Vạn sự vạn vật đều nằm ở nhân tâm, những gì chúng ta nhìn thấy thực ra chính là phản ánh thế giới nội tâm của bản thân mình.
1. Câu chuyện ăn trộm rìu
Trong “Liệt Tử” có kể một câu chuyện về người đàn ông nghi ngờ hàng xóm là kẻ ăn trộm rìu.
Ngày xửa ngày xưa, một người đàn ông bị mất một chiếc rìu, ông ta nghi ngờ rằng con trai của người hàng xóm đã đánh cắp nó, vì vậy ông đã bí mật quan sát cậu ta.
Ông quan sát cách cậu ta đi bộ, và thấy giống như thể một kẻ ăn cắp rìu. Ông nhìn vào biểu cảm trên khuôn mặt của cậu ta, cũng thấy dường như giống kẻ ăn cắp rìu. Ông nghe ngữ điệu, lời nói của cậu ta, lại càng thấy giống kẻ ăn cắp rìu. Mỗi lời nói, cử chỉ và nhất cử nhất động của cậu con trai nhà hàng xóm đó đều giống kẻ ăn cắp rìu.
Không lâu sau, người đàn ông này tìm thấy chiếc rìu của mình trong đống ngũ cốc. Lúc này, ông ta nhìn cậu con trai nhà hàng xóm, từ lời nói và cử chỉ của cậu ta không giống kẻ ăn trộm rìu chút nào.
Nhà tư tưởng nổi tiếng thời nhà Minh - Vương Dương Minh từng nói: “Tâm ngoại vô vật”. Vạn sự vạn vật đều nằm ở nhân tâm, những gì chúng ta nhìn thấy thực ra chính là phản ánh thế giới nội tâm của bản thân mình.
Sự nghi ngờ sinh ra bóng tối. Trong tâm sinh ra ma quỷ, thì tự nhiên sẽ nhìn ai cũng đều giống ma quỷ. Hay cũng có người từng nói: “Những kẻ xấu mà bạn nhìn thấy thực ra là chính bạn”.
Vạn sự vạn vật đều là hình phản chiếu của nhân tâm con người, nếu nội tâm bản thân biến đổi bản chất thì nhìn ai cũng là người xấu.
2. Đặt mình vào vị trí người khác
Nhà văn Lâm Ngữ Đường từng nói, trong Hồng Lâu Mộng ông ghét nhất nhân vật Diệu Ngọc bởi vì nhân vật này giả tạo. Bộ ấm trà của cô ấy rất đặc biệt, không phải là “Tấn Vương Khải trân ngoạn”, thì là “Tô Thức thưởng ư bí phủ”.
Cô ấy dùng tuyết trên hoa mai để pha trà, và chế nhạo Đại Ngọc là kẻ phàm tục khi không thể phân biệt được nước mưa của năm cũ với nước tuyết trên hoa mai. Bà Cổ mẫu và bà ngoại Lưu đến uống trà, cô không thích sự thô tục của bà ngoại nên hễ chén nào mà bà đã dùng thì cô đều vứt đi hết.
Một người quá chua ngoa như vậy trong cuộc sống rất dễ khiến người khác chán ghét. Nhưng nhà văn Tưởng Huân lại nói rằng: sinh mệnh không có tốt xấu, chỉ có nhân quả.
Diệu Ngọc là con gái của một gia đình nhà quan, từ khi còn nhỏ cô ấy đã được giáo dục tốt, và tấm lòng của cô cao hơn cả bầu trời. Nhưng gia đình sa sút, cô buộc phải xuất gia, để tóc đi tu. Giả phủ mời Diệu Ngọc đến sống ở am Lung Thuý trong Đại Quan Viên để Nguyên Phi về quê thăm nhà.
Nói là mời, nhưng thực tế, giống như đào kép mà thôi, cô ấy đã được mua về. Họ đều như những chú chim hoàng yến trong khu vườn này, là đồ vật dành cho giới quý tộc thưởng thức. Đối với Diệu Ngọc, đây gần như là một sự hủy diệt tinh thần.
