Trạng thái tốt nhất của đời người, chính là cầu khuyết, không cầu mãn. Khuyết ở đây, không phải chỉ thiếu thốn vật chất, mà là chỉ sự trống rỗng trong tâm hồn. Mãn ở đây, không phải chỉ tinh thần phong phú, mà là chỉ dục vọng bão hòa.
Vì sao cầu thiếu, không cầu đầy?
Cuộc sống là một quá trình không ngừng theo đuổi và thỏa mãn ham muốn. Con người luôn muốn có nhiều của cải, danh tiếng, quyền lực, tình yêu và nhiều hơn nữa. Tuy nhiên, dục vọng là vô cùng vô tận, càng đạt được càng muốn hơn nữa. Điều này dẫn đến con người rơi vào trạng thái không bao giờ hài lòng, không bao giờ hạnh phúc. Như Lão Tử đã nói: "Người biết đủ giàu có, người ham muốn mạnh mẽ thường tham vọng". Người hài lòng có thể an phận với hiện trạng, hưởng thụ cuộc sống; Người tham vọng thì luôn muốn nhiều hơn, mệt nhọc chính mình.
Mặt khác, sự thỏa mãn ham muốn cũng có một số hậu quả tiêu cực. Ví dụ, tham lam có thể dẫn đến khoảng cách giàu nghèo, bất công xã hội, suy đồi đạo đức... Kiêu ngạo có thể dẫn đến những khiếm khuyết tâm lý như tự đại, ích kỷ, tự tư... Tình dục có thể dẫn đến khủng hoảng như dâm loạn, bệnh tật, gia đình tan vỡ. Như Khổng Tử đã nói: "Quân tử bất đồng, tiểu nhân bất hòa". Quân tử có thể chung sống hài hòa với người khác, bảo trì tính độc lập của mình; Tiểu nhân thì chỉ lo lợi ích của mình, mất đi liên hệ giữa người với người.
-
- Ảnh Pixabay
Do đó, chúng ta nên nhận ra bản chất và tác hại của ham muốn và tránh bị tham dục điều khiển và huỷ hoại. Chúng ta nên nắm bắt nhu cầu thực sự bên trong mình, chứ không phải cám dỗ hư ảo bên ngoài. Chúng ta nên theo đuổi một sự trống rỗng trong tâm trí, không phải sự bão hòa vật chất. Như vậy mới có thể đạt tới một loại cảnh giới bình tĩnh, an nhiên, tự tại.
Làm như thế nào để cầu thiếu, không cầu đầy?
Để đạt được sự trống rỗng trong tâm, chúng ta cần thực hành từ những phương diện sau:
- Tu thân: tức là tu dưỡng phẩm đức và tính khí của mình, loại bỏ những việc làm xấu và tạp niệm, phát triển lòng tốt và chánh niệm. Như Khổng Tử đã nói: "Tính tương cận dã, tập tương viễn dã" (Bản chất giống nhau, thói quen khác xa nhau). Nhân tính vốn thiện, nhưng bị ảnh hưởng bởi môi trường và thói quen mà biến dị. Chúng ta nên quay về với thiên nhiên và khôi phục lại bản chất thực sự của mình.
- Tề gia: Tức là quản lý tốt quan hệ gia đình và họ hàng của mình, duy trì sự hòa thuận và ấm áp trong gia đình. Khổng Tử nói: "Có cha mẹ ở cùng thì đừng đi xa". Gia đình là tế bào cơ bản của xã hội, cũng là nền tảng của cuộc sống. Chúng ta phải tôn trọng cha mẹ, vợ chồng yêu thương, tôn trọng nhau và giáo dục con cái.
- Trị quốc: Tham gia công việc xã hội và lợi ích công cộng, đóng góp tài năng và trí tuệ của mình. Như Khổng Tử đã nói: "Hữu giáo vô loại" (Có học thì không có phân biệt). Xã hội là đại gia đình của nhân loại, cũng là sân khấu của nhân sinh. Chúng ta nên tôn trọng người khác, cống hiến bản thân, phục vụ xã hội.
- Bình thiên hạ: Quan tâm đến những sự kiện lớn của đất nước và thế giới, thúc đẩy hòa bình và phát triển. Như Khổng Tử đã nói: "Nhân giả ái nhân" (Người nhân thì yêu thương người khác). Đất nước là quê hương của nhân loại và là nền tảng của cuộc sống. Chúng ta nên yêu đất nước và con người, sống hòa thuận với hàng xóm và cùng nhau tạo dựng một tương lai tốt đẹp.
-
- Ảnh Pixabay
Thông qua tu luyện bốn phương diện này, chúng ta có thể đạt tới trạng thái trống rỗng trong tâm hồn, cũng chính là trạng thái cầu khuyết, không cầu mãn.
Tác dụng và ý nghĩa của việc cầu khuyết, không cầu mãn
Khi đạt đến trạng thái cầu khuyết và không cầu mãn, chúng ta sẽ hưởng những tác dụng và ý nghĩa sau:
- Hạnh phúc: Khi không bị dục vọng khống chế, chúng ta có thể cảm nhận được sự bình yên, vui vẻ trong nội tâm. Lão Tử đã nói: “Biết đủ thường vui”. Một người biết đủ, có thể thích ứng với hoàn cảnh và tìm thấy niềm vui trong đó.
- Trí tuệ: Khi chúng ta không còn bị mê hoặc bởi vật chất, chúng ta có thể hiểu rõ bản chất và quy luật của sự vật. Lão Tử đã nói: “Biết điểm dừng sẽ không bao giờ kết thúc”. Người biết điểm dừng có thể phân biệt thị phi, thông đạt những điều huyền bí.
- Tự do: Khi không còn bị cảm xúc điều khiển, chúng ta có thể tự làm chủ và siêu việt bản thân. Lão Tử đã nói: “Vô vi vô vi”. Những người không truy cầu gì, có thể thuận theo tự nhiên không bị ràng buộc.
- Hòa hợp: Khi không còn tư lợi, chúng ta có thể đạt được sự hòa hợp, thiên nhân hợp nhất. Lão Tử giảng: “Đại đạo chi hành dã, thiên hạ vi công”. Người có Đạo thì có thể yêu thương vạn vật, thiên nhân hợp nhất.
Tóm lại, cầu khuyết, không cầu mãn một loại cảnh giới nhân sinh tầng thứ cao, cũng là một loại thái độ nhân sinh cao quý. Nó có thể giải thoát chúng ta khỏi những ràng buộc của ham muốn và đạt được sự giải thoát của tâm trí. Nó có thể cho chúng ta chất lượng và giá trị tốt đẹp như niềm vui, trí tuệ, tự do, hài hòa.
Theo Vương Hoà - Aboluowang - Nguồn: Nhóm Nhà văn Central Plains
Ngọc Liên biên dịch
