Là quan địa phương, nhưng mẫu thân của viên quan này lại tự ý mở kho thóc cứu tế. Viên quan này không những không bị trừng phạt, mà được Hoàng đế trọng dụng. Việc này là như thế nào?
Nhan Hy Thâm là quan triều Thanh, sinh vào năm Ung Chính thứ 7. Mẫu thân ông là Nhan Thái phu nhân, là người hiểu rõ đạo lý, trọng nghĩa khinh tài. Từ nhỏ Nhan Hy Thâm đã được mẫu thân dạy bảo. Sau khi làm quan, Nhan Hy Thâm vẫn rất hiếu thuận, hơn nữa ông còn là người liêm chính từ bi, có phong phạm của bậc quan lại cổ đại.
Năm Càn Long thứ 18 (năm 1753), Nhan Hy Thâm được bổ nhiệm làm Tri phủ Thái An. Từ đó quan vận hanh thông, nhiều lần được thăng chức. Bước ngoặt trên con đường quan lộ của Nhan Hy Thâm xảy ra vào thời gian ông làm Tri châu Bình Độ ở Sơn Đông.
Khi mới nhậm chức Tri châu Bình Độ, Nhan Hy Thâm đưa mẫu thân Nhan Thái phu nhân từ quê nhà Quảng Đông đến quan phủ ở Sơn Đông để phụng dưỡng.
Tháng 5 một năm nọ thời Càn Long, một ngày nọ, Nhan Hy Thâm đến Sơn Tây đi công cán. Không ngờ lúc này ở châu Bình Độ xảy ra mưa lớn đột ngột, mưa lớn liền 7 ngày 7 đêm, nước lũ nhấn chìm vô số nhà dân, mấy vạn người dân cuống quýt lánh nạn, chạy vào trong thành. Nhưng không ngờ nước lụt trong thành cũng ngày một dâng cao, dường như sắp ngập tường thành rồi, chỉ còn 6 thước tường thành ở trên mặt nước.
Trước dòng nước lũ cuồn cuộn đang nhấn chìm mọi thứ, người dân không có lương thực ăn, ai nấy đều đói vô cùng. Tiếng kêu khóc của nạn dân vang trời động đất. Nhưng lúc này quan Tri châu Nhan Hy Thâm đang đi công cán ở Sơn Tây, không ở trong quan phủ. Các quan lại khác chỉ biết khoanh tay, không có kế sách gì.
Nhan Thái phu nhân biết được tin này, thấy con trai không ở quan phủ, mà tính mệnh người dân chỉ trong sớm tối, thế là bà đưa ra một quyết định: Mở kho thóc dự trữ, bình thường dùng để điều tiết giá cả, để cứu những người dân đang bị đói. Các quan lại trong phủ nghe vậy thì cho rằng nhất định không được làm. Họ nói: “Kho gạo bình ổn giá là cần xin chỉ thị của quan trên, đợi triều đình phê duyệt rồi mới được thực hiện. Tri phủ không ở quan phủ, ai dám tự ý quyết định? Tự ý mở kho phân phát lương thực, nhẹ thì phải bồi thường, nặng thì cách chức, thậm chí bị xử tội chịu hình phạt”.
Nhan Thái phu nhân nghe vậy thì tức giận nói: “Bình thường, kho bình ổn giá chính là dùng để cứu tế. Ngày nay hàng vạn người dân đang cấp bách cần số lương thực này chống đói, nếu nhất định phải chờ triều đình phê duyệt rồi mới thi hành, thì chẳng phải nạn dân đều thành xác chết cả rồi đó sao?”
Tiếp theo, Nhan Thái phu nhân lập tức hạ lệnh mời những quan lại có liên quan đến, nói rõ đầu đuôi việc mở kho lương cứu tế. Các quan lại ai nấy đều không dám lên tiếng. Nhan Thái phu nhân thấy vậy thì tức giận nói: “Các ông không cần phải sợ bị liên lụy, nếu triều đình giáng tội, thì một mình con trai ta chịu trách nhiệm. Hiện nay các ông chỉ cần giúp tôi giám sát đôn đốc việc này là được rồi”.
Các quan lại bất đắc dĩ, đành phải tuân mệnh hành sự.
Những nạn dân được lĩnh lương thực, vui mừng bản thân đã thoát chết khỏi nạn đói, vui mừng khôn xiết. Trong thành, tiếng hò reo vui mừng vang động. Những người giàu có trong thành cũng bị cảm động trước đức hạnh của Nhan Thái phu nhân, họ cũng tới tấp quyên góp thóc gạo để bổ sung, vì số lương thực trong kho quan phủ không đủ. Bảy ngày sau, nước rút, lương thực trong kho quan phủ cũng đã hết sạch.
