Luật an ninh quốc gia Hồng Kông do Đảng Cộng sản Trung Quốc ban hành vào năm 2020 đã bóp chết hàng chục kênh truyền thông tại Đặc khu hành chính này.
Năm 2021 sẽ đi vào lịch sử Hồng Kông như một “năm chết chóc” đối với xã hội dân sự một thời từng sôi động này.
Trong vòng một năm ngắn ngủi, hơn 60 nhóm ủng hộ dân chủ, báo đài và tổ chức công đoàn đã bị bóp chết bởi Luật an ninh quốc gia hà khắc do Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) ban hành vào năm 2020. Trang báo mạng Stand News, vốn là nơi thống kê con số trên trong một số báo tháng 10, đã trở thành một trong những trang tin bị thương vong mới nhất vào cuối năm 2021 bởi ĐCSTQ.
Vụ bắt giữ sáu biên tập viên cấp cao và giám đốc của Stand News, cùng với việc đóng băng hơn 61 triệu đô la Hồng Kông (khoảng 7,8 triệu đô la Mỹ), đã dẫn đến cái chết bất đắc kỳ tử của trang báo mạng này. Sự đàn áp trắng trợn quyền tự do báo chí này của chính quyền Đặc khu hành chính Hồng Kông ngay lập tức gây xôn xao trên các mặt báo khắp thế giới và bị nhiều quốc gia chỉ trích nặng nề.
Truyền thông Hồng Kông, hầu hết các phương tiện truyền thông truyền thống (báo, đài và TV), hiện đều trong tình trạng áp dụng lập trường ủng hộ Bắc Kinh hoặc kiềm chế chỉ trích ĐCSTQ. Apple Daily là ngoại lệ duy nhất, cuối cùng đã bị khai tử vào đầu năm 2021. Sau khi khuất phục các phương tiện truyền thông truyền thống, búa rìu của Bắc Kinh bắt đầu bổ xuống các kênh truyền thông mạng.
Stand News là hãng tin tức mạng đầu tiên ở Hồng Kông. Tiền thân của nó là House News, được thành lập vào năm 2012 bởi Tony Tsoi (Thái Đông Hào), một doanh nhân ngành công nghiệp điện tử. Đến năm 2012, các phương tiện truyền thông địa phương đã gặp rất nhiều khó khăn với chính sách kiểm duyệt. Ông Tsoi từ chối ủng hộ chính quyền ĐCSTQ, thay vào đó quyết định tìm ra một nền tảng mới để duy trì tự do báo chí ở Hồng Kông. Mô hình của ông đã chứng tỏ được sự thành công và rất nhanh chóng, House News đã trở thành một nguồn cung cấp các bài bình luận và phân tích tin tức được săn đón rất nhiều.
Thành công của nó đương nhiên mời gọi sự đàn áp từ ĐCSTQ. Vào đầu năm 2013, Hồng Kông sôi sục giận dữ vì việc Bắc Kinh liên tục từ chối quyền phổ thông đầu phiếu, vốn là một lời hứa long trọng mà họ đã đưa ra với người dân Hồng Kông trước khi nhận bàn giao Đặc khu hành chính này từ Vương quốc Anh vào năm 1997. Giáo sư luật Benny Tai (Đới Diệu Đình) đã đề xuất phong trào Chiếm Trung tâm. Ông Tsoi đã công khai sự ủng hộ của mình với phong trào này, và trở thành một trong 10 cá nhân nổi bật trong phong trào bất chấp áp lực từ Bắc Kinh.
Lo sợ rằng lập trường ủng hộ dân chủ có ảnh hưởng mạnh mẽ của House News sẽ thổi bùng phong trào Chiếm Trung tâm, ĐCSTQ đã quản thúc ông Tsoi và giam giữ ông trong một tuần ở Trung Quốc, buộc ông đồng ý đóng cửa hãng tin và không tham gia phong trào Chiếm Trung tâm. Ông Tsoi bị buộc phải khuất phục vì khi đó, ông là giám đốc cấp cao của Công ty TNHH Varitronix International, một công ty lớn chuyên sản xuất các sản phẩm tiêu dùng kỹ thuật số ở Trung Quốc. Ông Tsoi nói với tôi rằng, ông có nghĩa vụ không để các giám đốc khác của mình bị tổn hại. Điều này dẫn đến việc House News đột ngột đóng cửa, lấy cớ là không có lợi nhuận, và cũng dẫn đến sự vắng mặt sau đó của ông Tsoi trong phong trào Chiếm Trung tâm.
Sau một thời gian giữ im lặng, tình hình truyền thông ngày càng tồi tệ đã thúc đẩy ông Tsoi hồi sinh ước mơ tạo ra một kênh truyền thông có thể chịu được áp lực của ĐCSTQ. Vì vậy, ông đã thành lập Stand News vào năm 2014.
