Chỉ số quản lý mua hàng (PMI) sản xuất của Trung Quốc tiếp tục nằm trong diện thu hẹp trong tháng 12 và ở mức thấp hơn kỳ vọng của thị trường. “Công xưởng thế giới" bước sang năm 2024 một cách trầm lắng.
Dữ liệu chính thức mới nhất của chính quyền Trung Quốc cho thấy chỉ số quản lý mua hàng (PMI) sản xuất trong tháng 12 của Trung Quốc là 49, thấp hơn kỳ vọng của thị trường là 49,6. Chỉ số này vẫn nằm trong diện thu hẹp (dưới 50) và đã giảm ba tháng liên tiếp.
Ngày 31/12/2023, dữ liệu từ Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc cho thấy chỉ số nhà quản lý mua hàng (PMI) sản xuất trong tháng 12 là 49,0, giảm 0,4 điểm so với tháng 11. Đây cũng là tháng giảm thứ ba liên tiếp (con số lần lượt trước đó trong tháng 9, 10, 11 là 50,2 - 49,5 - 49,4), cho thấy đà suy yếu đang tiếp tục diễn ra.
Xét về quy mô doanh nghiệp, chỉ số PMI của các doanh nghiệp lớn là 50, giảm 0,5 điểm so với tháng trước và đang ở điểm ngưỡng giữa thu hẹp và mở rộng; PMI của doanh nghiệp vừa và nhỏ lần lượt là 48,7 và 47,3, giảm 0,1 và 0,5 điểm so với tháng trước, cả hai đều dưới ngưỡng 50.
Xét từ góc độ các chỉ số phụ, trong số 5 chỉ số phụ tạo nên PMI sản xuất, chỉ số sản xuất và chỉ số thời gian giao hàng của nhà cung cấp đều cao hơn ngưỡng 50, trong khi chỉ số đơn hàng mới, chỉ số tồn kho nguyên liệu thô và chỉ số việc làm đều thấp hơn ngưỡng 50.
Xét về các ngành công nghiệp chủ chốt, chỉ số PMI của ngành sản xuất công nghệ cao và sản xuất thiết bị lần lượt là 50,3 và 50,2, cao hơn mức chung của ngành sản xuất; nhưng ngành hàng tiêu dùng là 49,4, cho thấy sự thu hẹp; PMI của các ngành sử dụng nhiều năng lượng là 47,4, thấp hơn mức chung của ngành sản xuất.
Tình hình còn tồi tệ hơn dữ liệu công bố chính thức
-
- Các container hàng hóa xếp chồng lên nhau tại cảng ở Liên Vân Cảng, tỉnh Giang Tô phía đông Trung Quốc, vào ngày 9/5/2022. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)
Ngành sản xuất của Trung Quốc có mối liên hệ chặt chẽ với tình hình xuất nhập khẩu của đất nước này. Những thông tin tiêu cực về xuất nhập khẩu hẳn cũng phản ánh hoạt động yếu kém của các nhà máy của “công xưởng của thế giới" (chỉ Trung Quốc). Tuy nhiên, tình hình thực sự còn tồi tệ hơn những thông tin được công bố chính thức về xuất nhập khẩu.
Cơ quan hải quan Trung Quốc đã công bố một báo cáo xuất nhập khẩu trong tháng 12/2023 với nhiều sai sót trong các dữ liệu quan trọng. Các chuyên gia tài chính cho rằng những sai sót này không phải do sơ suất mà rất có thể là một chiến thuật có chủ ý của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) nhằm làm giảm nhẹ tình hình ngày càng tồi tệ của kinh tế Trung Quốc. Đây vốn là một “thông lệ" không mới ở đất nước này.
Tổng cục Hải quan tuyên bố vào ngày 7/12/2023 rằng xuất nhập khẩu của Trung Quốc “không thay đổi” trong 11 tháng đầu năm 2023, báo cáo rằng tháng 11 năm 2023 chứng kiến thặng dư thương mại là 68,39 tỷ USD, tăng 4% so với cùng kỳ năm ngoái.
The Epoch Times nhận thấy dữ liệu đưa ra không hợp lý. Theo tính toán, thặng dư thương mại không những không tăng mà còn giảm 2,1%, dựa trên mức thặng dư thương mại 69,84 tỷ USD của Trung Quốc trong tháng 11/2022.
