Việc giáo dục con cái khiến chúng chăm ngoan, học giỏi và hiếu thảo là điều cha mẹ luôn suy nghĩ và lo lắng. Các bậc cha mẹ thường thắc mắc rằng tại sao con cái ngày nay lại khó bảo đến vậy?
Tại Trung Quốc, vào tháng 2 năm nay, một cậu bé 8 tuổi đã bị cha mình đích thân đưa đến đồn cảnh sát để "đầu thú" vì tội đánh ông nội.
Đêm đó, cậu bé và em trai đã cãi nhau vì chuyện ăn uống, người ông ra can ngăn nhưng cậu bé đã dùng dụng cụ đánh ông. Đây không phải là lần đầu tiên cậu bé động tay động chân với ông của mình.
Người cha cảm thấy rằng con trai mình thực sự bất hiếu, và trong cơn tức giận, người cha đã lôi con đến đồn cảnh sát để trình báo sự việc.
Khi nuôi dạy một đứa trẻ, trong khi chúng ta mong đợi đứa trẻ xuất sắc, chúng ta cũng hy vọng rằng nó sẽ là một đứa trẻ hiếu thảo khi lớn lên. Nhưng bây giờ rất nhiều đứa trẻ không hiểu đạo hiếu, giống như cậu bé này, khi còn nhỏ đã không kính trọng người già thì làm sao có thể mong sau này cậu bé sẽ hiếu thuận với cha mẹ mình?
Thực ra, “đạo hiếu” không phải là thứ con cái sinh ra đã có mà được hình thành một cách tinh tế từ gia đình.
Một đứa trẻ có hiếu thảo hay không phụ thuộc rất nhiều vào gia đình, bốn kiểu gia đình sau đây thường nuôi dạy ra những đứa trẻ hiếu thảo nhiều hơn.
Người cha luôn yêu thương và chăm sóc người mẹ khiến con cái noi theo
Có một đứa trẻ tên là Vượng Tử rất nổi tiếng trong các video ngắn trên internet. Sau khi người cha ăn xong, ông ấy sẽ đổ rác trên đĩa vào thùng rác, và ông ấy cũng sẽ giúp người mẹ cùng dọn dẹp bàn ăn.
Vượng Tử ở một bên quan sát cẩn thận, sau đó quay lại bưng những món ăn còn lại trên bàn, đồng thời bắt chước hành động của cha giúp mẹ dọn dẹp.
Vào mùa đông, da người mẹ sẽ lạnh cóng và nứt nẻ khi chạm vào nước lạnh, người cha hầu như luôn giúp người mẹ mở nước nóng trước khi rửa tay.
Sau khi Vượng Tử phát hiện ra, cậu bé đã bắt chước cha mình, khi mẹ cậu bé muốn mở vòi nước để rửa tay, cậu đã nhanh chóng ngăn bà lại và để bà rửa khi nước ấm.
Một lần khác, người mẹ đang trang điểm, người cha hướng dẫn Vượng Tử thu dọn đồ chơi trước, sau đó, Vượng Tử học cách kiên nhẫn chờ đợi và tận dụng thời gian rảnh rỗi để thu dọn đồ đạc.
Trong mỗi video, bạn có thể thấy sự bao dung và tình yêu thương của cha dành cho mẹ, và Vượng Tử sẽ học theo bằng cách quan sát, và chẳng mấy chốc, cậu bé sẽ noi gương cha và giúp mẹ làm việc nhà.
Khi một đứa trẻ còn nhỏ, cha là người đàn ông đầu tiên mà nó tiếp xúc, cách cha đối xử với mẹ có thể đoán được đứa trẻ khi lớn lên sẽ đối xử với gia đình mình như thế nào.
Một cư dân mạng đã chia sẻ trải nghiệm thời thơ ấu của mình:
Một lần, cha anh đi làm về muộn, sau bữa tối cha anh chủ động rửa bát, mẹ anh nói: “Cả ngày anh đã làm việc mệt rồi, để em làm”. Bố anh lắc đầu nói: “Chỉ là việc nhỏ, anh làm xong em cũng nhàn hơn”.
Cư dân mạng này lúc đó đã nghĩ: “Nếu chúng ta thường xuyên giúp bố mẹ làm việc nhà, họ sẽ có thêm chút thời gian để nghỉ ngơi”. Thế là anh cũng bắt đầu để ý đến việc nhà, biết giúp đỡ bố mẹ một số việc nhỏ, biết san sẻ cùng bố mẹ.
Hình mẫu tốt nhất là cha mẹ yêu thương và quan tâm nhau sẽ nuôi dạy nên những người con biết quan tâm đến những cố gắng của cha mẹ một cách tế nhị.
Đối với con cái, cha là biểu tượng của sức mạnh và ý chí, nhất cử nhất động của cha sẽ định hướng thái độ của đứa trẻ đối với gia đình khi lớn lên. Cha yêu thương quan tâm chăm sóc mẹ và ý thức gánh vác trách nhiệm sẽ như hạt giống hiếu thảo gieo vào lòng con.
