Dương Diên chiêu là vị danh tướng kháng Liêu thời Bắc Tống, trấn thủ biên cương hơn hai chục năm, người Liêu (người Khiết Đan) rất sợ uy ông. Người Liêu tin rằng sao Lục Lang là khắc tinh của họ, mà Dương Diên Chiêu trí dũng thiện chiến như Thần Lục Lang hạ phàm, nên gọi ông là ‘Dương Lục Lang’.
Dương Diên Chiêu cùng các tướng sĩ phủ Thiên Ba của họ Dương bảo vệ quốc gia. Những câu chuyện về lòng trung nghĩa của họ, bắt đầu từ thời nhà Nguyên, được các thể loại hý kịch, tiểu thuyết, bình luận lưu truyền rộng rãi, được công chúng yêu thích. Trong bộ truyện “Dương Diên Chiêu truyền kỳ”, tác giả dựa vào các giai thoại lưu truyền trong nhân gian cùng trích lục, chia sẻ với đọc giả câu chuyện nghìn năm còn lưu dấu về vị anh hùng Dương Lục Lang.
Trong “Tam Quốc diễn nghĩa” có đoạn: Gia Cát Lượng lần thứ 5 Bắc phạt, khi giao tranh với quân Ngụy, chủ soái Tư Mã Ý cố thủ không xuất binh. Để giải tỏa tình trạng căng thẳng, Gia Cát Lượng khổ công tìm kế sách, trong một lần trinh thám, ông phát hiện thung lũng Thượng Phương có địa hình như cái túi (hình quả bầu), thế là ông cho Ngụy Diên giả thua dẫn dụ quân Tư Mã Ý vào, trong khe núi để sẵn củi khô, lấy đá cùng binh khí hạng nặng chặn đường vào, nhằm tiêu diệt đại quân Tư Mã Ý. Nếu Trời không giáng trận mưa lớn vào lúc ấy, có lẽ lịch sử Tam Quốc phải viết lại từ đây.
Mấy trăm năm sau, danh tướng Dương Diên Chiêu thời Bắc Tống tại vùng Hà bắc ngày nay, cũng bày ‘Trận thung lũng cái túi’ đánh bại đại quân Liêu do đại tướng Hàn Xương cầm đầu, phảng phất tái hiện đoạn sử thi anh hùng thời Tam Quốc.
Trận bến Kim Sa, cha con họ Dương cùng tướng sĩ bị tử thương thảm trọng, sau đó Dương Diên Chiêu kế thừa chí hướng của cha, trấn thủ biên cương. Ông chiêu mộ quân binh, dần dần thu phục các hào kiệt địa phương Mạnh Lương, Tiêu Tán, Dương Hưng, Nhạc Thắng…nhiều lần đánh bại sự xâm lược của quân Liêu. Đại tướng Hàn Xương của quân Liêu sau khi bị bại trận nhiều lần, đã quyết tâm thức khuya dậy sớm thao luyện binh mã, chuẩn bị tập kích phản công.
Một hôm, Dương Diên Chiêu nhận tin cấp báo, quân Liêu chuẩn bị 10 vạn binh mã tiến công Toại Thành, ông mời các tướng tới bàn kế sách. Nhưng binh lực Tống, Liêu chênh lệch quá lớn, lực lượng tiền tuyến của Bắc Tống mong manh, trong thời gian ngắn chỉ có thể chiêu tập được hơn vạn binh sĩ. Dương Diên Chiêu quyết định để Mạnh Lương, Tiêu Tán trấn thủ bản bộ, còn ông dẫn hơn vạn quân cùng Dương Hưng, Nhạc Thắng tiến về Toại Thành.
Trên đường đi qua phía tây thành có một thung lũng, hình dạng giống như cái túi, Dương Diên Chiêu nảy ra một ý. Ông để Dương Hưng, Nhạc Thắng cùng 5 nghìn binh mã lưu lại đây để bày trận mai phục, khi quân Liêu vào trong thung lũng, đợi pháo hiệu là xông ra ứng chiến.
Sắp đặt xong xuôi, Dương Diên Chiêu dẫn 5 nghìn quân còn lại tới Toại Thành trấn thủ. Không lâu sau, đại tướng Hàn Xương mang đại quân tới dưới thành thách đánh, Dương Diên Chiêu thúc ngựa nghênh chiến, quân Tống tuy ít nhưng đồng tâm nhất trí, hàng lối chỉnh tề, sĩ khí kiên cường, càng đánh càng hăng. Hàn Xương thầm thán phục, hai bên giao chiến suốt ngày bất phân thắng bại, đành thổi kèn thu quân.
Hôm sau hai bên lại giao chiến, Hàn Xương trông thấy Dương Diên Chiêu liền vọt lên trước đội hình, Dương Diên Chiêu cưỡi bạch mã chống thương nghênh chiến, Hàn Xương múa thương ba chạc quát lớn: “Hãy xem chiêu của ta! Đây là chiêu ‘Xẻ núi Hoa Sơn’!”