Cơ quan hải quan của ĐCSTQ cũng cho biết, tính theo đồng USD, tổng giá trị xuất nhập khẩu trong 11 tháng đầu năm 2023 là 5,41 nghìn tỷ USD, “giảm 5,6%” và thặng dư thương mại đạt 748,13 tỷ USD, “giảm 2,7%” so với năm ngoái.
Tuy nhiên, dựa trên thặng dư thương mại 802.044,1 triệu USD trong cùng kỳ năm 2022, mức sụt giảm thặng dư thương mại của Trung Quốc từ tháng 1 đến tháng 11 năm 2023 có thể được tính ra là 6,7%, cao hơn nhiều so với con số chính thức. Tương tự, tổng giá trị xuất nhập khẩu trong năm 2023, so với 5,78 nghìn tỷ USD vào năm 2022, thực tế đã giảm 6,4% chứ không phải con số được công bố chính thức là “5,6%”.
Một số con số quan trọng khác cũng bị tính toán sai, làm giảm nhẹ sự sụt giảm trong ngoại thương. Chẳng hạn, trong 11 tháng đầu năm 2023, thặng dư thương mại của Trung Quốc với ASEAN (Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á), Liên minh châu Âu và Mỹ lần lượt giảm 15,2%, 21,9% và 17,6% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, Hải quan Trung Quốc đã hạ thấp các con số này xuống còn 1,7%, 16,7% và 11,6%.
-
- Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường (phải) nói chuyện với Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo trong cuộc gặp tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh, Trung Quốc, vào ngày 29/8/2023. (Ảnh: ANDY WONG/POOL/ AFP qua Getty Images)
Nhà bình luận tài chính Zhang Jinglun làm việc tại Mỹ nói với The Epoch Times vào ngày 11/12/2023 rằng việc cơ quan hải quan của ĐCSTQ tính toán sai dữ liệu thương mại như ”một trò đùa”, trong điều kiện có các máy tính và phần mềm tính toán thông minh ngày nay. Những sai sót như vậy cung cấp thêm bằng chứng cho sự chỉ trích rộng rãi rằng số liệu thống kê của ĐCSTQ luôn là giả mạo.
Mặt khác, “ngay cả khi chính quyền ĐCSTQ thay đổi trái phép dữ liệu, điều đó cũng không đủ để che đậy sự sụt giảm trong ngoại thương của Trung Quốc”, ông Zhang nói và cho biết thêm rằng thặng dư thương mại của Trung Quốc đã thay đổi mạnh khi mà phần còn lại của thế giới đang xa lánh Trung Quốc.
Thặng dư thương mại của Trung Quốc đã giảm trong nhiều tháng. Sau khi giảm 30,8% so với cùng kỳ trong tháng 10/2023, thặng dư thương mại tiếp tục giảm 2,1% trong tháng 11, thể hiện qua sự suy yếu trong hoạt động thương mại với các nước khác.
Xuất khẩu của Trung Quốc đã giảm mạnh trong năm 2023 và thặng dư thương mại của nước này với châu Âu và Mỹ cũng giảm mạnh. Đồng thời, thặng dư thương mại của nước này với các nền kinh tế mới nổi ở Đông Nam Á cũng giảm mạnh.
Theo ông Zhang, sự sụt giảm đáng kể và kéo dài trong thặng dư thương mại của Trung Quốc sẽ tác động đáng kể đến nền kinh tế nước này, điều có thể, chẳng hạn, dẫn đến suy giảm sản xuất và tăng tỷ lệ thất nghiệp.
Ông Zhang cho biết: “Trung Quốc là một nền kinh tế định hướng xuất khẩu và chỉ khi xuất khẩu kiếm được tiền thì các ngành công nghiệp ở thượng nguồn và hạ nguồn mới được thúc đẩy và tỷ lệ việc làm mới tăng lên”. Ông nói thêm rằng, năm nay, tỷ lệ thất nghiệp thanh niên tại một số vùng vượt quá 50 phần trăm, một tỷ lệ "có liên quan đến sự sụt giảm thặng dư thương mại".
Một giáng sinh buồn cho ngành sản xuất Trung Quốc
Giữa tháng 12 thường là thời gian cao điểm khi mà các thương nhân trong và ngoài nước đến Nghĩa Ô (Trung Quốc) để mua đồ Giáng Sinh trước lễ Giáng Sinh. Tuy nhiên, đợt bán hàng Giáng Sinh năm 2023 của nhiều nhà cung cấp tại đây đã kết thúc sớm do nhu cầu ở thị trường châu Âu và Mỹ giảm và giá hàng hóa bị đẩy xuống thấp.
