Làm cha mẹ thường hay mặc định cho con cái rằng “con nhỏ thì đã biết gì”, nên không coi trọng, để tâm những nhu cầu, mong muốn, suy nghĩ của con. Tuy nhiên, thực tế là tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của con sẽ khiến người lớn phải bất ngờ.
Trẻ con thường lớn rất nhanh, tinh thần và thể chất đôi khi phát triển không đồng nhất, không phải nhìn một đứa trẻ có ngoại hình cao lớn mà tinh thần, hiểu biết ngang bằng như cha mẹ nghĩ, có những bé có bề ngoài nhỏ nhắn nhưng lại có những suy nghĩ trưởng thành đến bất ngờ.
Hiểu được những tâm tư của con chính là cầu nối giữa cha mẹ và con cái, giúp phụ huynh có thể kết nối, hiểu và làm bạn với con dễ dàng hơn để uốn nắn điều chỉnh kịp thời những suy nghĩ, hành động chưa đúng của con. Dễ dàng điều hướng cho con đến với những điều tốt đẹp, tránh xa được những cám dỗ ngoài kia.
Đừng so sánh con với người khác
Các cha mẹ luôn mong con mình học giỏi, thành đạt trong công việc và cuộc sống nên lúc nào cũng thúc giục con nỗ lực, cố gắng nhưng cách thể hiện lại làm con tụt cảm xúc, tổn thương và hơn nữa làm nhụt chí, thất vọng về bản thân.
Thường cha mẹ hay mang con mình so với con nhà người ta:
“Con nhìn cái A nhà bác Lan xem, rồi nhìn lại mình xem con thế nào?”
“Sao cái H. được 9 điểm Toán mà con lại chỉ được có 8?”...
Không ai muốn là bản sao của ai, cũng chẳng ai muốn bị đem so sánh với người khác, có phải phụ huynh cũng như thế, vậy vì sao lại so sánh con mình với người khác? Điều con cái mong cha mẹ thấu hiểu chính là ngừng so sánh con với bất kỳ ai, bởi cảm giác bị so sánh với người khác rất khó chịu, tủi thân, thất vọng về chính mình nên thật sự thương con ba mẹ đừng làm như vậy nữa.
Tôn trọng sở thích của con
Theo cuộc sống xã hội hiện đại ngày nay, dường như trẻ không có tuổi thơ theo đúng nghĩa, suốt ngày học và chỉ có học. Đương nhiên việc học là cần thiết để có tri thức, hiểu biết, nhưng cha mẹ kỳ vọng quá nhiều, đặt ước mơ, mong muốn của bản thân lên con.
Có những cha mẹ thay vì khuyến khích để con phát triển, học những ngành nghề bản thân yêu thích, đam mê thì hướng bằng được con phải học theo ngành là truyền thống của gia đình, ngành kiếm nhiều tiền…
Con cái dù ở độ tuổi nào cũng có những sở thích, ước mơ, năng lực của riêng mình. Thực tế cũng chứng minh rằng, những trẻ được sống với sở thích, đam mê của mình luôn thành công và điều quan trọng hơn là chúng cảm thấy được sống, được là chính mình.
Có nhiều em vì nghe theo gia đình, vừa lòng bố mẹ mà phải đi đường vòng đi học theo nghề cha mẹ mong rồi, song lại mất thời gian học lại ngành bản thân đam mê. Cũng có những trẻ đi theo định hướng của cha mẹ, nhưng vẫn có sự lựa chọn, phân tích của cha mẹ tâm lý mà đạt được thành công nhất định.
Lại có nhiều phụ huynh thường cho rằng mình ngần này tuổi đầu, sinh con và chăm sóc cho con từ thuở lọt lòng, nên mình hiểu con nhất, mình hiểu đời và biết cái gì tốt cho con. Đúng nhưng chưa đủ, vì mỗi thời mỗi khác, mỗi trẻ là cá thể độc lập không đứa nào giống đứa nào có sở thích, nhu cầu khác nhau.
Cha mẹ cần là người thông thái, tâm lý để phân tích, giảng giải cho con hiểu và để cho trẻ quyết định và chịu trách nhiệm với lựa chọn của mình. Không phải kiểu định hướng mang tính áp đặt theo ý cha mẹ, hiệu quả sẽ tốt hơn rất nhiều.
Hãy cho con bạn được trưởng thành, cho trẻ thấy mình được tôn trọng bằng cách hỏi ý kiến, mong muốn của con trong mọi vấn đề có liên quan tới con. Chẳng hạn như: Chọn trang phục, trường học hay chỉ đơn giản là việc ăn món gì.