Diên Chiêu đỡ thương, nói: “Hàn Xương! Lâu không gặp, võ nghệ có tiến bộ đó!”
Hàn Xương liên tiếp ra chiêu, nhưng đều bị Dương Diên Chiêu hóa giải, hai bên giao chiến hồi lâu bất phân thắng bại. Chiều xuống, Dương Diên Chiêu hạ lệnh thu quân, nói với đại quân Hàn Xương: “Mai đánh tiếp!”
Tới ngày thứ ba, hai tướng lại giao đấu, nhưng vừa đánh một lúc thì Dương Diên Chiêu quay đầu chạy, như có ý muốn kéo dài chiến cục. Hàn Xương muốn thắng nhanh, hạ lệnh toàn quân dốc sức công thành, nhưng tướng sĩ Dương gia trấn thủ kiên cường, quân Liêu nhiều lần tấn công đều thất bại, tốn thất nặng nề, chỉ còn cách tạm lui.
Mấy ngày sau, mặc Hàn Xương thách đánh, Dương Diên Chiêu vẫn đóng chặt cổng thành.
Sau vài ngày, Dương Diên Chiêu nhận được tin báo của Nhạc Thắng, việc mai phục đã chuẩn bị xong. Thế là Dương Diên Chiêu liền xuất quân tấn công.
Hàn Xương nghe tin quân Tống đánh tới, liền xua quân xông ra, đánh tay đôi với Dương Diên Chiêu. Hai bên đánh tới đánh lui bất phân thắng bại, nhưng Dương Diên Chiêu tỏ ra mệt mỏi, lộ nhiều sơ hở. Hàn Xương đâm liên tiếp mấy thương, Dương Diên Chiêu đỡ một cách yếu ớt, rồi nói: “Hàn Xương! Dừng tay! Mai đánh tiếp!”.
Nói xong, Dương Diên Chiêu quay ngựa chạy về thành. Hàn Xương nói: “Ta sớm biết ngươi sẽ như thế mà!”
Một đội kỵ binh xuất hiện chặn đường rút của Dương Diên Chiêu, nhưng ông không cố phá vây mà vừa đánh vừa lùi, rồi thuận thế rút chạy về phía Tây.
-
- Dương Diên Chiêu. (Tranh: Cổ Thụy Trân - Epoch Times)
Khéo bày diệu kế, dụ địch vào bẫy
Hàn Xương dẫn đại quân hối hả truy đuổi, thẳng một mạch tới khe núi. Lúc này, một tướng Liêu là Kim Cáp Đạt nhìn từ xa cảnh báo cho Hàn Xương: “Đại tướng! Tôi thấy hẻm sâu hun hút, hai bên hẹp khó đi, Dương Lục Lang đa mưu túc trí, dễ chừng đã đặt mai phục ở đây”.
Hàn Xương bảo: “Đồ ngốc! Ta sớm biết rồi, ta đã cho người đi thám thính, biết Dương Lục Lang bệnh cũ tái phát, khó giữ Toại Thành, hắn sớm đã chuẩn bị lùi về nơi này cố thủ, chúng ta đông quân, nhân lúc hắn lâm bệnh mà bắt lại, sau đó quay về lấy Toại Thành, rồi cả Bảo Châu cũng về tay ta thôi!”
Khi Hàn Xương vừa tới cửa thung lũng, thấy Dương Diên Chiêu bỏ ngựa đi bộ, lại còn có hai binh sĩ dìu đi. Hàn Xương cả mừng bảo: “Hắn ta hỏng rồi! tất cả xông lên! Bắt được có thưởng lớn!”
Hàn Xương dẫn quân xông vào hẻm núi, Dương Diên Chiêu cho quân đi trước, còn mình ở lại để dụ địch vào sâu.
Hàn Xương thúc ngựa vọt lên, dẫn theo kỵ binh ập đến, nhưng càng đi càng thấy kỳ quái, thấy Dương Diên Chiêu như đi rất chậm, sao cưỡi ngựa lại đuổi không kịp?
Hàn Xương không nghĩ nhiều, tiếp tục đuổi theo. Nhưng tới cự ly khoảng một tầm tên, thì không sao rút ngắn được khoảng cách. Lúc này Hàn Xương ngoái đầu nhìn, do chiến mã này có tên là sư tử gầm, vượt xa ngựa thường, nên bỏ xa đám binh sĩ, đành ghìm cương dừng bước chờ quân sĩ đến. Thế nhưng, Hàn Xương vừa dừng lại rồi nhìn lên phía trước, đã không thấy hình bóng của Dương Diên Chiêu.
Lúc này Hàn Xương phát hiện một dãy lều trại được che chắn, ông ta nghĩ: “Chắc là doanh trại chứa lương thảo, Dương Diên Chiêu chỉ muốn chạy thoát, đến lương thảo cũng chẳng cần”.