Người mẹ có tâm trạng bình tĩnh khiến đứa trẻ thích gần gũi hơn
Một cư dân mạng có đặt câu hỏi: "Có một người mẹ không ổn định về mặt cảm xúc sẽ đưa đến những trải nghiệm gì?" Một cư dân mạng trả lời: "Chắc là vừa yêu vừa hận".
Người đưa ra câu hỏi trên sống trong một gia đình mẹ đơn thân, khi còn nhỏ, mẹ anh rất dễ xúc động, thường xuyên đánh mắng anh, nếu anh kén ăn, mẹ sẽ thẳng tay tát anh hoặc bắt anh lăn sang một bên và không cho ăn cơm.
Vì vậy, anh ấy đã ghét mẹ từ khi còn nhỏ, không muốn lại gần bà, chọn sống ở kí túc xá trường trung học và rất ít khi về nhà.
Thực ra, người mẹ rất thương con nhưng khi nhìn thấy con, bà sẽ nghĩ đến người chồng bội bạc của mình và nổi nóng không kiểm soát, không ngờ việc làm đó càng đẩy con mình ra xa.
Một người mẹ không ổn định về mặt cảm xúc, vì bất cứ lý do gì, một khi vô cớ nổi nóng với con, đứa trẻ sẽ không cảm nhận được tình yêu thương của mẹ.
Vì trẻ con không hiểu được người mẹ có khó khăn hay không, trẻ sẽ chỉ có suy nghĩ:“Mẹ lại mất bình tĩnh, con muốn trốn khỏi mẹ”, lâu dần trở nên xa lánh.
Dù trẻ làm gì hay nói gì, người mẹ vẫn có thể duy trì tâm trạng ôn hòa, để trẻ luôn cảm nhận được tình cảm ấm áp và gần gũi của mẹ.
Mẹ là đại biểu cho sự dịu dàng trong lòng đứa trẻ, và là đối tượng dễ dàng nhất khiến đứa trẻ buông lỏng cảnh giác. Ngày xưa khi tôi đi học, mẹ tôi cũng thế, mẹ hay cằn nhằn hoặc nổi nóng, đột ngột trách mắng tôi “cái này sai, cái kia làm chưa tốt”.
Đến nỗi có một thời gian dài tôi chỉ muốn ở trường nội trú, không muốn về nhà, không muốn bị mẹ trách móc.
Sau này, khi tôi lớn lên, mẹ không còn cằn nhằn, mất bình tĩnh như trước, mà mẹ sẽ hỏi ý kiến tôi, khi tôi làm sai điều gì, mẹ sẽ nhẹ nhàng dạy dỗ tôi cách đối phó.
Cảm nhận hơi ấm từ mẹ, con cái sẽ càng thích về nhà trò chuyện với mẹ hơn, tình cảm mẹ con khăng khít hơn bao giờ hết.
Đằng sau mỗi người mẹ quyền lực, họ biết cách tiết chế cảm xúc, luôn nở nụ cười với con cái khiến chúng thích gần gũi.
Cha mẹ chịu lắng nghe, con cái sẽ yêu thương cha mẹ
Có một câu nói khá nổi tiếng: "Mối quan hệ giữa mọi người có thể được quản lý thông qua sổ tiết kiệm tình cảm”.
Khi cha mẹ giao tiếp với con cái và lắng nghe những suy nghĩ của chúng, họ đang liên tục gửi những đồng tiền tình cảm vào “sổ tiết kiệm tình cảm”, càng tiết kiệm nhiều, con cái sẽ nhận lại những cảm xúc tương ứng khi lớn lên.
Một đứa trẻ lớn lên có hiếu thảo hay không có thể nhìn thấy từ những trải nghiệm thời thơ ấu. Sau khi tan học, đứa trẻ muốn chia sẻ niềm vui, người cha bận chơi điện thoại di động, đẩy đứa trẻ về phía mẹ: “Con đi nói với mẹ đi”.
Đứa nhỏ thi không đậu, đứa nhỏ muốn nói vì sao mình thi không đậu, nhưng người mẹ lập tức có thành kiến nói: "Mẹ không cần nghe con nói, mẹ biết, nhất định là do con không học hành chăm chỉ".
Khi đứa trẻ có mâu thuẫn với bạn cùng lớp, nó cảm thấy không vui, nó muốn nói với bố mẹ nhưng bố mẹ đều từ chối: “Để hôm khác đi”.
Cha mẹ không muốn lắng nghe tâm tư của con cái, nhiều lần lảng tránh, cứ tiếp tục như vậy, con cái khi lớn lên sẽ không nghe lời cha mẹ.
Bố mẹ gọi điện cho cậu con trai đang đi làm xa, nói chuyện được vài phút thì cậu con nói: “Con bận lắm, con cúp máy đây”.
Bố mẹ quên mất cách bật điện thoại di động, cậu con trai sốt ruột nói: “Con dạy bao nhiêu lần rồi mà bố mẹ vẫn không biết”.
Ở quê có chuyện, bố mẹ muốn con về nhưng con cứ không chịu: “Để hôm khác đi”.
