Chuyên gia thần kinh học người Pháp - ông Michel Desmurget cho rằng trong thời đại Internet ngày càng trang bị nhiều thiết bị kỹ thuật số sẽ có tác động tiêu cực đến sự phát triển trí não của thế hệ trẻ sau này.
Trong cuốn sách mới của ông mang tên "The Digital Cretin Factory" (Nhà máy kỹ thuật số ngớ ngẩn), ông đã đưa ra một tuyên bố kinh ngạc rằng: "cư dân gốc kỹ thuật số" (những đứa trẻ sinh ra và lớn lên trong kỷ nguyên Internet) có chỉ số IQ thấp hơn cha mẹ chúng.
Ông cho biết, trước khi làn sóng Internet xuất hiện, chỉ số IQ của mỗi thế hệ sau luôn cao hơn thế hệ trước, nhưng kể từ khi Internet phổ biến và các thiết bị kỹ thuật số phổ biến, lần đầu tiên chỉ số IQ của con người đã giảm qua các thế hệ.
Nhận xét của nhà khoa học Desmurget đã thu hút rất nhiều sự chú ý. Ông cho rằng mặc dù nhiều người không muốn tin những gì ông nói, nhưng với tư cách là trưởng nhóm nghiên cứu của Viện Y tế Quốc gia Pháp và là người có thẩm quyền trong lĩnh vực điều trị thần kinh, ông cho biết các dữ liệu củng cố vững chắc quan điểm của ông.
Ông Desmurget đã nhận lời phỏng vấn với BBC, sau đây là giải thích của ông về những phát hiện và kết quả nghiên cứu của mình.
-
- Chỉ số IQ giảm dần qua các thế hệ kể từ khi làn sóng Internet xuất hiện. (Wikimedia Commons)
Chỉ số IQ của con người lần đầu suy giảm?
Đúng vậy, thanh thiếu niên và trẻ em ngày nay là thế hệ đầu tiên trong lịch sử loài người có chỉ số IQ thấp hơn thế hệ trước.
Kết quả chỉ số IQ sẽ có được sau khi vượt qua một bài kiểm tra tiêu chuẩn, nhưng bài kiểm tra này liên tục thay đổi. Ví dụ, bố mẹ tôi không thể làm bài kiểm tra IQ mà tôi làm.
Chúng tôi đã yêu cầu một nhóm người làm bài kiểm tra cũ. Các nhà nghiên cứu đã quan sát thấy kết quả kiểm tra IQ trên khắp thế giới đang tăng lên qua từng năm. Đây được gọi là "hiệu ứng Flynn", một hiện tượng do nhà tâm lý học người Mỹ James Flynn đề xuất.
Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra rằng ở một số quốc gia xu hướng này đã bắt đầu đảo ngược.
Chỉ số IQ liên quan nhiều đến hệ thống y tế, giáo dục và dinh dưỡng thực phẩm của một quốc gia hoặc khu vực. Nhưng nếu chúng ta nhìn vào một nơi mà các yếu tố xã hội và kinh tế tương đối ổn định, thì "hiệu ứng Flynn" đã bắt đầu biến mất.
-
- Ở những nơi này, "cư dân gốc kỹ thuật số" là thế hệ đầu tiên có chỉ số IQ thấp hơn thế hệ cha mẹ của họ. Xu hướng này đã xuất hiện ở Na Uy, Đan Mạch, Phần Lan, Hà Lan và Pháp. (Pxhere)
Ở những nơi này, "cư dân gốc kỹ thuật số" là thế hệ đầu tiên có chỉ số IQ thấp hơn thế hệ cha mẹ của họ. Xu hướng này đã xuất hiện ở Na Uy, Đan Mạch, Phần Lan, Hà Lan và Pháp.
Sử dụng thiết bị kỹ thuật số khiến chỉ số IQ giảm?
Chúng tôi vẫn chưa thể xác định vai trò đặc biệt của từng yếu tố, bao gồm cả ô nhiễm (chẳng hạn như tiếp xúc với thuốc trừ sâu) hoặc thời gian dành cho màn hình.
