Sáng ngày 17/01/2023, tức ngày 26 tháng Chạp âm lịch, cách 3 ngày nữa tới giao thừa, các nhà ga, bến xe của Trung Quốc vắng hoe. Cuộc di cư đông nhất hành tinh của người Trung Quốc trong dịp Tết Nguyên đán hàng năm đột nhiên biến mất. Điều gì đang xảy ra?
Tết Nguyên đán là thời điểm mà các cuộc di cư khổng lồ của người nhập cư trên khắp các thành phố cấp 1, cấp 2 của Trung Quốc quay trở về quê nhà, nơi có bố mẹ và những đứa trẻ mà họ buộc phải bỏ lại.
Trước Tết luôn là cao điểm của mùa du lịch lễ hội mùa xuân theo nghĩa truyền thống, nhưng quảng trường trước ga xe lửa Bắc Kinh có rất ít khách du lịch, không có sự đông đúc của người dân như trong quá khứ cũng như không khí của mùa du lịch lễ hội mùa xuân, ở đây trông rất khác và vắng vẻ.
Vắng vẻ bất thường
Trước khi dịch bệnh bùng phát, ngày 31/01/2019 cũng là ngày 26 tháng Chạp âm lịch, từ sáng sớm đã có một hàng người xếp hàng dài trước cổng ga xe lửa Bắc Kinh, đông đúc và tấp nập.
-
- Chuyến tầu cao tốc ở Bắc Kinh chỉ có một vài hành khách vào ngày 26 Tết (17/1/2023). (Ảnh: Abulowang)
Hãy xem đường sắt cao tốc Bắc Kinh - Thượng Hải
Năm nay, sau 3 năm đại dịch, cũng vào ngày 26 âm tháng Chạp, khoảng 20 giờ tối ngày 17/01/2023, là giờ vàng của tuyến đường sắt cao tốc Bắc Kinh - Thượng Hải, nhưng trên toa chỉ có một số hành khách lác đác.
Cư dân mạng chụp bức ảnh này đã thốt lên: Hóa ra đây là tuyến đường sắt cao tốc Bắc Kinh - Thượng Hải trong mùa du lịch Tết Nguyên Đán. Người đây ư? Tất cả họ đã đi đâu rồi?
Cư dân mạng phản ánh: "Đường sắt cao tốc trong mùa du lịch Lễ hội mùa xuân thực sự không có cảm giác như ở du lịch lễ hội mùa xuân trước...".
Những chuyến tàu bình thường cũng không khá hơn là bao.
Ngày 16/01/2023, trên chuyến tàu K420 từ Lan Châu đến Dương Châu hầu như không có hành khách, không ngoa khi miêu tả cảnh tượng này là “hoang vu”.
Đội quân xe máy trong Lễ hội Vận tải Xuân gây nhiều chú ý cũng đã biến mất.
Nằm ở lối ra phía đông của Ngô Châu, Quảng Tây, Quốc lộ 321 ở ngã ba Quảng Đông và Quảng Tây, trạm phục vụ cho người đi xe máy trở về trong dịp Tết Nguyên đán đã tồn tại được 20 năm.
Đội quân mô tô được mong đợi đã biến thành "đội du hành tản binh" theo cặp 2-3 người, thậm chí còn ít hơn cả nhân viên.
-
- Đội quân xe máy di chuyển trước Tết Nguyên đán 2023 còn ít hơn cả số lượng cảnh sát giao thông. (Ảnh: Abulowang)
Trước khi dịch bệnh bùng phát, Ngô Châu East Export từng đón 450.000 lao động nhập cư từ Quảng Đông trở về nhà bằng xe máy.
Có vẻ như sau khi bỏ phong tỏa hoàn toàn, làn sóng về quê du xuân đón tết đã không như hứa hẹn.
Khung cảnh vắng vẻ này thậm chí còn khiến các chuyên gia ngạc nhiên.
Ngày 6/1, tại cuộc họp báo của Văn phòng Thông tin Quốc vụ viện, các chuyên gia của Bộ Giao thông vận tải dự báo: với việc đẩy mạnh thực hiện "20 điều" và các biện pháp khác để dòng người giữa các vùng sẽ được giải phóng với tốc độ nhanh hơn do nhu cầu đi lại tích lũy trong 3 năm qua như về quê ăn Tết, thăm người thân, bạn bè, tham quan. Ước tính tổng lưu lượng hành khách dịp Tết khoảng 2,095 tỷ lượt, có thể phục hồi đạt 70,3% so với cùng kỳ năm 2019.
