Một đợt dịch cúm gia cầm mới xuất hiện đang quét qua các quần thể chim hoang dã ở Mỹ, dẫn đến rắc rối đối với những người chăn nuôi gia cầm. Không những chỉ thiệt hại về kinh tế, nhưng cũng có thể dẫn đến việc lây nhiễm bệnh. Đồng thời cũng cần cảnh giác đối với một đại dịch mới.
Khoảng 24 triệu con gia cầm như gà và gà tây đã bị chết vì virus hoặc bị giết để ngăn chặn sự lây lan của nó. Nhưng không giống như một đợt bùng phát cúm gia cầm tương tự cách đây 7 năm, đợt bùng phát này khó có thể tự biến mất.
Đó là bởi vì loại virus cúm đặc biệt này dường như có khả năng kéo dài trong các quần thể chim hoang dã, có thể truyền virus sang các trang trại gia cầm. Trong khi gà và gà tây bị nhiễm virus nhanh chóng ốm và chết, một số loài thủy cầm có thể vẫn khỏe mạnh với virus và mang virus đi xa.
Các nhà khoa học cho rằng các loài chim di cư hoang dã đã mang loại virus này đến Bắc Mỹ cách đây vài tháng. Kể từ đó, hơn 40 loài chim hoang dã ở hơn 30 bang của Hoa Kỳ đã cho kết quả dương tính. Dòng virus cúm gia cầm này đã xuất hiện ở mọi loài, từ quạ, bồ nông đến đại bàng hói.
Jonathan Runstadler, một nhà nghiên cứu bệnh cúm tại Đại học Tufts, cho biết: “Thật đáng ngạc nhiên về mức độ lan rộng của nó ở Bắc Mỹ. Rõ ràng nó có thể tồn tại và truyền từ năm này sang năm khác ở các khu vực châu Á, châu Âu, châu Phi và tôi không nghĩ chúng ta nên ngạc nhiên vì điều đó xảy ra ở đây".
Khi virus di chuyển khắp đất nước Hoa Kỳ và có khả năng tồn tại trong thời gian dài, nó sẽ làm cho các loài động vật mới có thể bị nhiễm bệnh. Tác nhân gây bệnh này cũng sẽ có cơ hội giao phối về mặt di truyền với các loại virus cúm ở người đang lưu hành tại Hoa Kỳ.
Richard Webby, một nhà nghiên cứu bệnh cúm tại Bệnh viện Nghiên cứu Trẻ em St. Jude cho biết: “Điều đó có ý nghĩa gì đối với virus về cách nó phát triển, thay đổi như thế nào, chúng tôi thực sự không biết”.
Chỉ phát hiện được một trường hợp virus cúm gia cầm này ở con người cho đến nay
Cho đến nay, nguy cơ đối với con người có vẻ còn thấp.
Nhưng vì virus cúm gia cầm đã nhiều lần xâm nhập vào người trong quá khứ, các chuyên gia y tế công cộng đang theo dõi bất kỳ dấu hiệu thay đổi gen nào khiến virus có thể di chuyển vào người.
Todd Davis, chuyên gia về các bệnh lây truyền từ động vật sang người tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC Hoa Kỳ) cho biết: “Chúng tôi lo ngại về bất kỳ loại virus cúm gia cầm nào đang lưu hành trong gia cầm hoặc chim hoang dã. Bởi vì con người thường không có khả năng miễn dịch trước với những loại virus này, nếu họ bị nhiễm và lây lan virus cho người khác, thì chúng ta có thể có một đại dịch virus khác trong cộng đồng".
Loại virus này trước đây không có các đặc điểm di truyền liên quan đến bệnh cúm gia cầm đã lây nhiễm sang người. Và người duy nhất được biết là đã nhiễm loại virus cúm gia cầm đặc biệt này là một người già ở Vương quốc Anh sống gần nhà với vịt; trong khi một số con vịt bị bệnh và chết, chủ của chúng không hề có bất kỳ triệu chứng nào.
CDC đã theo dõi sức khỏe của hơn 500 người ở 25 bang có tiếp xúc với gia cầm bị nhiễm bệnh, Davis cho biết. Mặc dù có vài chục người xuất hiện các triệu chứng giống như cúm, nhưng tất cả đều được xét nghiệm và không ai dương tính với loại virus này.
Các loài chim ăn thịt dễ bị lây nhiễm dịch cúm gia cầm
-
- Cả thủy cầm và các loài chim ăn thịt, như đại bàng hói và ngỗng tuyết, đều đã bị giết bởi virus cúm gia cầm mới. Ảnh: Jeff Goulden / Getty Images
Các chuyên gia về động vật hoang dã từ lâu đã biết rằng bệnh cúm gia cầm có độc lực cao đã lưu hành ở châu Âu và châu Á. Và họ đã lo lắng về mối đe dọa có thể xảy ra mà những loại virus này có thể gây ra cho các loài gia cầm ở Mỹ.
Sau đó, vào tháng 12 năm 2021, gà và những con gà khác bị bệnh và bắt đầu chết trong một trang trại trên đảo Newfoundland, Canada. Các xét nghiệm cho thấy virus cúm gia cầm chết người này đã xâm nhập vào Đại Tây Dương.
