Sau khi kết thúc Đại hội 20 của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), thế giới bên ngoài nhìn chung cho rằng những thách thức trong quan hệ Mỹ - Trung sẽ ngày một tăng cường. Đánh giá về việc cả hai nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc đều không chào đón đại sứ hai bên, các học giả tin rằng mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc đang ở mức rất thấp, đồng thời Washington sẽ không từ bỏ việc ngăn chặn sự trỗi dậy của Bắc Kinh.
Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ không gặp ông Biden kể từ khi nhậm chức
Với tư cách là đại sứ Trung Quốc tại Mỹ, người tiền nhiệm của ông Tần Cương (Qin Gang) là ông Thôi Thiên Khải (Cui Tiankai), đã không có nhiều phát ngôn hành động theo kiểu "chiến lang" rất phổ biến trong các nhà ngoại giao của ĐCSTQ trong những năm gần đây. Khi nhậm chức vào tháng 4/2013, cá nhân ông đã trình Thư ủy nhiệm lên Tổng thống Mỹ Barack Obama, và hai người đã có cuộc trò chuyện để cùng đưa ra giải pháp để giải quyết các thách thức toàn cầu.
Cựu đại sứ Trung Quốc tại Mỹ, ông Trương Nghiệp Toại (Zhang Yesui), cũng đã trình Thư ủy nhiệm lên ông Obama tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng khi ông nhậm chức vào tháng 3/2010. Hai người cũng đã có cuộc trò chuyện sau đó.
So với việc bổ nhiệm các nhà ngoại giao khác của ĐCSTQ, thời điểm ông Tần Cương nhậm chức tại Mỹ vào ngày 28/7/2021 có chút khác biệt. Một ngày sau khi đến Washington, ông đã nộp một bản sao của Thư ủy nhiệm của mình cho Vụ Lễ tân của Bộ Ngoại giao Mỹ. Cho đến nay, bản gốc Thư ủy nhiệm của ông vẫn chưa được đệ trình chính thức lên Tổng thống Biden.
Hơn nữa, cuộc gặp của ông Tần Cương với Ngoại trưởng Blinken diễn ra với tần suất rất thấp. Một kênh truyền thông Mỹ gần đây đưa tin rằng, trong phần lớn thời gian sau khi ông Tần Cương nhậm chức, chính quyền ông Biden tỏ ra "thờ ơ" với ông này.
Trước sự việc ông Tần Cương bị chính quyền ông Biden "xem thường", ông Chien-Kai Chen, giáo sư Khoa Các vấn đề quốc tế tại Đại học Rhodes, nói với The Epoch Times vào ngày 4/11 rằng, "Tất cả những lời nói và việc làm ngoại giao đều là kết quả của sự cân nhắc kỹ lưỡng, và bất kỳ hành động nào cũng là kết quả của sự cân nhắc. Do đó, sẽ không quá lời khi nói rằng, đó là sự xuống cấp rất trầm trọng trong quan hệ Mỹ - Trung".
Ông Chien-Kai Chen tin rằng, trên thực tế, mối quan hệ Mỹ - Trung đã xấu đi kể từ cuộc chiến thương mại Trung - Mỹ, sự bùng nổ của đại dịch virus Vũ Hán và xung đột công nghệ Mỹ - Trung hiện nay.
Ông Tập Cận Bình vẫn chưa gặp đại sứ Mỹ tại Trung Quốc
Ông Nicholas Burns, người từng là đại sứ Mỹ tại Trung Quốc, cũng có trải nghiệm tương tự vào thời điểm mối quan hệ Mỹ - Trung đang ở mức rất thấp. Kể từ khi nhậm chức vào tháng 3 năm nay, ông đã không gặp nhà lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình và Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban Công tác Ngoại sự Trung ương ĐCSTQ, ông Dương Khiết Trì. Phải đến ngày 28/10, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị mới chào đón sự xuất hiện của ông Burns.
Ngược lại, ngày nhậm chức của ông Branstad, cựu đại sứ Mỹ tại Trung Quốc là vào hôm 27/6/2017. Vào ngày 12/7, ông Branstad đã trình Thư ủy nhiệm của mình lên ông Tập tại Đại lễ đường ở Bắc Kinh.