Trên thực tế, các chuyên gia đã quá lạc quan.
Hôm nay, du lịch Lễ hội mùa xuân đã trôi qua 10 ngày và dữ liệu du lịch thấp hơn đáng kể so với dự kiến.
Theo thống kê của Bộ Giao thông vận tải, trong 10 ngày trước cao điểm du lịch Tết, tổng lượt hành khách di chuyển bằng đường sắt, đường cao tốc, đường thủy và hàng không dân dụng trên cả nước là 387 triệu lượt, giảm 47,6% so với cùng kỳ năm 2019.
Theo xu hướng lịch sử, cường độ du lịch trong 10 ngày đầu tiên của mùa du lịch Lễ hội mùa xuân thường phản ánh tình hình của toàn bộ mùa du lịch Lễ hội mùa xuân.
Thực tế cho thấy, 3 năm trở lại đây, các bản tin dự báo về du lịch Tết của Bộ GTVT đều có sai số rất lớn.
Năm 2021 và 2022, lưu lượng hành khách trong Lễ hội mùa xuân Vận tải dự kiến lần lượt là 1,7 tỷ và 1,74 tỷ, nhưng thống kê sau sự kiện là 870 triệu và 1,05 tỷ, và lưu lượng hành khách thực tế chỉ bằng 50% đến 60% dự đoán.
-
- Tết năm nay, Trung Quốc không còn chứng kiến cảnh lưu lượng công nhân nhập cư di chuyển như các năm trước Đại dịch. (Ảnh: Abulowang)
Năm nay là mùa du xuân đầu tiên sau thời kỳ dỡ bỏ phong tỏa, vì sao người về quê “phục thù” chưa xuất hiện, dòng khách vẫn ế ẩm?
Những lý do đằng sau khá phức tạp.
Giảm lao động nhập cư
Có 3 nguyên nhân chính khiến tổng số lao động di cư giảm.
- Gia tăng dân số âm
Vào cuối năm 2022, dân số Trung Quốc giảm 850.000 người theo năm, đây là mức tăng trưởng âm đầu tiên của dân số Trung Quốc trong 61 năm qua.
Một số chuyên gia thậm chí còn ước tính rằng sự gia tăng dân số âm có thể đã xảy ra sớm hơn và đã tồn tại trong một thời gian.
2. Thất nghiệp
Hiện tại, nền kinh tế thực sự đang gặp rất nhiều khó khăn và nhiều công ty phải sa thải nhân viên để vượt qua khủng hoảng.
Bên cạnh đó, vấn đề việc làm cũng trở thành chủ đề mà nhiều sinh viên mới ra trường không thể tránh khỏi.
-
- Tỷ lệ thất nghiệp ở người trẻ của Trung Quốc tăng vọt, lên tới 20% năm 2023. (Ảnh: Abulowang)
Năm 2022, số lượng sinh viên tốt nghiệp đại học đạt 10,76 triệu người, mức cao kỷ lục, trở thành lớp sinh viên tốt nghiệp khó khăn nhất.
Dữ liệu cho thấy tháng 12/2022, tỷ lệ thất nghiệp được khảo sát đối với những người từ 16-24 tuổi là 16,7%.
3. Sản xuất công nghiệp chuyển giao ra nước ngoài
Trong những năm gần đây, một thực tế không thể chối cãi là ngành công nghiệp sản xuất đã lần lượt dịch chuyển sang Việt Nam và các nước khác.
Theo thống kê, năm 2021, số lao động di cư trên cả nước là 171,72 triệu người, giảm 2,53 triệu người so với năm 2019.
Trong số đó, mức giảm ở vùng châu thổ Châu Giang là nhiều nhất.
Năm 2022, Quảng Đông có khoảng 19 triệu lao động nhập cư từ các tỉnh khác, chiếm khoảng 1/4 tổng số lao động nhập cư giữa các tỉnh của cả nước.
Năm 2012, con số này là 25 triệu.
Nói cách khác, 6 triệu người đã giảm trong 10 năm, giảm 1/4.
Theo dữ liệu từ Phòng Nhân sự và An sinh Xã hội của thành phố Quý Cảng, Quảng Tây là một thành phố có đông dân cư, làm việc tại Quảng Đông là cách chính để nông dân ở thành phố Quý Cảng tìm việc làm. Trong những năm gần đây, khi các doanh nghiệp có định hướng xuất khẩu và sử dụng nhiều lao động đồng bằng sông Châu Giang đã chuyển đến Việt Nam và các nước khác, nông dân ở thành phố Quý Cảng cũng đã thay đổi từ việc ra ngoại tỉnh làm việc như trước đây đã trở về quê hương tìm việc làm và khởi nghiệp.