Cô không phải là một con nhím, mà giống như một con chó ngao hơn. Đằng sau tất cả sự chua ngoa là một kiểu tự bảo vệ, và đằng sau sự tự phụ là một sự tự ti sâu sắc.
Khi chúng ta thực sự đặt mình vào hoàn cảnh của người khác, sẽ có thể hiểu được họ. Chúng ta sẽ thấy rằng thực ra rất khó để đánh giá một người là tốt hay xấu, và rất khó để nói rằng thích hay không thích ai đó. Mỗi người đều có nhân quả của mình.
Hầu hết chúng ta cảm thấy người khác không tốt, bởi vì bản thân chúng ta chưa thực sự hiểu, và sự tu hành của chúng ta chưa thiết thực.
Trong gia đình nhà văn Dương Giáng có người hầu là bà Quách, tướng mạo xấu xí, nhưng lại có tư tưởng tự cao và thích soi mói vẻ ngoài của người khác. Thỉnh thoảng, bà ấy còn ăn bớt tiền ăn của Dương Giáng. Nhưng Dương Giáng không phàn nàn, và cảm thấy rằng bà ấy không phải là người xấu, mà là một người đáng thương.
Chồng của bà Quách tốt nghiệp học viện quân sự, nhưng người chồng đã lừa dối bà ấy ba tuần sau khi kết hôn. Người phụ nữ mà chồng bà theo rất xinh đẹp, điều này làm bà càng thêm nhạy cảm về vấn đề ngoại hình. Con trai bà làm trong đoàn khảo sát địa chất nhưng mỗi lần gửi thư lại chỉ đòi tiền bà, có lần còn muốn lấy cả mấy tháng lương của bà. Ở tuổi này, đứa con trai duy nhất mà bà có thể dựa vào lại là kẻ ăn bám. Dù bà chi tiêu dè sẻn, nhưng vẫn không đủ nên đành phải cắt xén bớt chi phí ăn bù vào. Bà ở trong nhà họ Dương 11 năm, Dương Giáng chưa từng nghĩ đến việc thay đổi bà.
Nhà văn Mộc Tâm nói: Tôi không biết nên tha thứ điều gì, tôi chân thành cảm thấy rằng mọi thứ trên thế giới đều có thể được tha thứ.
Trên đời không có con người hoàn hảo, ai cũng là sản phẩm của môi trường. Môi trường khác nhau và ấn tượng khắc ghi khác nhau tạo ra sự khác nhau của mỗi chúng ta.
Chúng ta nên học cách nhìn từ góc độ của đối phương và thông cảm cho hoàn cảnh của người khác. Khi biết đặt mình vào vị trí người khác một chút, chúng ta sẽ hiểu người khác hơn một chút, và tự nhiên nhìn thấy ai cũng vừa mắt.
-
- Chúng ta nên học cách nhìn từ góc độ của đối phương. (Pexels)
3. Chỉ nhìn vào nhân quả mà không phán xét, chỉ từ bi chứ không oán trách
Tô Thức nửa đời người lênh đênh, trải qua thăng trầm chốn quan trường, lòng người hiểm ác. Trong 40 năm làm quan, có quá nhiều người lừa gạt hãm hại ông.
Nhưng ông nói: “Bên trên, ta có thể cùng Ngọc Hoàng Đại Đế, dưới có thể cùng kẻ nghèo ăn mày, nhìn thấy trong thiên hạ không có người xấu”.
Trong mắt của Tô Thức không có kẻ xấu. Cho dù người khác đối xử với ông như thế nào, ông luôn có thể hiểu và tha thứ.