Nhan Hy Thâm ở Sơn Tây xa xôi, nghe tin lũ lụt, vội vàng trở về. Về đến quan phủ, nghe quan lại báo cáo việc mở kho lương thực cứu tế, Nhan Hy Thâm cười và nói: “Mẫu thân của ta làm rất đúng. Các ông hay nhanh chóng giúp ta soạn thảo báo cáo, cứ theo thực tế báo cáo lên quan trên. Ta sẽ sai người trở về quê, bán hết gia sản đi để bồi thường. Các ông không phải chịu bất kỳ tránh nhiệm nào”.
Không lâu sau, quan Tuần phủ nhận được báo cáo của Nhan Hy Thâm, thì kinh sợ thất sắc, vội vàng dâng tấu lên triều đình, hạch tội Nhan Hy Thâm tự ý mở kho lương thực cứu tế.
Sau khi nhận được tấu chương, vua Càn Long viết lời phê rằng: “Khanh là đại sứ được phong cai quản một vùng, có cấp dưới và mẫu thân ông ta hiền lương như thế này, khanh không bảo lãnh tiến cử, lại còn hạch tội ông ta sao?”.
Vua Càn Long vô cùng tán thưởng thiện hạnh và nghĩa cử của mẹ con Nhan Hy Thâm. Sau đó vua hạ chỉ hạ lệnh phong Nhan Thái phu nhân là Cáo mệnh Phu nhân Tam phẩm. Đồng thờ phê duyệt việc Nhan Thái phu nhân mở kho lương quan phủ cứu tế nạn dân, duyệt là tiêu dùng đúng việc, không phải bồi thường. Sau khi biết tin, Nhan Hy Thâm vô cùng cảm tạ Thánh ân của vua Càn Long, từ đó càng ông nỗ lực hành thiện.
Sau này, vua Càn Long đi tuần miền Đông, còn triệu kiến Nhan Hy Thâm - người đã được điều nhậm chức Tri phủ Tế Nam, và Nhan Thái phu nhân. Vua Càn Long hỏi chi tiết về tình hình năm xưa Nhan Thái phu nhân mở kho lương quan phủ cứu tế, và ban cho Nhan Thái phu nhân tấm biển để khen thưởng. Vua Càn Long cũng ca ngợi Nhan Hy Thâm rằng “sau này có thể trọng dụng”.
-
- Hoàng đế Càn Long. (Miền công cộng)
Sau này, Nhan Hy Thâm nhiều lần được vua Càn Long đề bạt, làm quan đến chức Tuần phủ Quý Châu. Con trai của Nhan Hy Thâm là Nhan Kiệm từ chức Bộ tào Chủ sự được thăng chức Trực lệ Tổng đốc. Cháu trai Nhan Hy Thâm là Nhan Bá Đào từ chức Hàn lâm được thăng đến chức Tổng đốc Phúc Kiến. Cháu họ Nhan Hy Thâm là Nhan Dĩ Úc từ chức Nội các Trung thư được thăng đến Tổng đốc Đông Hà. Các con cháu khác làm quan cũng rất nhiều.
Mọi người đều nói, nhà họ Nhan quan lộ hanh thông hiển đạt, chính là kết quả hành thiện tích đức của Nhan Thái phu nhân.
Mọi người thường nói “hiểu con không ai bằng người mẹ”. Nhan Thái phu nhân mở kho lương của quan phủ cứu tế, bà biết rõ rằng, việc này có thể khiến con trai bà mất chức quan, thậm chí còn bị tai hoa ngồi tù. Nhưng bà biết rõ, nếu đối mặt với tình hình tương tự, thì con trai bà cũng sẽ coi việc cứu người là ưu tiên cao nhất, cho dù mất đi địa vị danh lợi, thì vẫn cứ làm. Tấm lòng thương xót và nghĩa hiệp của Nhan Thái phu nhân khiến mọi người khâm phục. Cũng chính vì vậy, bà mới bồi dưỡng đào tạo ra một vị quan tốt vì dân vì nước như con trai bà.
Thường Sơn Tử - Epoch Times
Trung Hòa biên dịch
Nguồn:
Thanh Sử Cảo
Tọa Hoa Chí Quả
Diệu Hương Thất Tùng Thoại