Trong thông điệp đầu tiên của Stand News, ông Tsoi đã nói như sau (bản dịch sơ bộ của tuyên bố gốc):
“House News đã chết, nhưng Stand News ra đời. Tại Hồng Kông, vào năm 2014, chúng tôi có một trách nhiệm. Trong cái chết bất thường của House News, chúng tôi phải chịu trách nhiệm vì chúng tôi đã đánh giá thấp thách thức trong việc điều hành một kênh truyền thông độc lập và áp lực từ những người muốn bóp nghẹt nó. Tuy nhiên, chúng tôi không cam chịu điều đó, cũng không từ bỏ mục tiêu của mình. Chúng tôi đã không từ bỏ ước mơ thành lập một kênh truyền thông độc lập. Sau nhiều tháng tự vấn lương tâm, chúng tôi lại đứng lên. Stand News chính là câu trả lời”.
Sự khác biệt lớn nhất giữa House News và Stand News là không còn ai sở hữu lợi ích của công ty nữa. Để đảm bảo rằng Stand News không nằm dưới sự kiểm soát của bất kỳ cá nhân nào và có thể tiếp tục tồn tại, ba người bảo trợ của nó, thông qua một thỏa thuận ủy thác, đã từ bỏ lợi ích kinh tế từ cổ phần và quyền định đoạt cổ phần. Quỹ tín thác sẽ nắm giữ vốn chủ sở hữu của Stand News trong một thời gian dài và không ai trong số những người bảo trợ của nó có quyền chuyển nhượng cổ phần của công ty.
Rõ ràng là ông Tsoi đã cố gắng tạo ra một mô thức hoạt động để bảo vệ Stand News ngay cả khi chủ sở hữu của nó gặp khó khăn vô cùng. Tuy nhiên, việc này chỉ có tác dụng cho đến khi Luật an ninh quốc gia Hồng Kông được Bắc Kinh thực thi. Với việc Luật an ninh quốc gia được ưu tiên hơn tất cả các luật khác tại Đặc khu hành chính Hồng Kông (theo Điều 62 của Luật này), thỏa thuận ủy thác đã dễ dàng bị loại bỏ - cái chết của kênh truyền thông Stand News đã chứng thực điều này.
-
- Công nhân khuân các thùng đồ bên ngoài văn phòng của Stand News ở Hồng Kông, 29/12/2021. (Sung Pi-lung/The Epoch Times)
Tuyên bố đầu tiên từ Stand News cũng đã đưa ra cam kết rằng “Chúng tôi bảo vệ quyền tự do ngôn luận, tính đa dạng và tính bao trùm”, và chúng tôi “nhấn mạnh vào việc đưa tin trung thực và không bóp méo sự thật vì lập trường của chúng tôi. Chúng tôi tin tưởng vào tầm quan trọng của tính độc lập trong biên tập. … Chúng tôi tin rằng trách nhiệm của giới truyền thông là theo dõi những người nắm quyền và tiếp tục lên tiếng bênh vực những người không có quyền thế”.
“Stand News… lấy Hồng Kông làm trụ sở, và tin tưởng chắc chắn rằng tương lai của thành phố chúng ta nên do người Hồng Kông quyết định. Dân chủ, nhân quyền, tự do, pháp quyền và công lý là những giá trị cốt lõi của Hồng Kông mà chúng tôi cam kết duy trì. … Bảo vệ ngôi nhà [Hồng Kông] là lập trường của chúng tôi và chúng tôi sẽ không bao giờ lùi bước”.
Stand News đã không phụ ước mơ của người sáng lập nó. Thu nhập từ đăng ký xem báo dài hạn và quyên góp tăng lên khi quyền tự do báo chí trên các phương tiện truyền thông truyền thống tiếp tục bị thu hẹp. Nhiều người Hồng Kông có cùng quan điểm với Stand News, và đã đóng góp tài chính để giữ cho kênh này tồn tại. Việc Stand News trở thành mục tiêu của ĐCSTQ chứng tỏ rằng nó đã hoàn thành sứ mệnh của mình.
Sau cái chết của Stand News, một trang web khác, InmediaHK, đã tuyên bố giải thể ngay lập tức.
Ngay sau đó, Citizen News thông báo rằng họ sẽ ngừng hoạt động trong tháng này. Kênh truyền thông mạng có sức ảnh hưởng này đã được thành lập vào năm 2017 với nỗ lực chống lại quyền tự do báo chí đang giảm dần. Giống như Stand News, nó nhận được sự ủng hộ to lớn từ công chúng.
Để thể hiện tình đoàn kết với Stand News và các kênh truyền thông khác đã đóng cửa, và để kiềm chế các động thái không ngừng của Bắc Kinh nhằm bịt miệng Hồng Kông, cộng đồng truyền thông quốc tế nên cùng nhau tẩy chay việc đưa tin về Thế vận hội Mùa đông Bắc Kinh sắp tới.
Tác giả bài bình luận Ching Cheong tốt nghiệp Đại học Hồng Kông, trong sự nghiệp báo chí kéo dài hàng chục năm của mình, ông chuyên về tin tức chính trị, quân sự và ngoại giao ở Hồng Kông, Bắc Kinh, Đài Bắc và Singapore.
Cao Dương
Quan điểm được trình bày trong bài viết này là ý kiến của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTDVN.
Theo The Epoch Times