Hàn Xương liền lệnh cho binh sĩ tiến lên thu chiến lợi phẩm. Xem xét một lúc, quân sĩ báo lên: “Đầu lĩnh! Trong trại toàn bao đựng cỏ khô, bên ngoài để dầu dễ cháy”.
Hàn Xương trực giác mách bảo thốt lên: “Không xong rồi! Bị trúng kế! Mau rút lui!”
Chỉ nghe thấy một tiếng pháo hiệu! Trên dốc núi hỏa tiễn nhất tề phóng tới, bắn vào trong trại, biển lửa bùng lên, tên lửa, đá lăn, gỗ lớn ập tới rợp trời dậy đất, thung lũng chìm trong lửa khói. Lúc này, Dương Diên Chiêu cùng Nhạc Thắng xuất hiện lưng chừng núi, ông quát lớn: “Hàn Xương! Lần này ngươi có mọc cánh cũng không thoát được! Mau bó tay chịu trói đi!”
Lúc ấy Hàn Xương mới tỉnh ngộ: Các tin tức về Dương Diên Chiêu thua chạy, rồi bệnh cũ tái phát đều là giả tạo. Nhưng đại quân đã vào trong tuyệt lộ, đành gom tàn quân phá vây, nhưng quân tiên phong dồn đống lại cùng quân tải lương, khó bề di chuyển, quân Tống cứ thế phóng tên lăn đá, quân Liêu giẫm đạp lên nhau, kêu khóc váng trời, tổn thương thảm trọng, mười người chết tám chín, hoặc xin hàng.
Sau một hồi huyết chiến, cuối cùng Hàn Xương cũng chạy được ra cửa thung lũng, ông ta thở phào cười lớn: “Dương Diên Chiêu vẫn còn sơ suất, không lấp cửa, để ta chạy thoát”.
Giặc cùng chớ đuổi, đừng bức bách đám đông trên đường trở về
Hàn Xương vừa nói xong thì gặp ngay đội quân của Dương Hưng ở rừng cây cửa thung lũng. Dương Hưng nói: “Hàn Xương! Phụng mệnh Nguyên soái đứng chờ ngươi ở đây đã lâu, không lấp cửa là vì không muốn ngươi lâm cảnh thú dữ cùng đường, hôm nay ngươi có mọc cánh cũng khó thoát, mau đầu hàng!”
Quân Liêu lúc này đã hồn bay phách tán, đứng ngây tại chỗ. Tướng Liêu là Kim Cáp Đạt thấy thể xông lên ứng chiến, nói lớn: “Đầu lĩnh, tôi chặn địch ở đây, tướng quân hãy mau phá vây chạy đi!”.
Dương Hưng giao chiến với Kim Cáp Đạt mấy chục hồi, Kim Cáp Đạt bị đâm rơi xuống ngựa.
Hàn Xương nhân lúc này, cưỡi chiến mã dẫn tàn quân chạy về hướng bắc. Khi đó, Dương Diên Chiêu cùng Nhạc Thắng vừa tới cửa thung lũng, Dương Hưng nói: “Nguyên soái! Quân Liêu sức cùng lực kiệt, lúc này xuất quân truy đuổi chắc bắt được Hàn Xương!”
Nhưng Dương Diên Chiêu trả lời: “Quân Liêu vẫn còn dũng tướng, có câu ‘giặc cùng chớ đuổi, đừng bức bách đám đông trên đường trở về’, Thiên ý vẫn chưa muốn diệt Liêu, đánh trận xong rồi để quân tướng an định nghỉ ngơi thôi”.
Nói xong ông thu quân về doanh trại.
Sau chiến dịch này, Dương Diên Chiêu đối đãi với hàng binh người Liêu hết sức khoan hậu. Ông hạ lệnh thẩm vấn từng người, chỉ cần chưa có tội với dân chúng, tùy theo nguyện vọng mà dung nạp hoặc phóng thích. Còn còn kẻ phạm tội thì cho đi lao dịch, khai khẩn đất hoang, lúc nông nhàn thì cho quan văn dạy thi thư, để họ tiếp thu sự giáo hóa nhân nghĩa của văn hóa truyền thống Trung Hoa, hy vọng Tống Liêu về sau có hòa bình thực sự.
Dương Diên Chiêu giỏi sắp đặt trận đồ, tái hiện chiến dịch kinh điển ở thung lũng Thượng Phương thời Tam Quốc, lập lên kỳ tích anh hùng, dùng vạn quân đánh bại mười vạn đại quân Hàn Xương, được thế nhân ngàn năm truyền tụng.
(Theo tài liệu lịch sử: “Dương gia tướng - Mục Quế Anh truyền thuyết” nhà xuất bản điện ảnh Bắc Kinh 2015 - Cao Tuyết Tùng sưu tập chỉnh lý.)
Ngưỡng Nhạc - Epoch Times
Thái Bình biên dịch
