Trận chiến hồ Bà Dương vào cuối thời nhà Nguyên, lại là một cơn gió mạnh khác, đã đưa Chu Nguyên Chương với lực lượng yếu, chênh lệch rất lớn, nhưng đã đánh bại quân của Trần Hữu Lượng vốn mạnh hơn gấp nhiều lần, đặt định địa vị hoàng đế sáng lập triều Minh. Mấy chục năm sau, lại có một người khác ba lần giành thắng lợi vào thời khắc then chốt ngàn cân treo sợi tóc, nhờ sự trợ giúp của gió mà giành thắng lợi, đăng cơ xưng đế, đưa nền văn trị võ công nhà Minh lên đến đỉnh cao, vậy người này là ai?
Sau khi Chu Nguyên Chương trở thành hoàng đế, định đô ở Nam Kinh. Vào năm Hồng Vũ thứ 28, Chu Nguyên Chương quyết định mời một số hòa thượng đến dạy các hoàng tử học kinh Phật. Hoàng tử thứ 4 của Chu Nguyên Chương tên là Chu Đệ. Có một vị hòa thượng tên là Đạo Diễn, tên khi còn ở nhà là Diêu Quảng Hiếu. Khi nhìn thấy Yên Vương Chu Đệ (lúc đó Chu Đệ được phong đất ở Bắc Kinh nên được gọi là Yên Vương), ông thấy tướng mạo Yên Vương rất đẹp, hết sức khôi ngô uy vũ.
Theo ghi chép trong "Minh sử", Yên Vương có "Dung mạo kỳ vĩ, mỹ tư nhiêm", có nghĩa là ông có thân hình cao lớn uy nghi, râu ria của ông rất đẹp. Ông cũng là một vị tướng tài hiếm có ở thời nhà Minh, rất giỏi đánh trận.
Đạo Diễn thấy Yên Vương, liền chạy đến trước mặt nói: ‘Tôi hy vọng ngài có thể cho tôi đi theo. Nếu cho tôi đi theo, tôi sẽ tặng cho ngài một chiếc mũ trắng để đội’.
Quyển 16 của “Minh sử kỷ sự bản mạt” có viết như thế (chữ bạch ‘白’ (trắng) đặt trên chữ vương ‘王’ là chữ hoàng ‘皇’), nghĩa là Đạo Diễn nói với Yên Vương: Nếu ngài cho tôi đi theo tôi sẽ phò tá ngài thành hoàng đế. Lúc đó Chu Đệ rất lo lắng. Bởi vì khi ấy Thái tử đã được lập rồi.
Thái tử đầu tiên do Chu Nguyên Chương lập là anh cả của Chu Đệ, tên là Chu Tiêu. Chu Tiêu là người rất nhân hậu. Chu Nguyên Chương cũng biết rất rõ, một vương triều dựa vào chiến tranh mà dựng lập, gọi là ‘đoạt thiên hạ trên lưng ngựa’ nhưng lại không thể ‘trị thiên hạ trên lưng ngựa’ được. Vì thế Chu Nguyên Chương đã chọn những nho sĩ giỏi nhất lúc bấy giờ để dạy cho Chu Tiêu nguyên lý dùng nhân ái để trị nước của Nho gia, nên Chu Tiêu rất nhân hậu. Nhưng đáng tiếc là sức khỏe Chu Tiêu lại không được tốt lắm. Chu Tiêu bị ốm chết trước khi Chu Nguyên Chương chết vì bệnh.
Nhưng Chu Nguyên Chương rất yêu quý người con trai này, nên lập con trai của Chu Tiêu là Chu Duẫn Văn làm Hoàng thái tôn, lập làm Thái tử, đợi sau khi Chu Nguyên Chương qua đời, Chu Duẫn Văn sẽ kế vị. Xác thực là như vậy, Chu Duẫn Văn sau này trở thành Hoàng đế Kiến Văn Đế.
Hoàng đế Chu Nguyên Chương đời Minh rất coi trọng việc đặt tên, từ đời này sang đời khác, tên các con trai của ông đều có chữ Mộc “木” ở bên, con trai cả tên là Chu Tiêu (朱标). Tên của Yên Vương là Chu Đệ (朱棣) đều có chữ Mộc ở bên. Thế hệ tiếp theo đều có chữ ‘hỏa’ (火) lửa ở bên, cứ theo trình tự ngũ hành tương sinh: Mộc - Hỏa - Thổ - Kim - Thủy mà tiếp nối.