Theo Chỉ số hàng hóa nhỏ của Trung Quốc do Chính quyền thành phố Nghĩa Ô công bố, khi Giáng Sinh đang đến gần, các doanh nhân nước ngoài từ nhiều quốc gia khác nhau đã bắt đầu các hoạt động bổ sung và mua dự trữ hàng cuối cùng, đồng thời thị trường bán hàng nội địa dịp Giáng Sinh đã bắt đầu hoạt động. Cây Giáng Sinh, tất Giáng Sinh, gậy Giáng Sinh, quần áo Giáng Sinh và các sản phẩm liên quan khác có thể được nhìn thấy ở khắp mọi nơi tại Nghĩa Ô kể từ tháng 5. Hai phần ba sản phẩm Giáng Sinh trên thế giới đến từ Nghĩa Ô.
Nhưng vào thời điểm Giáng Sinh vẫn chưa đến, nhiều nhà cung cấp ở Nghĩa Ô đã kết thúc sớm việc bán sản phẩm Giáng Sinh.
-
- Một công nhân đang làm việc trong nhà máy sản xuất cây thông Noel nhân tạo ở Nghĩa Ô, Trung Quốc, vào ngày 7/12/2016. (Ảnh: JOHANNES EISELE/AFP qua Getty Images)
Tờ Nikkei Asian Review hôm thứ 3 (19/12/2023) đưa tin bà Jiang, một thương gia ở Nghĩa Ô, đã cất đi những chiếc mũ, tất chân và các đồ trang trí Giáng Sinh. Bà cho biết, thời kỳ cao điểm về doanh số bán hàng dịp Giáng Sinh năm 2023 là tháng 10 và doanh số bán hàng giảm 1/3 so với năm 2022.
Thành phố Hàng hóa nhỏ Nghĩa Ô là chợ bán buôn hàng hóa nhỏ lớn nhất thế giới, với phần lớn doanh thu đến từ xuất khẩu.
Đối với nhiều nhà xuất khẩu, hoạt động kinh doanh năm 2022 tốt hơn so với năm 2023. Mặc dù trong năm 2022, Bắc Kinh vẫn chưa dỡ bỏ chính sách phòng chống dịch Covid-19 nhưng đó là lúc mà người tiêu dùng toàn cầu đang trong xu hướng tiêu dùng “trả đũa” sau đại dịch.
Năm 2023, mặc dù Bắc Kinh đã dỡ bỏ các biện pháp phòng chống đại dịch nhưng mức tiêu thụ ở Mỹ, châu Âu và các nước phương Tây là yếu, cộng với tiêu dùng nội địa trì trệ ở Trung Quốc, hoạt động kinh doanh của Nghĩa Ô diễn ra tệ hơn năm 2022.
Bà Jiang cho biết, nhu cầu từ các thị trường Nga và Trung Đông đã bù đắp phần nào nhu cầu yếu kém từ các nước tiêu dùng lớn như Mỹ và châu Âu.
Các nhà cung cấp cho biết lượng khách đến cửa hàng không giảm nhưng điều này không dẫn đến số liệu doanh số bán hàng tích cực. Một lý do là nhu cầu giảm giá.
Một người bán cây thông Noel trang trí nói với Nikkei: “Khách hàng ở Mỹ và châu Âu thường yêu cầu giảm 10% giá hàng hóa của chúng tôi, lấy lý do tỷ lệ lạm phát cao ở nước họ”.
Theo phân tích trước đó của Nikkei, 70% mặt hàng xuất khẩu chính của Trung Quốc đã được bán giảm giá trong năm qua và nhiều người đã chọn cách bán lượng hàng tồn kho dư thừa ra nước ngoài với giá thấp.
Phân tích của Capital Economics, tổ chức phân tích kinh tế của Anh, cũng cho thấy kể từ cuối năm 2022, xuất khẩu của Trung Quốc đã giảm khoảng 16% tính theo giá trị đồng USD. Tỷ suất lợi nhuận ròng của các nhà xuất khẩu đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2010, nếu không tính thời gian phong tỏa ban đầu do đại dịch.
Các nhà kinh tế dự đoán mức suy giảm xuất khẩu của Trung Quốc sẽ chạm đáy trong những tháng tới do thương mại toàn cầu đi lên theo chu kỳ, nhưng họ không mong đợi một sự phục hồi mạnh mẽ.
Bảo Nguyên tổng hợp