Nhà văn người Anh John Ruskin đã nói: “Hãy dành cho một đứa trẻ một chút tình yêu thương, tương lai nó sẽ trao lại rất nhiều tình yêu thương”.
Người càng kiên nhẫn lắng nghe trẻ thì càng cảm nhận được tình yêu thương trọn vẹn của trẻ trong tương lai.
Khi tôi học trung học, một người bạn cùng lớp thường xuyên gọi điện về nhà, cô ấy thích chia sẻ với gia đình mọi chuyện lớn nhỏ.
Khi được hỏi tại sao, cô ấy nói: "Bố mẹ tôi rất thích nghe tôi nói chuyện kể từ khi tôi còn nhỏ và tôi cũng thích nói chuyện với bố mẹ".
Cha mẹ lắng nghe tâm sự của con cái, trẻ sẽ hình thành thói quen chia sẻ cảm xúc với cha mẹ, sự gắn kết này khiến tình cảm giữa cha mẹ và con cái trở nên khăng khít hơn.
Điều khiến những đứa trẻ lớn lên trao lại tình yêu thương đối với cha mẹ là cha mẹ lắng nghe những suy nghĩ thật sự của chúng và đặt tình yêu thương vào trái tim chúng ngay từ khi còn nhỏ.
Cha mẹ tôn trọng và tiếp thu, con cái sẽ biết ơn
Nhà tâm lý học Hồ Thận Chi chia sẻ kinh nghiệm của mình về việc dạy dỗ con cái: Khi còn nhỏ, Hồ Thận Chi rất nghịch ngợm, một khi mắc lỗi, cha anh sẽ bắt anh quỳ úp mặt vào tường suy nghĩ 3 tiếng đồng hồ, không cho ăn, không ai khuyên được.
Khi Hồ Thận Chi có một ý tưởng nào đó muốn nói với cha, người cha lập tức bác bỏ và chỉ trích, và nếu anh ta không làm theo yêu cầu của cha mình, anh ta sẽ bị trừng phạt.
Kể từ đó, Hồ Thận Chi rất ghét cha mình vì cha không tôn trọng mình chút nào, anh thường phàn nàn: "Tại sao tôi có thể có một người cha như vậy".
Vì vậy, Hồ Thận Chi nổi loạn đã làm một số việc để "trả thù" cha mình, chẳng hạn như thay đổi chuyên ngành khi còn đi học, hiếm khi về nhà sau giờ làm và không làm theo lời cha. Cho đến khi anh lớn lên, mối quan hệ giữa Hồ Thận Chi và cha anh vẫn không mấy hòa thuận.
Cha mẹ không tôn trọng nguyện vọng của con cái thực chất là đang áp dụng một nền giáo dục “độc đoán”.
Những đứa trẻ được giáo dục theo cách này sẽ không biết ơn công lao sinh thành của cha mẹ mà sẽ có tâm lý báo thù, khi lớn lên sẽ dễ dàng rời xa người thân mà ra đi.
Đối với trẻ em, nếu như ý kiến của chúng được cha mẹ tôn trọng và chấp nhận, điều này có thể khiến chúng cảm nhận được lòng khoan dung, thấu hiểu và biết ơn.
Nhà tâm lý học Rogers cho biết: “Tình yêu là sự thấu hiểu và chấp nhận sâu sắc”.
Khi cha mẹ tôn trọng con cái là đang bảo vệ trái tim mong manh của con, khi chấp nhận con là ôm lấy một đứa trẻ kém hoàn hảo.
Khả năng nhận thức của trẻ rất mạnh, nếu được cha mẹ tôn trọng và chấp nhận, trẻ sẽ cảm nhận được tình yêu thương của cha mẹ dành cho mình từ trái tim, như vậy tình yêu đó sẽ tiếp tục được duy trì.
Đối với nhiều đứa trẻ biết ơn, cha mẹ sẽ đồng tình với quan điểm của trẻ và bao dung mọi điều về trẻ.
Chỉ bằng cách dành cho trẻ sự tôn trọng đầy đủ và chấp nhận mọi sự khác biệt ở trẻ, chúng ta mới có thể nắm bắt được lòng biết ơn của trẻ trong tương lai.
Dấu hiệu của một gia đình hòa thuận là người cha luôn yêu thương chăm sóc người mẹ, con cái hiểu những việc cha mẹ đã làm. Chỉ khi mẹ luôn giữ được cảm xúc ổn định, đứa trẻ mới có thể cảm nhận được sự dịu dàng và tình yêu của mẹ.
Cha mẹ giỏi lắng nghe tâm tư của con cái, sau này con cái cũng sẽ nghe lời cha mẹ. Những đứa trẻ từ nhỏ được cha mẹ tôn trọng và thấu hiểu sẽ có tấm lòng biết ơn khi lớn lên.
Những đứa trẻ lớn lên có hiếu thường có một gia đình hạnh phúc, được cha mẹ yêu thương khiến con cái tự lập và tự tin. Hy vọng rằng mọi gia đình đều có thể nuôi dạy một đứa trẻ xuất sắc và biết ơn.
Theo Vương Hòa - Aboluowang
Lý Ngọc biên dịch
