Hôm qua (5/4), Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi đã điện đàm với ông Vương Nghị, Ngoại trưởng kiêm Ủy viên Quốc vụ Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) trong 90 phút và bày tỏ “quan ngại sâu sắc”. Ông Motegi yêu cầu ĐCSTQ chấm dứt xâm phạm vùng biển tranh chấp, kêu gọi cải thiện các điều kiện nhân quyền đối với người Duy Ngô Nhĩ cũng như chấm dứt đàn áp Hong Kong.
Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide sẽ đích thân tới Mỹ vào ngày 16/4 để tổ chức cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên với Tổng thống Mỹ Joe Biden. Trước cuộc họp lần này, Nhật Bản đã phát đi một tín hiệu cứng rắn hiếm hoi, khiến cộng đồng quốc tế chú ý.
Điều đặc biệt là, trong hồ sơ cuộc gọi chính thức của Nhật Bản không đề cập đến câu trả lời của ông Vương Nghị. Mãi đến tối thứ Hai (5/4), các kênh truyền thông chính thức của ĐCSTQ mới đưa tin ngắn gọn về cuộc đối thoại giữa hai Ngoại trưởng, nhưng không đề cập đến các vấn đề mà Nhật Bản nêu ra như lãnh hải, dân chủ, nhân quyền, v.v.
Tờ Hoa Nhật (Huari) đưa tin rằng, trong cuộc gọi kéo dài một giờ rưỡi, Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi nói với ông Vương Nghị rằng, các tàu tuần duyên của ĐCSTQ tiếp tục xuất hiện tại vùng biển tranh chấp.
Bộ Ngoại giao Nhật Bản cũng cho biết trong một tuyên bố rằng, ông Toshimitsu Motegi còn bày tỏ "quan ngại sâu sắc" với ông Vương Nghị về các vấn đề như ĐCSTQ xâm phạm nền dân chủ Hong Kong, vấn đề nhân quyền đối với người Duy Ngô Nhĩ, v.v. Tuyên bố còn cho biết: “Ông ấy (Motegi) cũng thúc giục thực hiện các hành động cụ thể một cách mạnh mẽ”, nhưng không tiết lộ thêm các chi tiết.
Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết hôm 4/4 rằng, vào sáng ngày 3/4, tổng cộng có 6 chiếc tàu chiến, trong đó bao gồm cả tàu sân bay Liêu Ninh của Hải quân ĐCSTQ đã tiến vào phía Nam Thái Bình Dương thông qua vùng biển giữa đảo Okinawa và đảo Miyakojima. Đây là lần đầu tiên tàu của ĐCSTQ vượt qua khu vực này kể từ tháng 4/2020.
Nhật Bản luôn cố gắng tránh chọc giận và duy trì mối quan hệ cân bằng với Bắc Kinh, đối tác thương mại lớn nhất của họ, nhưng gần đây Nhật Bản ngày càng thẳng thắn lên tiếng chỉ trích ĐCSTQ.
Vào ngày 16/3, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin đã tổ chức cuộc họp "2 + 2" với Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi và Bộ trưởng Quốc phòng Nobuo Kishi tại Tokyo. Sau cuộc họp, Mỹ và Nhật Bản đã ra một tuyên bố chung, hai nước xác nhận rằng, "hành vi của Trung Quốc (ĐCSTQ) không phù hợp với trật tự quốc tế hiện có, và đã đem lại những thách thức về chính trị, kinh tế, quân sự và công nghệ cho liên minh và cộng đồng quốc tế”.
Đây là lần "điểm danh" ĐCSTQ trực tiếp hiếm hoi của Nhật Bản, khiến ĐCSTQ “nổi giận đùng đùng”. Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao ĐCSTQ Triệu Lập Kiên chỉ trích Nhật Bản là “cậy thân cậy thế” và “cấu kết với nhau làm việc xấu”.
Theo tờ Kyodo News đưa tin, Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide sẽ thảo luận với ông Biden về vấn đề Đài Loan trong chuyến đi lần này, và nhấn mạnh “tầm quan trọng của hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan”. Ông Yoshihide bày tỏ, kỳ vọng rằng Nhật Bản và Mỹ sẽ hợp tác để tạo ra một môi trường giải quyết hòa bình giữa hai bên eo biển. Nhưng ngoại giới dự đoán rằng, điều này sẽ khiến ĐCSTQ càng tức giận hơn.
Mai Hạ
