giới bên ngoài.
Vừa ‘thoát hiểm' nhờ Bắc Kinh can thiệp
Vanke là một nhà phát triển bất động sản nhà ở lớn của Trung Quốc, từ lâu đã được coi là một công ty bất động sản “kiểu mẫu”. Tuy nhiên, sau khi hai trong số những nhà phát triển bất động sản lớn nhất thế giới đến từ Trung Quốc là Evergrande và Country Garden vỡ nợ, Vanke cũng đang phải đối mặt với khủng hoảng khi doanh số bán hàng sụt giảm tại Trung Quốc. Để đối phó với tình hình, chính quyền Trung Quốc đang thể hiện một sự ủng hộ ít thấy đối với Vanke.
Kể từ đầu năm nay, giá cổ phiếu hạng A của Vanke đã giảm mạnh 36,75%, trong khi cổ phiếu hạng H (tại Hong Kong) của Vanke giảm 48,39%. Vào tháng 10, giá trái phiếu bằng USD ở nước ngoài cũng lao dốc. Lợi tức của một số trái phiếu đã tăng lên mức khoảng 50%. Vì lợi tức trái phiếu tỷ lệ nghịch với giá trái phiếu nên các trái chủ đã phải bán trái phiếu của mình với giá thấp hơn. [Cổ phiếu hạng A là cổ phiếu được niêm yết bằng đồng nhân dân tệ của các công ty Trung Quốc được giao dịch trên thị trường chứng khoán Thượng Hải và Thâm Quyến, trong khi cổ phiếu hạng H là cổ phiếu của các doanh nghiệp Trung Quốc đại lục được niêm yết ở Hong Kong].
Những điều này dẫn đến suy đoán rằng cổ phiếu Vanke sắp sụp đổ. Các nhà đầu tư cũng lo ngại rằng các cổ đông lớn có thể giảm tỷ lệ nắm giữ tại Vanke, điều này chắc chắn sẽ dẫn đến giá cổ phiếu và trái phiếu của Vanke giảm mạnh.
-
- Logo bị hư hỏng của nhà phát triển bất động sản Trung Quốc Vanke tại một khu phức hợp nhà ở ở Trịnh Châu, tỉnh Hà Nam, Trung Quốc, vào ngày 30/8/2023. (Ảnh: AFP qua Getty Images)
Vì Vanke có trụ sở chính tại Thâm Quyến nên Ủy ban Quản lý và Giám sát Tài sản nhà nước (SASAC) của thành phố này đã ra tay giải cứu trong nỗ lực cứu lĩnh vực bất động sản đang trì trệ của Trung Quốc. SASAC trực thuộc Hội đồng Nhà nước của Đảng Cộng sản Trung (ĐCSTQ) và chịu trách nhiệm quản lý các doanh nghiệp nhà nước (SOE) của Trung Quốc, những đối tượng được chính quyền hậu thuẫn và chiếm một phần quan trọng trong nền kinh tế Trung Quốc. Vào đầu tháng 11, có tin SASAC đã có động thái hỗ trợ Vanke.
Chi nhánh SASAC tại Thâm Quyến đã cho biết Vanke có đủ tài sản đảm bảo và là thành viên quan trọng trong hệ thống tài sản nhà nước của Trung Quốc. Nếu cần thiết, trong tình huống cực đoan, SASAC sẽ hỗ trợ Vanke bằng mọi cách. Đến cuối năm 2022, vốn nhà nước của thành phố Thâm Quyến đạt tổng cộng hơn 5 nghìn tỷ CNY (690 tỷ USD). Nó nắm giữ và tham gia vào hơn 40 công ty niêm yết cổ phiếu hạng A.
Cổ đông lớn nhất của Vanke, Thâm Quyến Metro, đã đảm nhận vị trí Phó chủ tịch hội đồng quản trị của Tập đoàn Vanke. Tập đoàn Metro Thâm Quyến, một doanh nghiệp nhà nước lớn dưới sự kiểm soát trực tiếp của SASAC Thâm Quyến, đã trở thành cổ đông lớn nhất của Vanke kể từ năm 2017 và hiện nắm giữ hơn 27% tổng số cổ phiếu hạng A của Vanke.
Thâm Quyến Metro đã cho biết họ sẽ không giảm cổ phần tại Vanke và đã chuẩn bị nhiều công cụ để hỗ trợ nhà phát triển bất động sản. Công ty sẽ tận dụng cơ hội mua trái phiếu do Vanke phát hành trên thị trường mở để nâng cao niềm tin của thị trường.
