Hôm 22/12, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken và người đứng đầu chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) Josep Borrell đã nêu lên những quan ngại chung của họ về các chiến thuật cưỡng ép của ĐCSTQ, đặc biệt là những chiến thuật chống lại quốc gia thành viên EU Litva.
Theo tuyên bố từ người phát ngôn Ned Price của Bộ Ngoại giao Mỹ, hành động cưỡng ép của chế độ Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đối với Litva đang leo thang, cả về chính trị và kinh tế, và nó “tác động đến cả các công ty Hoa Kỳ và châu Âu”. Văn bản này nêu rõ: “Họ nhấn mạnh sự đoàn kết tiếp tục của chúng ta với Litvia khi đối mặt với hành vi cưỡng chế của CHND Trung Hoa [Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa] và cam kết hợp tác cùng nhau để tăng cường khả năng phục hồi kinh tế”.
Theo một tuyên bố riêng của Cơ quan Hành động Đối ngoại Châu Âu, Trưởng ban Đối ngoại EU là ông Borrell nói với ông Blinken rằng, EU “sẽ cùng nhau chống lại mọi áp lực chính trị và các biện pháp cưỡng chế được áp dụng đối với bất kỳ thành viên nào của mình”.
Chế độ Trung Quốc đã phát động một chiến dịch trừng phạt chống lại Litva. Động thái này diễn ra sau quyết định của quốc gia Baltic nhằm thúc đẩy mối quan hệ của nước này với Đài Loan, bằng cách đồng ý mở một đại sứ quán thực sự ở thủ đô Vilnius, sử dụng tên riêng của Đài Loan.
Việc lựa chọn từ ngữ sử dụng trong tình huống này là rất quan trọng, vì ĐCSTQ vẫn luôn coi Đài Loan là một tỉnh của Trung Quốc. Do đó, Bắc Kinh đã gây áp lực buộc các nước không cho phép Đài Loan mở các văn phòng thương mại dưới tên “Đài Loan” hoặc tên chính thức của hòn đảo là “Trung Hoa Dân quốc”, mà phải dùng tên “Đài Bắc”.
Đài Loan trên thức tế là một quốc gia độc lập với chính phủ và quân đội được bầu cử dân chủ. Quốc đảo này hiện có 14 đồng minh ngoại giao. Cả Litva và Hoa Kỳ đều không phải là đồng minh ngoại giao chính thức của Đài Loan.
Chiến dịch trừng phạt bao gồm việc Bắc Kinh triệu hồi đại sứ của mình tại Litva và hạ cấp quan hệ ngoại giao với quốc gia Baltic này. Cuối tháng trước, ĐCSTQ thông báo rằng họ đã ngừng cấp thị thực tại đại sứ quán của họ ở Litva. Bắc Kinh cũng cố gắng điều chỉnh hệ thống khai báo hải quan của mình, chặn hàng hóa của Litva tại các cảng của Trung Quốc.
Gần đây, quan chức cấp cao Antanas Venckus của Bộ Nông nghiệp Litva nói với Hãng thông tấn Trung ương do chính phủ Đài Loan điều hành rằng, chế độ Trung Quốc đang gây áp lực khiến các công ty quốc tế không hợp tác với các công ty của Litva. Theo Reuters, một trong số các công ty quốc tế mà ĐCSTQ đã gây áp lực là nhà sản xuất phụ tùng ô tô của Đức - Continental.
Cuộc gọi giữa 2 nhà lãnh đạo ngoại giao Blinken và Borrell diễn ra một ngày sau khi Ngoại trưởng Hoa Kỳ nói chuyện với Thủ tướng Litva Ingrida Simonyte. Trong cuộc gọi đó, ông Blinken bày tỏ sự ủng hộ đối với Litva khi đối mặt với sự ép buộc của ĐCSTQ.
Khi được hỏi về cuộc điện đàm giữa ông Blinken và Thủ tướng Simonyte, phát ngôn viên Triệu Lập Kiên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã đổ lỗi cho Litva về “những khó khăn nghiêm trọng” trong quan hệ song phương, trong cuộc họp ngắn hàng ngày vào ngày 22/12. Ngoài ra, ông Triệu tuyên bố, ĐCSTQ “không bắt nạt” các quốc gia khác và cáo buộc Hoa Kỳ là quốc gia đã tham gia vào “sự cưỡng ép kinh tế và quân sự”.
Những phát biểu của ông Triệu chống lại Litva vào ngày 20/12 — về cách quốc gia Baltic này sẽ rơi vào “thùng rác của lịch sử” khi ủng hộ Đài Loan — đã khiến ông Matas Maldeikis, một thành viên của Quốc hội Litva, phẫn nộ.
Trong bài đăng trên Twitter, ông Maldeikis viết: “Đảng Cộng sản Trung Quốc đang đe dọa ‘quét Litva vào thùng rác của lịch sử’, điều này thật mỉa mai, bởi vì đó là nơi mà chủ nghĩa cộng sản đang ở”.
Litva không phải là vấn đề duy nhất mà 2 người Blinken và Borrell thảo luận. Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, hai nhà lãnh đạo cũng nói về cam kết tiếp tục tăng cường quan hệ đối tác Hoa Kỳ - EU, cũng như sự cần thiết của các hành động phối hợp để hỗ trợ Ukraine chống lại sự xâm lược quân sự của Nga.