Điều mà chúng ta có thể chắc chắn là thời lượng trẻ sử dụng màn hình có ảnh hưởng lớn đến chỉ số IQ. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi trẻ dành nhiều thời gian hơn để xem TV hoặc chơi trò chơi điện tử, sự phát triển về chỉ số IQ và nhận thức sẽ giảm xuống.
Các kỹ năng ngôn ngữ, khả năng tập trung, trí nhớ và văn hóa cũng như các nền tảng trí tuệ khác đều sẽ bị ảnh hưởng. Cuối cùng những cú kích này khiến kết quả học tập của trẻ giảm sút đáng kể.
Tại sao các thiết bị kỹ thuật số có ảnh hưởng tiêu cực?
Lý do rất rõ ràng, bạn càng sử dụng nhiều thiết bị kỹ thuật số, thì sự tương tác giữa các thành viên trong gia đình càng ít đi. Trong khi đó, sự tương tác của trẻ em, thanh thiếu niên với các thành viên trong gia đình là rất quan trọng đối với sự phát triển ngôn ngữ và cảm xúc.
Ngoài việc giảm tương tác của các thành viên trong gia đình, trẻ em và thanh thiếu niên cũng dành ít thời gian hơn cho các hoạt động nâng cao khác, bao gồm làm bài tập về nhà, âm nhạc, nghệ thuật, đọc sách, v.v. Giấc ngủ của trẻ cũng bị ảnh hưởng, thời gian bị rút ngắn hoặc chất lượng kém. Việc sử dụng màn hình quá lâu sẽ dẫn đến tình trạng quá năng lực chú ý bị kích thích, không thể tập trung và ảnh hưởng đến khả năng học tập.
-
- Ngoài việc giảm tương tác của các thành viên trong gia đình, trẻ em và thanh thiếu niên cũng dành ít thời gian hơn cho các hoạt động nâng cao khác (Pixabay)
Việc quen sử dụng màn hình trong thời gian dài cũng sẽ dưỡng thành cho trẻ em và thanh thiếu niên một lối sống không tốt, ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và sự phát triển trí não.
Có phải thiết bị kỹ thuật số nào cũng có hại như nhau không?
Không ai nói “cách mạng số” là không tốt, tôi cũng sử dụng công cụ kỹ thuật số trong giờ làm việc. Sau khi con gái tôi vào tiểu học, tôi cũng dạy cháu sử dụng một số phần mềm để tìm kiếm thông tin trên Internet.
Trường học có nên dạy các kỹ năng và công cụ máy tính cơ bản không? Tương tự như vậy, giáo viên cũng nên sử dụng công nghệ kỹ thuật số để hỗ trợ giảng dạy, nếu cần thiết cho việc giảng dạy và giúp đỡ học sinh một cách hiệu quả, họ có thể sử dụng thiết bị kỹ thuật số.
Nhưng khi trẻ em hoặc thanh thiếu niên nhận được bất kỳ loại thiết bị kỹ thuật số nào, tình huống dễ xảy ra nhất là chúng sử dụng thiết bị kỹ thuật số để giải trí.
Các mục đích giải trí này được chia theo thứ tự: xem TV (bao gồm truyền hình, phim điện ảnh, video ngắn hoặc phim bộ). Đây là các công dụng đầu tiên của thiết bị kỹ thuật số mà mọi lứa tuổi đều dùng; tiếp theo là trò chơi điện tử (chủ yếu là hành động hoặc bạo lực); cuối cùng, ở giai đoạn tuổi teen, trẻ liên tục đăng những bức ảnh tự chụp lên mạng xã hội.
Trẻ em và thanh thiếu niên dành bao nhiêu thời gian để xem màn hình?
Trung bình, một đứa trẻ hai tuổi dành gần 3 giờ mỗi ngày, một đứa trẻ 8 tuổi dành khoảng 5 giờ một ngày, và trẻ vị thành niên dành hơn 7 giờ mỗi ngày để dùng các thiết bị kỹ thuật số khác nhau.