Người lao động về nhà sớm vì doanh nghiệp thiếu đơn hàng
Từ tháng 10 đến tháng 12/2022, do nhu cầu ở nước ngoài chậm lại, xuất khẩu của Trung Quốc tiếp tục giảm, tính theo đồng đô-la Mỹ, xuất khẩu lần lượt bị giảm 0,3%, 8,7% và 9,9% so với cùng kỳ năm ngoái.
-
- Người lao động Trung Quốc về quê sớm vì các nhà máy sản xuất thiếu đơn hàng sản xuất. (Ảnh: Abulowang)
Do đơn hàng giảm nên một số nhà máy đóng cửa nghỉ lễ sớm hơn.
Năm nay, người lao động về quê du xuân Tết sớm hơn mọi năm, thời gian kéo dài, những ca về quê nạo phá thai cũng thưa dần
Sinh viên đại học về sớm sau các cuộc biểu tình 'giấy trắng'
Cuối tháng 11/2022, nhiều trường cao đẳng, đại học trên cả nước ra thông báo “được nghỉ học về quê”, nhiều sinh viên đại học đã về quê sớm.
Thông báo này có được sau cuộc biểu tình giấy trắng lan khắp cả nước; một phong trào lan rộng trong sinh viên các trường đại học khắp cả nước. Để giải tán lực lượng này, việc cho sinh viên sớm về quê và học trực tuyến là một giải pháp. Việc này cũng giải thích cho hiện tượng vì sao Lễ hội Mùa Xuân cũng như cuộc di cư mùa Xuân hàng năm trở nên vắng vẻ khác thường.
Nhiều người Trung Quốc không về quê ăn Tết
Sau khi dỡ bỏ phong tỏa hoàn toàn, các loại hạn chế về quê đã được dỡ bỏ, tại sao năm nay nhiều người lại chọn "Ăn Tết tại chỗ"?
- Tác động của dịch bệnh vẫn còn
Một số người lo lắng, Tết Nguyên Đán lại là thời điểm mùa đông virus hoạt động mạnh nhất, sức đề kháng của cơ thể con người yếu nhất, cộng với việc tụ tập đông người sẽ làm tăng nguy cơ lây nhiễm chéo.
Trước khi dịch bệnh được kiểm soát hoàn toàn, nên đi lại cẩn thận nhất có thể để giảm thiểu những rủi ro không đáng có. Dù sao bây giờ đã được dỡ bỏ phong tỏa rồi, khi nào nhiệt độ tăng lên vào mùa hè, sẽ có nhiều thời gian để về nhà.
Ngoài ra, một số người sau khi bị nhiễm bệnh, họ lo lắng rằng một khi họ trở về quê, nó sẽ lây sang người già và trẻ em ở nhà, khiến họ gặp rắc rối.
Cũng có một số người sau khi dương tính vẫn chưa hoàn toàn hồi phục, không muốn trong thời gian du ngoạn lễ hội mùa xuân đột nhiên cơ thể phải tải thêm gánh nặng.
Lựa chọn đón Tết tại chỗ vừa có thể tận dụng kỳ nghỉ Tết vừa chăm sóc cơ thể thật tốt tại nhà.
2. Nhiều người thực sự không có tiền trong túi
Trong ba năm qua, dịch bệnh lặp đi lặp lại và cuộc sống của nhiều người gặp nhiều khó khăn.
Các ngành như du lịch, ăn uống, khách sạn và vận tải bị ảnh hưởng nặng nề, trong khi bất động sản và sản xuất cũng rơi vào tình trạng ảm đạm.
Tiền thực sự rất khó kiếm, thế chấp, vay mua ô tô và vay trực tuyến khiến mọi người khó thở, tự mình cảm thấy không còn mặt mũi nào quay lại đối mặt với bố mẹ và dân làng của mình.
Tiền tiết kiệm của nhiều người đã cạn sạch, tay ngừng là miệng ngừng, để kiếm nhiều tiền hơn, phần lớn họ đều chọn cách đón Tết tại chỗ.
Lễ hội mùa xuân ban đầu là một ngày để đoàn tụ gia đình. Tuy nhiên, quá nhiều người có sự bất lực và nỗi lo của riêng mình.
Thuỷ Tiên biên dịch
Theo Aboluwang
