Trong xã hội ngày nay, do những bất đồng thế hệ nên những gia đình “tứ đại đồng đường”, “ngũ đại đồng đường” không còn mấy phổ biến. Có thể thấy 9 thế hệ với hơn 900 người cùng chung sống dưới một mái nhà khó tới nhường nào. Nhưng Trương Công Nghệ thời nhà Đường bên Trung Quốc đã làm được như vậy, tất cả là nhờ vào một chữ: Nhẫn.
Trương Công Nghệ, quê ở Thọ Trương, Vận Châu (nay là huyện Tiền Đài, tỉnh Hà Nam, Trung Quốc), sống qua bốn triều đại: Bắc Tề, Bắc Chu, Tùy và Đường. Ông là người chú trọng đạo đức, tu dưỡng bản thân, tề gia lễ độ, thiết lập công bằng và chính nghĩa, chế định điều lệ gia pháp để ước thúc con cái, anh chị em trong nhà.
Nhờ đó mà gia đình ông phụ từ tử hiếu (cha nhân từ, con hiếu thảo), huynh hữu đệ cung (anh em yêu thương, kính trọng lẫn nhau), phu chính phụ thuận (vợ chồng chung sống hài hòa), hơn 900 người thuộc 9 thế hệ cùng chung sống dưới một mái nhà, hàng ngày khi tiếng trống nổi lên là mọi người tề tựu để cùng dùng bữa, gia đình vô cùng hòa thuận.
Một đại gia đình như vậy là vô cùng hiếm có, từ thời Bắc Tề, Tùy - Đường, cho đến thời vua Đường Thái Tông và Đường Cao Tông nhà Đường, gia tộc của Trương Công Nghệ đều được treo biển tôn vinh.
-
- Một gia tộc có hơn 900 người thuộc 9 thế hệ chung sống hòa thuận. (Ảnh minh họa: Một phần của bức tranh thời nhà Thanh "Thăng Bình Lạc Thị Đồ")
Vào năm Lân Đức thứ hai của triều đại nhà Đường (năm 665), vua Đường Cao Tông và hoàng hậu Võ Tắc Thiên tới núi Thái Sơn cúng tế trời đất. Khi đi qua Thọ Trương đã đích thân đến nhà của Trương Công Nghệ để tầm vấn đạo trị gia của ông. Trương Công Nghệ xin ban giấy bút và viết hơn trăm chữ “Nhẫn”. Hoàng đế Cao Tông liên tục khen ngợi và ban cho ông lụa mỏng (giấy viết chữ thời xưa).
Người xưa nói: “Nhẫn những điều người khác không thể nhẫn, mới có thể làm những điều người khác không thể làm”. Trương Công Nghệ dùng “Nhẫn” để trị gia, rốt cuộc ông đã làm điều đó bằng cách nào. Có thể hiểu đôi điều từ bài gia huấn “Bách Nhẫn Ca” (Bài ca trăm chiều Nhẫn) do ông viết:
Bách Nhẫn Ca, Ca Bách Nhẫn
Nhẫn là khí lượng của đại nhân; Nhẫn là căn bản người quân tử.
Nhẫn, mùa hè không nóng; Nhẫn, mùa đông không lạnh;
Nhẫn, nghèo mà vẫn vui; Nhẫn, thọ mà mãi mãi;
Sang không Nhẫn, sụp đổ; giàu không Nhẫn, tổn thất;
Không Nhẫn, chuyện nhỏ thành chuyện lớn; không Nhẫn, việc thiện thành hận thù;
Cha con không Nhẫn, từ - hiếu mất; anh em không Nhẫn, ái - kính tiêu;
Bạn bè không Nhẫn, nghĩa khí mất; vợ chồng không Nhẫn, cạnh tranh nhiều;
Lưu Linh danh hủy hoại, chỉ vì không Nhẫn rượu;
Trần Linh nước diệt vong, chỉ vì không Nhẫn sắc;
Thạch Sùng nhà tan nát, chỉ vì không Nhẫn tài;
Hạng Vũ mạng tiêu tan, chỉ vì không Nhẫn nộ;
Kẻ phạm tội thời nay, đều do không biết Nhẫn;
Người sáng nghiệp xưa nay, có ai mà không Nhẫn.
Bách Nhẫn Ca, Ca Bách Nhẫn.
Kẻ nhân Nhẫn điều người khó Nhẫn; người trí Nhẫn điều người không Nhẫn.
Nghĩ trước nghĩ sau là phép Nhẫn; giả câm giả điếc là chuẩn Nhẫn;
Chữ Nhẫn đi được khắp thế gian; chữ Nhẫn kết thành láng giềng gần;
Nhẫn được đạm bạc nuôi dưỡng thần; Nhẫn được đói rét nên phẩm đức;
Nhẫn được cần khổ, có của dư; Nhẫn được hoang dâm, không bệnh tật;
Nhẫn được cốt nhục, giữ luân thường; Nhẫn được uống ăn, giữ mạng vật;
Nhẫn được lời nói, tránh thị phi; Nhẫn được tranh đấu, tiêu thù hận;
Nhẫn được người mắng không mắng lại; lời ác khẩu tự khắc tiêu tan;
Nhẫn được người đánh không đánh lại, hạ độc thủ tự nhiên vô lực;
Cần biết Nhẫn nhượng là quân tử; chớ nói Nhẫn nhượng là xuẩn ngu;
Khi Nhẫn người, chỉ cười ngốc ngu; Nhẫn qua người, tự biết tỉnh tu;
Dù người chê cười cũng phải Nhẫn; đừng nghe người nói lại không Nhẫn;
Người ngốc thế gian cười kẻ Nhẫn; Thần linh trên trời trọng người Nhẫn;
Nếu ta không kiên trì phải Nhẫn; người ta lại càng không thể Nhẫn;
Khi sự việc tới cần Nhẫn nhất; sự việc qua rồi vẫn phải Nhẫn;
Đời người không sợ trăm sự Nhẫn; đời chỉ sợ một lần không Nhẫn.
Không Nhẫn, trăm phúc đều tiêu tán; một Nhẫn, vạn họa đều tiêu tan.
Nam Phương
Theo Sound Of Hope