Phóng viên của tờ Epoch Times đã phát hiện ra rằng, hai đại sứ Mỹ tiền nhiệm của ông Branstad tại Trung Quốc cũng đã nộp Thư ủy nhiệm cho các nhà lãnh đạo của ĐCSTQ lúc bấy giờ trong vòng một tuần sau khi nhậm chức.
Ông Ding Shufan, giáo sư danh dự tại Viện Nghiên cứu Đông Á tại Đại học Quốc gia Chengchi, nói với The Epoch Times vào ngày 3/11, "Khi ông Branstad nhậm chức, quan hệ Mỹ - Trung cũng không tệ lắm. Lúc này Mỹ gần như không có đại sứ tại Trung Quốc sau một năm ông Branstad rời nhiệm sở. Một mặt, việc Mỹ bổ nhiệm một đại sứ mới là cả một quá trình dài. Mặt khác, mọi người đều cho rằng mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ tiến triển không tốt, và việc bổ nhiệm đại sứ là một việc vặt, nên sẽ xảy ra tình huống giống như ông Burns".
Không khí cuộc nói chuyện giữa ông Burns và ông Vương Nghị không được tốt. Tài khoản Twitter chính thức của đại sứ quán Mỹ tại Trung Quốc đã chuyển tiếp cuộc gặp giữa ông Burns và Vương Nghị, chỉ để nói rằng hai người "đã thảo luận về mối quan hệ Mỹ - Trung một cách toàn diện".
Kìm hãm sự trỗi dậy của ĐCSTQ, Mỹ và Trung Quốc có thể chuyển sang đối đầu
Theo đài VOA, ông Evan Medeiros, người từng là cố vấn về các vấn đề Trung Quốc và Đài Loan cho Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ dưới thời chính quyền ông Obama, gần đây đã nói với Hội đồng Quan hệ Đối ngoại ở Washington trong một cuộc hội thảo về Đại hội toàn quốc lần thứ 20 của ĐCSTQ và quan hệ Mỹ - Trung. Ông nói rằng, bắt đầu từ cuối nhiệm kỳ thứ hai, chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc đã chuyển hướng từ giúp Trung Quốc hội nhập vào trật tự quốc tế sang kiềm chế.
Ông cho rằng, điều này không có nghĩa là Mỹ và Trung Quốc không thể cùng tồn tại, chỉ ra cả hai nước sẽ rất khó tìm ra cách để chung sống hòa bình.
"Họ yêu cầu chúng tôi tôn trọng lợi ích cốt lõi của họ về các vấn đề Tây Tạng, Đài Loan, Tân Cương, v.v. Tất cả những điều này khiến cho việc cùng tồn tại trở nên rất, rất, rất khó".
Ông Ding Shufan cho hay, ngày càng có nhiều người nhận ra rằng mối quan hệ cạnh tranh Mỹ - Trung có thể kéo dài hơn mười năm, thậm chí hai mươi năm. “Mối quan hệ cạnh tranh Mỹ - Trung sẽ có nhiều khó khăn về mọi mặt trong tương lai".
Đặc biệt trong thời kỳ ông Tập Cận Bình lãnh đạo, vấn đề kiểm soát nội bộ ngày càng trở nên nghiêm ngặt hơn, bao gồm cả vấn đề Hong Kong và nhân quyền ở Tân Cương.
Ông Chen Jiankai tin rằng, Mỹ đã công bố một phiên bản mới của Chiến lược An ninh Quốc gia vào tháng 10, trong đó coi Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Mỹ, đảo ngược chiến lược Mỹ-Trung bấy lâu nay. Tuy nhiên, chính sách này cũng vẫn giữ nguyên dư địa hợp tác với Trung Quốc về biến đổi khí hậu, an ninh lương thực và các bệnh truyền nhiễm.
Ông Chen Jiankai cho rằng cạnh tranh đã trở thành chuẩn mực trong quan hệ Mỹ - Trung về các vấn đề thương mại, vấn đề Đài Loan, xung đột Nga - Ukraine và chiến tranh công nghệ. Ngày càng có nhiều nhà quan sát trở nên bi quan hơn khi cho rằng, mối quan hệ Mỹ - Trung, vốn đã rơi vào thời kỳ xuống cấp, nay đã chuyển từ cạnh tranh sang đối đầu.
Huyền Anh
Theo The Epoch Times
