Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết hôm 22/5 rằng Mỹ không có ý định dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc.
Tuyên bố trên của phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ có vẻ đã bác bỏ tuyên bố trước đó vào ngày 21/5 của Tổng thống Mỹ Joe Biden. Trong hội nghị thượng đỉnh G7, ông Biden cho biết việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt “đang trong quá trình đàm phán".
Ông Biden cũng nói thêm rằng quan hệ song phương giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc sẽ “bắt đầu tan băng rất sớm”.
Khi được phóng viên giới hỏi liệu Washington có đang xem xét dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với ông Lý, để tạo điều kiện đàm phán với Trung Quốc hay không, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Matthew Miller trả lời: “Không, chúng tôi không có”.
Theo ông Miller, Tổng thống Biden “cũng đã nói rõ rằng Hoa Kỳ không có kế hoạch dỡ bỏ bất kỳ lệnh trừng phạt nào đối với ông Lý nói riêng, và đối với Trung Quốc nói chung”.
Ông Lý Thượng Phúc là một kỹ sư về hàng không vũ trụ. Tháng 9/2018, Ông Lý, khi ấy là chủ nhiệm Cục Phát triển Trang bị Trung Quốc, đã bị Hoa Kỳ trừng phạt. Nguyên do là ông Lý đã ký kết hợp đồng mua nhiều trang thiết bị và vũ khí của Nga, trong đó có 10 chiến đấu cơ Su-35.
Trung Quốc đã bổ nhiệm ông Lý làm bộ trưởng quốc phòng vào tháng 3/2023, bất chấp lệnh trừng phạt của Mỹ. Động thái này của Trung Quốc đã làm dấy lên sự lo ngại về những phức tạp có thể nảy sinh trong các cuộc đàm phán quân sự song phương giữa Trung Quốc và Mỹ.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã chia sẻ với một Ủy ban Thượng viện Mỹ vào ngày 11/5/2023, rằng ông đã cố gắng “tìm nhiều dịp” để liên lạc và kết nối với ông Lý, nhưng những nỗ lực này đã bị từ chối.
-
- Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin, Bộ trưởng Quốc phòng Singapore Ng Eng Hen trong bữa trưa bàn tròn cấp bộ trưởng tại hội nghị thượng đỉnh Đối thoại Shangri-La ở Singapore vào ngày 11/6/2022. (Ảnh Roslan Rahman/AFP qua Getty Images)
Ông Austin cũng nhấn mạnh rằng việc Bộ trưởng Quốc phòng các nước liên lạc và kết nối trực tiếp là vô cùng cần thiết, ví dụ như các bên cần phải để số điện thoại của nhau ở chế độ speed-dial (quay số khẩn cấp), bởi theo ông Austin, tuy xung đột giữa Mỹ và Trung Quốc chưa xảy ra ngay lập tức, nhưng không phải là hoàn toàn không có khả năng xảy ra.
Ông Austin cho rằng việc kết nối là còn quan trọng hơn nữa, trong bối cảnh hai thế lực hùng mạnh nhất thế giới đang hoạt động trên vùng biển tranh chấp.
"Có những vấn đề mà sớm hay muộn chúng ta cũng phải thừa nhận và xử lý, và việc trao đổi với những quan chức cấp cao của các nước là vô cùng hữu ích, vì vậy tôi sẽ tiếp tục nỗ lực để kết nối. Tôi nghĩ đây là một công tác tối quan trọng", ông Austin bày tỏ.
Việc bổ nhiệm ông Lý làm Bộ trưởng Quốc phòng là có ý đồ
Theo nhà bình luận Trần Phá Không (Chen Pokong) ở Mỹ, mặc dù vai trò Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc của ông Lý chủ yếu chỉ mang tính biểu tượng, và ông Lý không nắm nhiều thực quyền, song Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng có thể có một số ý đồ riêng đối với quyết định này.
"Nếu Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) gây chiến với một quốc gia khác, thì ông Lý sẽ khó lòng đào thoát và chạy trốn. Hiện giờ ông Lý đã bị Hoa Kỳ trừng phạt. Nếu ông Lý đào thoát sang nước khác, ông Lý sẽ phải đối mặt với những lệnh trừng phạt nặng hơn, hoặc bị bắt giữ”, ông Trần bình luận trong chương trình của mình trên YouTube.
Ông Trần nói rằng vì quân đội Hoa Kỳ và Trung Quốc cần duy trì liên lạc, đặc biệt là các Bộ trưởng Quốc phòng, nên phía Hoa Kỳ sẽ phải liên lạc với ông Lý. Tuy nhiên khi làm như vậy, lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ sẽ vô hiệu hoá. Điều này cho thấy ĐCSTQ đang có ý định thách thức Hoa Kỳ.
Mặt khác, nếu Hoa Kỳ không liên lạc với ông Lý, điều đó sẽ tương đương với việc quân đội Hoa Kỳ không duy trì liên lạc với cơ quan quân sự hàng đầu của Trung Quốc, ông Trần nói thêm.
“Trong trường hợp đó, nếu một cuộc xung đột quân sự bất ngờ xảy ra giữa hai quốc gia, và nếu sự xung đột song phương đó không may dẫn đến một cuộc chiến tranh thế giới, thì Hoa Kỳ phải chịu trách nhiệm đạo đức, vì ban đầu là do Hoa Kỳ không liên lạc kịp thời với Trung Quốc”, ông Trần nhận xét.
Ngọc Hạ biên dịch