-
- Trung bình, một đứa trẻ hai tuổi dành gần 3 giờ mỗi ngày, một đứa trẻ 8 tuổi dành khoảng 5 giờ một ngày, và trẻ vị thành niên dành hơn 7 giờ mỗi ngày để dùng các thiết bị kỹ thuật số khác nhau. (Pxfuel)
Điều này có nghĩa là khi trẻ bước qua tuổi 18, thời gian chúng xem màn hình để giải trí tương đương với tất cả số giờ làm việc mà một người toàn thời gian tích lũy trong 16 năm.
Điều này là hoàn toàn mất lý trí và vô trách nhiệm. Chúng ta không có lý do gì để đối xử với con mình như vậy.
Vậy trẻ em và thanh thiếu niên nên dành bao nhiêu thời gian sử dụng thiết bị?
"Cha mẹ có trách nhiệm giúp con hiểu rằng việc sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều có hại cho sự phát triển của não bộ".
Các phụ huynh nên thảo luận với con bạn và cùng nhau quyết định xem chúng có thể dành bao nhiêu thời gian sử dụng thiết bị. Cha mẹ có trách nhiệm giúp con cái hiểu rằng việc sử dụng màn hình quá nhiều có hại cho sự phát triển trí não, làm gián đoạn giấc ngủ, ảnh hưởng đến khả năng ngôn ngữ, sa sút khả năng học tập, suy giảm khả năng tập trung và tăng nguy cơ béo phì.
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu bạn thảo luận và giải thích lý do với trẻ em, chúng sẽ dễ dàng tuân theo quy tắc về thời gian sử dụng thiết bị.
Quy tắc cơ bản nhất là: Bất kể độ tuổi, thời gian sử dụng thiết bị kỹ thuật số càng ít càng tốt.
-
- Bất kể độ tuổi, thời gian sử dụng thiết bị kỹ thuật số càng ít càng tốt. (Pxfuel)
Nắm bắt được nguyên tắc này có thể xử lý linh hoạt tùy theo độ tuổi của trẻ.
Trước 6 tuổi, tốt nhất là không nên sử dụng bất kỳ thiết bị nào, nhưng điều này không có nghĩa là bạn không thể ngồi xem phim hoạt hình cùng con.
Sau 6 tuổi, nếu ngủ đủ giấc, có thể cho trẻ sử dụng thiết bị kỹ thuật số có màn hình nửa giờ hoặc một giờ nhưng nội dung phải phù hợp với lứa tuổi của trẻ.
Ngoài ra, còn có một nguyên tắc: trẻ không được sử dụng màn hình trước khi đi học vào buổi sáng, trước khi đi ngủ vào buổi tối hoặc khi nói chuyện với người khác.
Ngoài ra, không được sử dụng thiết bị trong phòng ngủ.
Tuy nhiên, nếu cha mẹ dành cả ngày cho điện thoại thông minh hoặc máy tính bảng, rất khó để yêu cầu con cái họ tuân theo quy tắc thời gian sử dụng thiết bị.
Tuy nhiên, chẳng phải cũng có nghiên cứu nói rằng các thiết bị kỹ thuật số, chẳng hạn như chơi trò chơi điện tử, có thể cải thiện hiệu suất học tập của trẻ em?
Tôi có thể thành thật nói rằng điều đó hoàn toàn vô nghĩa.
Những thứ được gọi là nghiên cứu đó là tuyên truyền kiệt xuất, chủ yếu dựa trên một vài ước tính dữ liệu, được công bố trên các tạp chí hạng hai, và các trường hợp có tính mâu thuẫn với nhau.
Có một cuộc khảo sát thực nghiệm thú vị. Các nhà nghiên cứu cho trẻ em có thành tích học tập tốt chơi máy game. Sau 4 tháng, thời gian chơi game của những đứa trẻ này tăng lên, thời gian đọc và làm bài tập về nhà giảm xuống và thành tích của chúng chỉ còn trong vòng 4 tháng ngắn đã trung bình giảm 5%.
