Từ xưa đến nay, những câu chuyện và truyền thuyết về cá heo cứu người có rất nhiều. Vì sao loài cá này lại có khả năng đặc biệt như vậy?
Có rất nhiều câu chuyện về cá heo cứu người, dù gặp cá mập hay đơn giản là ai đó rơi xuống nước, chỉ cần gặp cá heo là có một tia hy vọng sống, bởi vì chỉ cần thấy vật trôi trên biển, cho dù là khúc gỗ, thì cá heo cũng sẽ nâng lên.
Cách cá heo cứu người
Cá heo là động vật có vú, không dùng mang để thở dưới biển như các loài cá khác, mà dùng phổi để thở, chúng cần phải nổi lên theo khoảng thời gian để điều chỉnh nhịp thở. Do đó, cá heo không thể tồn tại dưới đáy biển lâu. Mỗi lần cá heo ngẩng đầu lên trên mặt nước, chúng sẽ tự động mở các lỗ phun nước và hoàn thành quá trình thở của mình.
Trong thực tế, cá heo không biết cách cứu người theo nghĩa thực, đó là phản ứng bản năng nhiều hơn. Từng có người cho rằng, trí tuệ của cá heo rất gần gũi với loài người, có thể so sánh ngang với hắc tinh tinh, có ý thức cứu người. Nhưng đa số các nhà khoa học đưa ra ý kiến khác, cho rằng cá heo lại không có ý thức cứu người, bởi vì có ý thức cứu người thì phải có khả năng phán đoán, có trách nhiệm cứu người và có hành động chính xác đưa người được cứu lên bờ.
Cá heo tuy thông minh, nhưng rốt cuộc chúng vẫn là động vật, phải tổng hợp những quá trình tư duy cứu người phức tạp này, rõ ràng là không có khả năng, cho nên việc cá heo cứu người là hoàn toàn vô ý thức. Cá heo can đảm, thông minh và có khả năng học hỏi.
Ngoài ra, trong não cá heo còn có nhiều sulci vỏ não, điều này đủ chứng tỏ cá heo có trí tuệ phát triển, não cá heo trưởng thành nặng 1,6kg, trong khi não người nặng 1,5kg, nhưng não tinh tinh chỉ nặng 0,2kg.
Vị cứu tinh cho con người trên biển
Ban đầu, nhiều người nghĩ rằng cá heo cứu người chỉ là truyền thuyết, tuy nhiên ngày càng có nhiều sự việc chứng minh cá heo - sinh vật thông minh và thân thiện ngoài biển cả - cứu con người.
Theo ghi chép sớm nhất, bắt nguồn từ trường hợp có thật của nhà sử học Hy Lạp Lotustu trong cuốn sách "Truyền thuyết về Arion".
Một nhạc sĩ tên Arion đang trên một con thuyền trở về Corinth, Hy Lạp, thì bị thủy thủ cướp tiền. Trước khi Arion bị ném xuống biển, Arion đã cầu xin các thủy thủ cho anh ta chơi một bản nhạc cuối cùng.
Không ngờ tiếng hát đã thu hút đàn cá heo dưới biển, đúng lúc Arion rơi xuống biển, đàn cá heo đã nhấc bổng Arion lên khỏi mặt nước và đưa ông đến bán đảo Peloponnese.
Các câu chuyện tiếp theo là minh chứng cho việc cá heo cứu người hoàn toàn là sự thật!
Rob Howes, một nhân viên cứu hộ người Anh, đi bơi cùng con gái Niccy và hai người bạn của cô bé ở bờ biển Ocean gần Whangarei, trên đảo Bắc của New Zealand. Đột nhiên một đàn cá heo xuất hiện và bắt đầu dồn họ lại một chỗ bằng cách bơi vòng quanh họ. Howes cố bơi ra xa đàn cá heo nhưng hai con to lớn dồn anh quay trở lại và anh phát hiện một con cá mập trắng dài hơn 3m đang hướng về phía mình. Howes kể, anh giật nảy mình, con cá mập chỉ cách anh khoảng 2m, nước trong vắt nên Howes nhìn thấy rất rõ. Đám cá heo đã dồn họ lại để bảo vệ.
