Trong quá trình khám phá miệng núi lửa Jezero ở bán cầu bắc của sao Hỏa, xe tự hành Perseverance của NASA đã phát hiện một tảng đá có hình giống như chiếc bánh vòng.
Tảng đá được chụp ở khoảng cách khoảng 100 mét bởi máy chụp ảnh hiển vi từ xa (RMI), một phần của thiết bị SuperCam trên xe tự hành, vào ngày 22/6/2023, ngày sao Hỏa (hoặc sol) thứ 832 của sứ mệnh.
Những tảng đá có hình thù kỳ lạ là một đặc điểm phổ biến trên Sao Hỏa. Chúng có thể là kết quả của thời kỳ xói mòn kéo dài tương tự như trên Trái đất. Tuy nhiên, các điều kiện trên sao Hỏa không hỗ trợ sự xói mòn do nước. Điều này có nghĩa là hầu hết quá trình phong hóa tại đây là do gió và bão cát.
Trong suốt một năm sao Hỏa có thời gian gần gấp đôi một năm trên Trái đất, hành tinh Đỏ sẽ trải qua những cơn bão cục bộ. Nhưng cứ sau vài năm (trùng với mùa hè ở Nam bán cầu), sao Hỏa lại trải qua một cơn bão cát sẽ bao trùm toàn bộ hành tinh và có thể kéo dài trong nhiều tháng.
Giống như tảng đá hình “bánh rán mứt” mà xe tự hành Opportunity quan sát được vào tháng 1/2014, tảng đá mới được phát hiện này có thể đã hình thành sau khi một hoặc một vài tảng đá nhỏ hơn bị xói mòn gần trung tâm của nó. Bức ảnh còn cho thấy một số tảng đá nhỏ hơn có màu sắc tương tự nằm rải rác xung quanh, gợi ý rằng chúng có chung nguồn gốc.
Phòng thí nghiệm Động cơ phản lực của NASA đã chia sẻ bức ảnh về tảng đá kỳ lạ trên trang Photojournal, và nó đã nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội. Một tweet của Viện SETI (Search for Extraterrestrial Intelligence) đề xuất rằng tảng đá hình chiếc bánh vòng "có thể là một thiên thạch lớn kèm theo các mảnh nhỏ hơn".
Vào ngày 15/4/2023, sol 765, thiết bị Mastcam-Z trên xe tự hành cũng chụp lại hình một một tảng đá tương tự ở khoảng cách 400 mét.
Trong những năm qua, cùng với các xe tự hành là Curiosity, Spirit và Opportunity, những mảnh vỡ còn lại của các tác động thiên thạch đã được tìm thấy trên bề mặt sao Hỏa. Nhờ bầu khí quyển mỏng trên hành tinh Đỏ, các thiên thạch có nhiều khả năng để lại các mảnh vỡ trên bề mặt hơn và các hố va chạm được bảo quản tốt hơn do thiếu mưa.
Xe tự hành Perseverance đã hoạt động trên sao Hỏa kể từ ngày 18/2/2021 và tiếp tục khám phá miệng núi lửa Jezero, nơi trước đây là một đáy hồ. Chiếc xe đang bận thu thập các mẫu từ châu thổ hình quạt, nơi cho thấy nước chảy và trầm tích đã từng chảy vào miệng núi lửa.
Các mẫu này sẽ được thu thập bởi sứ mệnh Trả lại Mẫu trên Sao Hỏa (Mars Sample Return), một nỗ lực chung giữa NASA và ESA bao gồm một tàu quỹ đạo, tàu đổ bộ, tên lửa nhỏ gọn (ascent vehicle) và hai máy bay trực thăng.
Việc phân tích các mẫu này sẽ giúp làm sáng tỏ quá trình tiến hóa địa chất và môi trường của sao Hỏa cũng như khả năng sự sống từng tồn tại ở đó.
Theo Universetoday
Văn Thiện biên dịch