-
- Tác giả nhận thấy rằng trò chơi điện tử ảnh hưởng đến giấc ngủ và trí nhớ của trẻ. (Pxfuel)
Trong một nghiên cứu khác, trẻ em học một tập hợp các từ mới, sau một giờ, một số trẻ chơi trò đua xe, và sau hai giờ, tất cả trẻ em đều đi ngủ.
Sáng hôm sau, những đứa trẻ không chơi trò chơi trước khi đi ngủ có thể nhớ được khoảng 80% từ mới, và những trẻ chơi trò chơi trước khi đi ngủ chỉ có thể nhớ được 50% từ mới.
Tác giả nhận thấy rằng trò chơi điện tử ảnh hưởng đến giấc ngủ và trí nhớ của trẻ.
Những quốc gia nào đã bắt đầu có luật giới hạn thời gian sử dụng thiết bị kỹ thuật số của trẻ em và thanh thiếu niên?
Có nên sử dụng các biện pháp hợp pháp để giới hạn thời gian sử dụng thiết bị kỹ thuật số của trẻ em không?
Về vấn đề này, các nước châu Á đang đi đầu.
"Đạo luật bảo vệ quyền và phúc lợi cho trẻ em và vị thành niên" của Đài Loan liệt việc sử dụng kéo dài các sản phẩm điện tử, cũng như hút thuốc, uống rượu và sử dụng ma túy là những hành vi mà trẻ em và thanh thiếu niên không được tham gia, và phạt tiền đối với cha mẹ hoặc người giám hộ không làm tròn trách nhiệm với trẻ.
Trẻ em và thanh thiếu niên không được chơi trò chơi điện tử từ 10 giờ tối đến 8 giờ sáng hôm sau. Các em không được chơi trò chơi điện tử quá 90 phút mỗi ngày trong học kỳ và không quá 180 phút vào cuối tuần và ngày nghỉ.
-
- Đài Loan là quốc gia đi đầu trong việc giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện tử của con cái. (Pixabay)
Ông có đồng ý dùng các biện pháp hợp pháp để giới hạn thời gian sử dụng thiết bị của trẻ em không?
Cá nhân tôi cảm thấy rằng không cần phải có các hạn chế về luật pháp, tôi cũng không cần người khác chỉ cho tôi cách nuôi dạy và giáo dục con cái của chính mình.
Tuy nhiên, cha mẹ cần thông tin trung thực và đầy đủ để có thể lựa chọn cách giáo dục tốt nhất cho con mình.
Vì vậy, tôi cho rằng cần tiến hành các hoạt động công khai, minh bạch về tác động có thể có của thiết bị số và thời lượng sử dụng màn hình đối với sự phát triển trí tuệ của trẻ, thu hút sự quan tâm của các bậc phụ huynh.
Điều gì sẽ xảy ra nếu xu hướng này tiếp tục mà không có thay đổi?
Nếu chúng ta cho phép con cái tiếp tục lạm dụng thiết bị kỹ thuật số, xã hội tương lai sẽ ngày càng bất bình đẳng, sự phân hóa thứ bậc ngày càng nghiêm trọng.
Những người có tiềm lực và thuộc tầng lớp giàu sẽ gửi con cái của họ đến các trường tư thục đắt tiền với người thật là giáo viên để giáo dục chúng; những người không có nhiều tiền chỉ có thể cho con học trường công bình thường, phần lớn giáo dục là trong môi trường ảo. Trẻ sẽ có rất ít cơ hội tiếp xúc với người thực và nhận được sự hỗ trợ.
Như nhà xã hội học Neil Postman đã nói, trong một thế giới khốn khổ như vậy, con người chỉ có thể tận hưởng đến chết, và tận hưởng quá trình bị biến thành nô lệ thông qua những trò giải trí thiểu năng không tiêu hao trí não.
Tất nhiên, tôi chân thành hy vọng rằng một thế giới như vậy sẽ không bao giờ trở thành hiện thực. Chúng ta không có lý do gì để đối xử với con trẻ của mình như vậy và gây nguy hiểm cho sự phát triển trong tương lai của chúng.
Minh An
Theo aboluowang