Và đây cũng là điều con cái rất mong cha mẹ lắng nghe và tôn trọng những sở thích, lựa chọn của bản thân.
Cha mẹ đừng cãi nhau trước mặt con
Tuổi thơ con sẽ bị ám ảnh, có lẽ sự tổn thương sẽ theo suốt cuộc đời và trở thành một phần tính cách tiêu cực của trẻ, khi chứng kiến cha mẹ cãi nhau trước mặt.
Cha mẹ cãi nhau, nói to, nặng lời không kiêng nể điều gì dùng những lời lẽ thiếu chuẩn mực đạo đức, có thể trở thành những vết thương trong tâm trí mà con không thể nào xóa bỏ, trẻ sẽ học theo cách hành xử đó sau này vì cha mẹ là tấm gương của con. Hơn nữa hình ảnh gia đình hạnh phúc, cha mẹ yêu thương nhau tan vỡ trước mắt những đứa trẻ thơ ngây.
Việc này làm tổn thương nghiêm trọng đến cảm xúc của trẻ, trẻ cảm thấy chán nản không muốn về nhà, không cảm nhận được niềm vui, hạnh phúc của không khí gia đình. Do đó, cha mẹ đừng bao giờ cãi nhau trước mặt trẻ, con cũng kỳ vọng vào cha mẹ như cha mẹ kỳ vọng vào con. Đặc biệt, trẻ đang trong quá trình phát triển về tâm lý và thể chất vậy, môi trường sống, tác động tình cảm gia đình ảnh hưởng đến con rất nhiều.
-
- Cha mẹ cãi nhau tổn thương nghiêm trọng đến cảm xúc của trẻ. (Ảnh pexels)
Vì vậy, dù trong bất cứ trường hợp nào, tức giận ra sao phụ huynh cũng không nên để xảy ra cãi vã, tranh luận trước mặt con. Việc gì cần giải quyết ngay thì hãy lựa thời điểm không có mặt con ở đó, hoặc cố gắng nói chuyện với nhau một cách văn minh để tránh ảnh hưởng đến tâm lý, suy nghĩ của con.
Rất nhiều trẻ là nạn nhân của tiếng mắng chửi thậm chí là đánh nhau của cha mẹ, điều này tác động xấu đến cả suy nghĩ và nhận thức, tính cách của con. Trẻ có xu hướng ít nói, lầm lì, tính tình cục cằn, thô lỗ hoặc bạo lực hơn bình thường. Đối với những trẻ gặp các vấn đề tâm lý như trầm cảm, rối loạn lo âu thì đa phần do gia đình xảy ra bạo lực, cha mẹ thường xuyên cãi nhau, thiếu hòa thuận.
Đừng trách mắng con trước mặt đám đông, người ngoài
Một trong những lỗi giáo dục hiện nay nhiều phụ huynh mắc phải là trách mắng, rầy la, phạt con tại nơi đông người, công cộng. Nhiều cha mẹ cho rằng làm cách này con sẽ cảm thấy sợ và không dám tái phạm nữa.
Tuy nhiên thực tế, đôi khi nó không đạt được như mong muốn mà còn tạo thành những tổn thương tâm lý sâu sắc, khiến trẻ phản kháng lại bằng sự nổi loạn hoặc trở nên nhút nhát, sợ hãi xung quanh, không còn tin tưởng ai.
Dù trẻ nhỏ hay người lớn thì cũng đều có lòng tự trọng, là cá thể độc lập chỉ là do người lớn lầm tưởng bởi suy nghĩ của mình rằng, trẻ con thì nhanh quên hơn, chúng biết đã biết gì đâu.
Việc cha mẹ xử phạt trẻ trước mặt chỗ đông người, đặc biệt trước mặt bạn bè của trẻ sẽ hủy hoại lòng tự trọng, khiến trẻ xấu hổ, ngại ngùng không dám gặp mặt bạn bè. Bạn bè có thể lấy điều đó ra trêu đùa, xúc phạm trẻ. Đây cũng là vấn đề mà phụ huynh không thể xem nhẹ.
Điều trẻ mong cha mẹ mình thấu hiểu chính là, hãy đối xử với con như những người lớn, tôn trọng và giữ gìn thể diện cho con. Hãy xử phạt và nói chuyện với con một cách thật tế nhị, riêng tư thay vì cứ to tiếng nơi đông người.
Tố Như