Bryan Richards, điều phối viên về các bệnh mới nổi tại Trung tâm Sức khỏe Động vật Hoang dã Quốc gia của Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ, cho biết: “Ngay giây phút đầu tiên nó đến Bắc Mỹ, chúng tôi đã phải đối mặt với chúng”.
Vào tháng Giêng, các quan chức chính phủ đã thông báo về sự xuất hiện của nó ở Hoa Kỳ sau khi một con vịt bồ câu ở Nam Carolina cho kết quả dương tính. Richards cho biết, dịch cúm gia cầm nguy hiểm này đã có dấu hiệu xâm nhập vào nước Mỹ, nhưng "chúng tôi phát hiện ra số trường hợp của virus cụ thể này ở các loài chim hoang dã là rất hạn chế".
Ngược lại, loại virus cúm gia cầm mới nhất này đang được phát hiện trên những con chim ốm và sắp chết.
David Stallknecht, một nhà nghiên cứu cúm gia cầm của Đại học Georgia, cho biết: “Đợt bùng phát này trong quần thể chim hoang dã lan rộng hơn nhiều so với những gì chúng ta đã thấy trong năm 2014 và 2015. Có nhiều loài chim nữa dường như cũng đã bị ảnh hưởng".
Các loài thủy cầm và chim ăn thịt ăn xác chết của chúng đang gánh chịu hậu quả.
Ví dụ, ở Florida, hơn 1.000 con vịt đã không thể chống chọi với virus. Ở New Hampshire, khoảng 50 con ngỗng Canada đã chết trong một sự kiện khác. Tại các bang Great Plains, các chuyên gia về động vật hoang dã đã chứng kiến những con ngỗng tuyết chết hàng loạt.
Richards cho biết: “Ngoài ra, có một loạt các loài gia cầm khác, như kền kền đen, đại bàng hói và một số loài nhặt rác khác, có khả năng bị nhiễm bệnh khi ăn xác của những loài thủy cầm đó”.
Vẫn còn phải xem loại virus này sẽ gây ra bao nhiêu thiệt hại cho các loài gia cầm ở Mỹ.
Richards cho biết tại Israel, khi virus này tấn công khu vực có khoảng 40.000 con sếu thường tụ tập trong mùa đông, họ đã mất 8.000 con trong số đó trong vài tuần. "Vì vậy, khi bạn bắt đầu nghĩ đến việc mất đi 20% quần thể chim hoang dã cụ thể, đó là một tác động khá lớn".
Người chăn nuôi gia cầm đang phải tiêu hủy đàn gia cầm của họ
Gà và gà tây được nuôi bởi ngành chăn nuôi gia cầm bị chết nhiều nhất, và nông dân đang phải gồng mình gánh chịu nhiều hơn thế.
Dịch cúm gia cầm xảy ra vào năm 2014 và 2015 đã dẫn đến cái chết của hơn 50 triệu con gia cầm và tiêu tốn của ngành công nghiệp hàng tỷ đô la. Hồi đó, số vụ lớn nhất xảy ra vào tháng Tư.
Denise Heard, giám đốc chương trình nghiên cứu của Hiệp hội Gia cầm & Trứng Hoa Kỳ cho biết: “Vì vậy, tôi nghĩ rằng chúng ta đang nín thở trong tháng này”.
Heard cho biết virus có một số cách để lây nhiễm từ chim hoang dã vào gia cầm. Kể từ đợt bùng phát gần đây nhất, ngành công nghiệp đã làm việc để hướng dẫn nông dân về cách bảo vệ đàn gia cầm của họ.
Bà nói: “Các loài thủy cầm di cư hoang dã luôn bay trên bầu trời và khi chúng bay qua nơi nào, phân của chúng sẽ rơi xuống đất”, bà nói và giải thích rằng virus sau đó có thể theo dấu vào các chuồng gia cầm bằng ủng hoặc vô tình di chuyển từ trang trại này sang trang trại khác trên các phương tiện giao thông.
Heard nói rằng hiện tại dường như có ít sự lây lan của virus từ trang trại này sang trang trại khác so với những gì đã thấy trong đợt bùng phát lớn vừa qua. Thay vào đó, có nhiều trường hợp cá biệt xuất hiện hơn, có lẽ bởi vì các loài chim hoang dã đang mang virus đến các trang trại và các đàn gia cầm.
Nếu virus này tồn tại trong các quần thể chim hoang dã - điều mà một số nhà khoa học nghĩ là có thể xảy ra - thì người chăn nuôi gia cầm phải cần học cách sống chung với vấn đề này.
Ron Fouchier, một nhà virus học tại Trung tâm Y tế Erasmus, Hà Lan cho biết: “Tôi hy vọng rằng điều xấu nhất sẽ không xảy ra. Nhưng không có gì đảm bảo cho điều đó, chúng ta đã thấy ở châu Âu rằng loại virus này vẫn tồn tại trong vài năm liên tiếp".
Kể từ tháng 12, nông dân ở châu Âu đã phải tiêu hủy hơn 17 triệu con gia cầm. Fouchier nói: “Dịch cúm gia cầm đó rất giống với tình hình ở Mỹ hiện nay. Chúng ta đang chứng kiến sự kiện chết hàng loạt ở các loài chim hoang dã ở đây".
Theo NPR