Vậy thân phận của Chu Đệ lúc đó là vua chư hầu (phiên vương), do Chu Nguyên Chương phân phong. Phiên vương có quyền lực lớn ở địa phương, bao gồm quân đội riêng, thu thuế và một số quyền bổ nhiệm nhân sự riêng. Vì vậy, quyền lực của phiên vương là rất lớn. Sau khi Chu Nguyên Chương qua đời, Chu Duẫn Văn kế vị, rất e sợ các vị phiên vương này.
Những vị phiên vương đó đều là chú của Chu Duẫn Văn, có thực lực rất mạnh và đều là danh tướng. Chu Duẫn Văn sợ rằng ngôi vị của mình sẽ bị đe dọa. Chu Duẫn Văn có hai đại thần dưới trướng, một người tên là Tề Thái và người kia là Hoàng Tử Trừng. Họ đưa ra kiến nghị nhằm giảm bớt quyền lực của các chư hầu này. Trên thực tế, thứ mà Chu Duẫn Văn muốn cắt giảm nhất chính là thế lực của Yên Vương, nhưng lúc đầu cũng không dám động đến. Ông bắt đầu từ nơi khác trước, có vua chư hầu bị bắt, có vua bị cầm tù, có vua tự sát, v.v. Sau đó, cuối cùng khi động đến nước Yên, vua nước Yên đã tạo phản.
Trên thực tế, sau khi Yên Vương đến Bắc Kinh, vị hòa thượng tên Đạo Diễn đã đi theo ông suốt ngày và khuyên ông: làm phản, làm phản đi. Ông liên tục nói chuyện tạo phản này với Yên Vương suốt mấy năm. Sau đó, bị tình thế ép buộc, Yên Vương không còn cách nào khác là phải làm phản. Nhưng lực lượng vẫn không thể so sánh với quân trung ương. Quân của Chu Đệ chỉ có mười mấy vạn, trong khi quân trung ương lên tới mấy chục vạn. Đã phát sinh một số cuộc chiến, nhưng tôi chỉ kể về một trong số đó.
Vào năm 1400, tức năm Kiến Văn thứ hai, một trận quyết chiến đã diễn ra giữa hơn chục vạn quân của Chu Đệ và quân trung ương, tại khu vực ngày nay là sông Bạch Câu ở tỉnh Hà Bắc. Lúc bấy giờ quân Chu Đệ di chuyển từ Bắc Kinh đến Nam Kinh nên gọi là quân Bắc, quân trung ương đi từ Nam Kinh về Bắc Kinh nên gọi là quân Nam, quân Bắc và quân Nam chạm trán ở sông Bạch Câu.
Thống soái quân Nam tên là Lý Cảnh Long, mang theo 60 vạn quân. Chu Đệ chỉ có hơn chục vạn. Cuộc chiến đó khá tàn khốc, cuối cùng quân của Chu Đệ bị Lý Cảnh Long bao vây dày đặc. Con trai của Chu Đệ là Chu Cao Hú mang quân ứng cứu, nhưng cũng nhanh chóng bị quét sạch. Chu Đệ ba lần thay ngựa, kiếm gãy ba lần, nên Yên Vương khi ấy đã lâm vào tuyệt lộ.
Đúng lúc ấy xảy ra một sự kiện kỳ dị. Theo ghi chép trong “Minh sử” quyển 5 thì “Một cơn lốc xoáy làm gãy cờ của Lý Cảnh Long, Yên Vương nhờ gió phóng hỏa tấn công, chém đầu hàng vạn người, nhấn chìm hơn mười vạn người".
Lúc đó, một cơn lốc xoáy bất ngờ thổi tới nhắm thẳng vào cờ soái của Lý Cảnh Long và bẻ gãy. Thế là toàn bộ chiến trường bỗng nhiên im bặt, mọi người đều nhìn xem lá cờ soái (cờ chủ tướng) sao lại bị bẻ gãy. Bởi đây là một điều hết sức xui xẻo trong chiến trận.
