Đài Loan hôm thứ Tư (12/4) cho biết họ đã thuyết phục thành công Trung Quốc thu hẹp đáng kể kế hoạch lập vùng cấm bay phía bắc hòn đảo, qua đó ngăn chặn sự gián đoạn đi lại trong khu vực giữa lúc căng thẳng cao độ ở eo biển Đài Loan bởi những cuộc tập trận của quân đội Trung Quốc.
Trung Quốc chưa bình luận về vùng cấm bay nhưng Hàn Quốc, quốc gia cũng được thông báo về kế hoạch, cho biết quyết định này được đưa ra do một vật thể rơi từ phương tiện phóng vệ tinh.
Bắc Kinh ban đầu thông báo cho Đài Bắc rằng họ sẽ áp đặt vùng cấm bay từ ngày 16 đến ngày 18/4. Nhưng Bộ Giao thông Vận tải Đài Loan cho biết thời gian cấm bay đã giảm xuống chỉ còn 27 phút vào sáng Chủ nhật (16/4) sau khi kế hoạch trên bị phản đối.
Phía Đài Loan đã công bố một bản đồ cho thấy cái mà họ gọi là "khu vực hoạt động hàng không vũ trụ" của Trung Quốc ở phía đông bắc hòn đảo, gần một nhóm đảo nhỏ đang tranh chấp mà Trung Quốc gọi là Điếu Ngư và Nhật Bản gọi là Senkaku.
Vùng cấm bay nằm gần với các tuyến hàng không dân sự giữa Đài Loan và Trung Quốc cũng như giữa Đài Loan và Hàn Quốc.
Hãng thông tấn Kyodo của Nhật Bản trích dẫn một nguồn tin chính phủ cho biết vùng cấm bay của Trung Quốc bao gồm cả những gì Nhật Bản tuyên bố là vùng đặc quyền kinh tế xung quanh quần đảo Senkaku.
Yan Yu-hsien, phó Tổng tham mưu trưởng phụ trách tình báo của Bộ Quốc phòng Đài Loan, xác nhận vùng cấm bay này chồng lấn với vùng nhận diện phòng không (ADIZ) của Đài Loan. "Có rất nhiều chuyến bay quốc tế từ phía bắc Đài Loan tới Nhật và Mỹ", ông Yan nói.
Một quan chức cấp cao giấu tên của Nhật cho biết vùng cấm bay có thể ảnh hưởng 60-70% số chuyến bay ở Đông Bắc Á và Đông Nam Á, cũng như đường bay từ Đài Loan tới Hàn Quốc, Nhật Bản và Bắc Mỹ.
Trước đó, Reuters dẫn 4 nguồn tin quan chức giấu tên cho biết "Bắc Kinh dự kiến thiết lập vùng cấm bay ở phía bắc Đài Loan ngày 16-18/4", cảnh báo điều này có thể tác động đến vùng thông báo bay (FIR) của Đài Loan.
Chính phủ Nhật cho hay Trung Quốc đã thông báo cho họ về vùng cấm bay gần Đài Loan trong thời gian trên, thêm rằng điều này liên quan đến các hoạt động hàng không vũ trụ. Đây cũng là thời điểm diễn ra hội nghị ngoại trưởng G7 ở Nhật Bản.
Diễn biến này diễn ra sau nhiều ngày tập trận quân sự căng thẳng mà Trung Quốc đã tổ chức xung quanh Đài Loan để đáp trả cuộc gặp của Tổng thống Thái Anh Văn với Chủ tịch Hạ viện Mỹ Kevin McCarthy ở California tuần trước.
Bắc Kinh cho biết các cuộc tập trận - trong đó có khoa mục thực hành phong tỏa hòn đảo - là "lời cảnh báo nghiêm trọng chống lại sự thông đồng và khiêu khích của các lực lượng ly khai Đài Loan độc lập và các thế lực bên ngoài".
Một quan chức cấp cao của Đài Loan quen thuộc với tình hình nói với Reuters rằng do sự gián đoạn hàng không có thể xảy ra, Đài Bắc đã sử dụng "nhiều kênh" bao gồm ngoại giao, tình báo và cơ quan hàng không để thuyết phục Bắc Kinh kiềm chế kế hoạch ban đầu.
Quan chức này cho biết Đài Loan đã thông báo cho tất cả các bên sẽ bị ảnh hưởng bởi yêu cầu của Trung Quốc, bao gồm một số quốc gia thuộc Nhóm G7 có bộ trưởng ngoại giao chuẩn bị tới Nhật Bản để họp từ ngày 16-18/4.
“Mọi người đều thấy điều đó thật khó tin”, quan chức này nói.
Yan Yu-hsien, phó Tổng tham mưu trưởng phụ trách tình báo của Bộ Quốc phòng Đài Loan, cho biết vùng cấm bay sẽ nằm trong vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) của nước này, cách bờ biển Đài Loan khoảng 157 km về phía bắc.
Trong cuộc họp báo thường kỳ hôm thứ Tư (12/4), người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho biết ông không biết gì về câu chuyện vùng cấm bay.
Sóng dữ