Adam Walker đang trên đường bơi qua eo biển Cook của New Zealand thì nhìn thấy một con cá mập trắng tiến về phía mình. Đột nhiên, một đàn cá heo xuất hiện và bơi quanh bảo vệ anh trong suốt một tiếng đồng hồ cho tới khi con cá mập bỏ đi. Chúng bơi khá sát và đùa giỡn với anh, cho anh chạm vào người.
Tàu du lịch Jadran đỗ ngoài khơi Sinai, vịnh Akaba, Ai Cập để các du khách ngắm cá heo. Ba người đã xuống nước bơi cùng chúng, trong đó có Martin Richardson, 29 tuổi. Khi hai người kia đã lên tàu, Richardson quyết định ở lại thêm lúc nữa. Đột nhiên những người trên tàu thấy anh la hét và thấy máu lan đỏ xung quanh, họ biết là anh đã bị cá mập tấn công. Một nhân viên lập tức chạy xuồng cao tốc ra chỗ Richardson. Tới nơi, nhân viên này thấy du khách bị thương đang được bảo vệ bởi ba chú cá heo, chúng nhảy lên và đập nước bằng đuôi, chắn ngang giữa con cá mập và Richardson. Anh đã may mắn sống sót.
Davide Ceci, 14 tuổi, ngã khỏi tàu ngoài khơi Đông Nam nước Ý. Cậu không biết bơi và đã suýt chết đuối nếu không có chú cá heo Filippo tới giải cứu. Trong khi ông bố Emanuele Ceci vẫn chưa biết con mình ngã xuống nước, Filippo đẩy cậu lên mặt nước an toàn và tiến sát tới gần tàu để bố Davide có thể kéo cậu lên. Mẹ Davide cho biết: “Thật khó tưởng tượng một con vật lại có bản năng cứu người như thế”. Filippo sống ở ngoài khơi Manfredonia sau khi bị lạc khỏi một đàn cá heo đi ngang qua vùng này. Nhà nghiên cứu hải dương học, Tiến sĩ Giovanna Barbieri, cho biết: “Filippo không tỏ ra sợ người chút nào. Tôi không ngạc nhiên khi nó làm điều tuyệt vời đó”.
Và những ngư dân Việt Nam bám biển mưu sinh, trong những chuyến đánh bắt xa bờ cũng gặp bao sóng gió ngoài biển khơi và có không ít người đã may mắn thoát nạn nhờ cá heo cứu.
Lật ngược dòng chảy của thời gian, chính xác là vào ngày 20/8/2019, con tàu mang số hiệu 91928 do ông Bùi Văn Quốc (42 tuổi, thôn Tân Lập, xã Tam Hải) làm thuyền trường cùng 43 ngư dân xuất bến thẳng tiến Trường Sa mang hy vọng thuyền đầy ắp cá trở về bình an.
Ngồi lặng lẽ bên khu neo đậu tàu thuyền, ông Quốc kể, ngày 2/9, trên đường vào bãi Thuyền Chài (thuộc quần đảo Trường Sa) tránh gió, lốc xoáy giật phần phật đánh lật úp con tàu. Có lẽ ông cùng các bạn thuyền khác đã bỏ mạng ngoài khơi nếu không có sự ứng cứu kịp thời bởi tàu của anh Võ Công Danh (tỉnh Quảng Ngãi), đặc biệt là đàn cá heo đưa đường chỉ lối.
Các ngư dân trên tàu của anh Danh kể lại rằng, sau hàng chục giờ tìm kiếm liên tục, tàu của anh Danh đang đi thì xuất hiện một đàn cá heo đông đúc.
Điều kỳ lạ là đàn cá này liên tục bơi chắn trước mũi tàu của anh Danh như muốn thông báo một điều gì đó. Thấy kỳ lạ, các ngư dân trên tàu cho rằng đàn cá heo biết tàu của anh Danh đi trật hướng nên có ý chắn đường lại. Sau đó, họ quay ngược trở lại thì không thấy đàn cá heo bơi theo chắn đường nữa. Sau khoảng 40 phút đi thẳng hướng, tàu anh Danh đã bắt gặp 41 ngư dân trên tàu ông Quốc đang bám lấy những can bằng nhựa – chiếc phao cứu sinh mang tính tạm thời giữa biển, trong tình trạng kiệt sức.
Và mẩu chuyện thuyền trưởng Quốc chia sẻ chỉ là một trong số vô vàn những lần cá heo cứu hộ ngư dân lúc lâm nạn.
Tố Như
(Tổng hợp)