Vanke là doanh nghiệp bất động sản thuộc sở hữu hỗn hợp của nhà nước và tư nhân. Lần này SASAC Thâm Quyến coi Vanke là một phần tài sản nhà nước của thành phố. Tổng tài sản, thu nhập vận hành và tổng lợi nhuận của Vanke chiếm hơn 30% tài sản nhà nước của Thâm Quyến.
Dữ liệu cho thấy tính đến cuối tháng 9, doanh số bán theo hợp đồng của Vanke đứng thứ hai trong số các nhà phát triển bất động sản Trung Quốc. Bất chấp doanh số bán hàng như vậy, Vanke vẫn phải chịu sự sụt giảm mạnh về giá trị cổ phiếu và trái phiếu.
Sự hỗ trợ của SASAC Thâm Quyến dành cho Vanke đã giảm đáng kể rủi ro và tạm thời xoa dịu mọi cơn hoảng loạn trên thị trường. Vào ngày SASAC công bố thông tin, giá cổ phiếu và trái phiếu của Vanke đã phục hồi hơn 6%, lần đầu tiên sau hơn một tháng.
Morgan Stanley đã nâng xếp hạng cổ phiếu hạng H của Vanke từ dưới mức bình thường lên mức ngang hàng nhờ sự hỗ trợ của SASAC Thâm Quyến dành cho Vanke. Nhiều ngân hàng, bao gồm cả HSBC, duy trì xếp hạng khuyến khích mua.
SASAC của Trung Quốc hiếm khi hỗ trợ các công ty bất động sản. Việc Vanke nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ từ SASAC là một sự đối xử đặc quyền. Các nhà phát triển bất động sản thất bại khác ở Trung Quốc đã không nhận được sự hỗ trợ của SASAC và phải tiến hành cơ cấu lại nợ.
Sự ủng hộ của Vanke đang được coi là chính sách đến từ cấp cao nhất nhằm đối phó với cuộc khủng hoảng chung trong lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc.
Một số nhà phân tích thị trường ở Trung Quốc tin rằng hành động của SASAC Thâm Quyến cho thấy ưu tiên kinh tế hiện tại của chính quyền Trung Quốc là cứu các công ty bất động sản tương đối khỏe mạnh còn lại nhằm tìm cách giữ lại các khoản đầu tư nước ngoài.
Tính đến cuối tháng 6 năm nay, chỉ có khoảng chục công ty bất động sản niêm yết của Trung Quốc duy trì được triển vọng tài chính tương đối lành mạnh. Nửa cuối năm, con số tiếp tục giảm khi doanh thu của họ giảm mạnh.
Tuy nhiên, ngay cả khi chính sách mới của chế độ được đưa ra để hỗ trợ cái gọi là các công ty bất động sản “khỏe mạnh”, thì nó cũng chỉ mang lại lợi ích tối đa cho khoảng chục công ty và sẽ có tác động hạn chế đến toàn bộ lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc. Khu vực tư nhân sẽ khó có cơ hội. Xu hướng hiện nay của chính quyền Bắc Kinh là mở rộng các doanh nghiệp nhà nước của chế độ trong khi khiến khu vực tư nhân phải bị thu hẹp.
Ông Li Kai (hóa danh), một nhân viên trong lĩnh vực tài chính ở Thâm Quyến, nói với The Epoch Times vào ngày 9/11 rằng các công ty tư nhân ở Trung Quốc luôn bị chính quyền phân biệt đối xử khi mà họ phải trả nhiều thuế hơn, gặp nhiều khó khăn hơn về tìm nguồn tài chính và đơn giản là không được hưởng những đặc quyền giống như các doanh nghiệp nhà nước.
Một thập kỷ trước, Vanke đã nhượng lại vị thế cổ đông lớn của công ty cho một doanh nghiệp nhà nước để được chế độ đối xử ưu đãi. Dưới thời ĐCSTQ, các công ty tư nhân không bao giờ có thể tự mình thực sự thành công.
Ông Li cho biết: “Bây giờ toàn bộ nền kinh tế đang suy thoái và bản thân các cổ đông lớn của doanh nghiệp nhà nước cũng không có khả năng kiểm soát tương lai của chính mình”.
“Lần này, động thái từ SASAC của Thâm Quyến là một món quà cho chính sách kinh tế của ông Tập Cận Bình, nhưng cũng là do tài sản của Vanke lớn hơn nợ phải trả. Động thái của SASAC Thâm Quyến có thể ổn định niềm tin thị trường ở một mức độ nhất định”, ông nói.
“Tuy nhiên, Vanke vẫn sẽ phụ thuộc vào doanh số bán hàng thực tế. Nếu bất động sản vẫn không bán được trong thời gian dài, cuộc khủng hoảng của Vanke sẽ quay trở lại”.
Bảo Nguyên tổng hợp