Lúc này hướng gió bắt đầu chuyển từ lốc xoáy sang gió quét thổi hướng Bắc, thổi từ Bắc sang Nam khiến quân Nam không thể mở mắt, nên Chu Đệ đã “thừa phong túng hỏa”- nhờ gió đốt lửa, chặt đầu hàng vạn người và nhấn chìm hơn mười vạn người.
Vốn là một tình thế mà quân Nam sẽ giành chiến thắng trong tầm tay, nhưng một cơn gió lốc đã khiến nó tan tác thảm bại.
Đây không chỉ là một cơn gió duy nhất, khi Chu Đệ đang đánh trận, vào thời điểm nguy ngập ngàn cân treo sợi tóc, tổng cộng đã có ba cơn gió mạnh, tương đương với ba cơn gió đã nâng Chu Đệ từ Bắc Kinh đến Nam Kinh, sau đó ông trở thành hoàng đế ở Nam Kinh. Đây tưởng chừng như là một sự kiện có xác suất rất nhỏ, nhưng thực ra đó là Thiên Ý.
-
- Minh Thành Tổ Chu Đệ. (Miền công cộng)
Trong tập 145 của "Minh sử", có ghi đoạn hội thoại giữa Yên Vương và Đạo Diễn. Yên Vương hỏi Đạo Diễn: "Dân tâm hướng bỉ, nại hà?" (lòng dân hướng về hắn, biết làm sao đây?)
Đạo Diễn lúc đó đã nói tám chữ: “Thần tri Thiên Đạo, hà luận dân tâm?” (Hạ thần biết Đạo Trời, luận bàn chuyện lòng người làm gì?)
Vào thời nhà Minh, có một thầy bói rất nổi tiếng tên là Viên Củng. Một lần, Yên Vương đi uống rượu, ra khỏi cung cùng với một số thị vệ. Để không lộ thân phận, ông không mặc y phục của hoàng cung mà khoác quần áo của một thị vệ bình thường. Khi đến tửu lầu ấy, Viên Củng cũng đang uống rượu ở đó. Khi nhìn thấy Yên Vương, Viên Củng liền bước tới, quỳ xuống đất nói: “Điện hạ, sao ngài có thể dùng y phục của người hầu?”
Yên Vương nói: “Cái gì là y phục người hầu, ta là một thị vệ”.
Viên Củng nói: “Đừng khách khí, tương lai ngài sẽ làm hoàng đế”.
Hôm nay tôi đã kể cho các bạn nghe bốn câu chuyện về gió:
- Trận Xích Bích là trận gió mạnh tạo nên thế cục chân vạc của Tam Quốc;
- Trận chiến Sở-Hán, trận gió mạnh đã cứu sống Lưu Bang và tạo nên lịch sử 400 năm của nhà Hán;
- Trận đại chiến Hồ Bà Dương, trận gió mạnh đã khiến Chu Nguyên Chương tiêu diệt Trần Hữu Lượng, trở thành hoàng đế sáng lập nhà Minh’
- Trong chiến dịch Tĩnh Nan, không phải một cơn gió mạnh mà là ba cơn gió mạnh đã đưa Chu Đệ tiến vào Nam Kinh và trở thành Minh Thành Tổ. Sau đó ông chuyển thủ đô từ Nam Kinh về Bắc Kinh.
Khi đọc lịch sử, tôi thường cảm khái, lịch sử đôi khi giống như con thuyền dong buồm trên biển lớn, chỉ một cơn gió thôi là bị đổi hướng đi.
Gió mây lịch sử diễn biến khó lường. Trời gió mây biến đổi, người có sáng tối họa phúc. Mỗi cá nhân đi trên đường đời, thường gặp những việc bất ngờ, mà có thể làm thay đổi cả vận mệnh.
Tập tiếp theo chúng ta sẽ bắt đầu từ cuộc chiến Ngô-Sở và kể những sự kiện kinh tâm động phách trong lịch sử, hoặc những điển tích cảm động lòng người, mời các bạn đón xem tập tiếp theo "Phi lai hoành họa" (Tai bay vạ gió), xin cảm ơn các bạn.
(Còn tiếp)
Chương Thiên Lượng - NTD
Thái Bình biên dịch từ:
Chương trình lịch sử quy mô lớn của Đài truyền hình NTD (Tân Đường Nhân) "Tiếu đàm phong vân" do Giáo sư Chương Thiên Lượng chủ trì: Tập 1 - Gió mây khó lường (4)