Trong vụ án thơ Ô Đài, Tô Thức bị cầm tù. Một viên quản ngục đã từng tra tấn bức cung buộc ông phải nhận tội. Sau này, Tô Thức được khôi phục lại chức vụ ban đầu và trở thành một nhân vật có quyền thế lớn trong triều đình. Viên quản ngục đã tìm đến Tô Thức, hy vọng được ông tha thứ.
Tô Thức thấy rõ trên khuôn mặt viên cai ngục xưa thể hiện sự ăn năn, xấu hổ, và ông cũng biết rằng thời điểm đó viên quan này cũng chỉ theo lệnh sai phái của quan bên trên, vì vậy ông không truy cứu nữa.
Tần Quán vô ý làm lộ bí mật của Thục đảng và bị Triệu Quân Tích nắm được điểm yếu, khiến anh em Tô Thức liên tiếp bị giáng chức. Tô Thức chỉ cảm thấy Tần Quán làm việc thật liều lĩnh, thậm chí ông còn viết thư an ủi Tần Quán.
Chương Đôn, người mà Tô Thức đã kết giao trong suốt 40 năm, sau khi lên làm tể tướng đã cách chức và đày ông tới Hải Nam, mưu đồ để ông chết tha hương nơi đất khách. Nhưng Tô Thức cũng chỉ cảm thấy tạo hoá trêu người nên mới khiến hôm nay hai người gặp phải tình cảnh này.
Sau này, Chương Đôn thất thế, mất quyền lực, Tô Thức không chỉ tha thứ cho Chương Đôn, mà còn gửi tặng thuốc và thăm hỏi, an ủi.
Tầng thứ của một người càng cao, trí tuệ của họ càng thông suốt, họ càng có thể hiểu và bao dung hơn cho người khác.
Họ đặt mình vào hoàn cảnh của người khác, tha thứ cho lỗi lầm của người khác và biết tôn trọng sự khác biệt giữa mỗi cá nhân.
Người mà nhìn thấy người khác không vừa mắt là do bản thân họ thiếu tu dưỡng, khi cảnh giới cao rồi thì nhìn mọi thứ đều thuận.
Nhà văn Tống Hàm có kể một câu chuyện. Trên chuyến tàu, có một người đàn ông say đến mức đâm sầm vào hành khách, những người xung quanh nhìn anh ta say khướt đều tránh xa.
Một bé gái hỏi mẹ: "Ông ấy có phải là người xấu không?"
Người mẹ nói: "Không, ông ấy chỉ không vui thôi".
Lúc này, người mẹ nghĩ đến bản thân mình, cô nghĩ tới mình cũng từng nóng nảy và làm tổn thương những người xung quanh trong lúc lâm vào khó khăn và thất bại. Bởi vì có sự thấu hiểu, nên mới có được sự khoan dung.
Một người có cảnh giới cao, cặp mặt rộng mở nhìn trời đất, chúng sinh và bản thân. Họ biết chiều rộng của bản chất con người, và biết rằng bản chất con người có những biểu hiện khác nhau trong những môi trường khác nhau, vì vậy họ không bao giờ dễ dàng đưa ra phán xét.
Đặt mình vào vị trí của người khác để thấu hiểu những khó khăn, vất vả của người khác, đồng thời cố gắng bao dung và chấp nhận mọi thứ mới là cách hành xử tốt nhất của một con người.
Như người xưa vẫn nói: những gì mắt thấy là những gì trái tim thấy. Người khác giống như tấm gương phản chiếu của chính bản thân chúng ta, bạn thấy người khác ra sao, thì bạn chính là như thế.
Khi thấy ai không vừa mắt đó là tầm mắt bạn chưa đủ rộng mở, khi thấy người khác không tốt đó là sự tu dưỡng của bạn chưa đủ. Chúng ta nên trau dồi sự độ lượng và rèn luyện để có được tấm lòng bao dung. Chỉ nên nhìn vào nhân quả mà không phán xét, chỉ từ bi chứ không oán trách. Đây là một loại trí tuệ.
Theo Triệu Lệ - Aboluowang
Minh An biên dịch
