Sức mạnh của lực lượng hải quân, lục quân và không quân Israel có thể một tay kìm hãm Hamas và tay kia có thể cầm chân các quốc gia Trung Đông khác. Quả nhiên, kịch bản gần đây phát triển dựa bố cục này.
Israel đã gửi quân bộ binh vào Gaza vào đầu tháng 11 để chia và bao vây Gaza. Cùng lúc đó, Israel tiến hành không kích vào các mục tiêu quân sự của Hezbollah ở Lebanon vào ngày 4/11. Không chỉ vậy, máy bay chiến đấu của Israel còn ném bom các căn cứ quân sự ở miền nam Syria.
Gaza là thành phố ngầm và khó bị tấn công
Hãy bắt đầu với cuộc chiến ở Gaza. Sau khi Hamas tấn công Israel vào ngày 7/10 , Israel đã khôi phục lại tình hình ở biên giới chỉ trong vòng hai ngày, sau đó tiến hành cuộc không kích vào Gaza kéo dài trong ba tuần.
Ý tưởng chiến đấu quân sự của Israel luôn được kế thừa từ Hoa Kỳ, dù là Chiến tranh vùng Vịnh hay Chiến tranh Iraq, Hoa Kỳ chắc chắn sẽ sử dụng ưu thế trên không của mình để tiến hành các cuộc không kích dài hạn trước khi bắt đầu trên mặt đất. Lấy Chiến tranh vùng Vịnh làm ví dụ, Mỹ đã tiến hành các cuộc không kích tổng cộng 42 ngày, trong khi cuộc chiến trên bộ chỉ kéo dài 100 giờ. Về vấn đề này, một ví dụ phản diện khác là Nga, Nga đã điều động bộ binh vào ngày tấn công Ukraine, mặc dù Không quân cũng điều động máy bay tiến hành các cuộc không kích nhưng hiệu quả ném bom là rất ít, gây khó khăn lớn cho các hoạt động trên bộ sau đó.
Mặc dù Israel có lợi thế quân sự tuyệt đối trước Hamas ở Trung Đông nhưng Israel biết rằng những khó khăn mà nước này gặp phải không hề nhỏ, chủ yếu do Gaza là một địa điểm đặc biệt, trong 20 năm qua, Hamas đã xây dựng Gaza trở thành một thành phố đích thực. Bộ trưởng Quốc phòng Israel hiểu rõ điều này, trong cuộc phỏng vấn với giới truyền thông, ông cho biết, chiến dịch trên bộ tấn công Gaza sẽ rất khó khăn và sẽ mất rất nhiều thời gian để tiêu diệt Hamas. Có hàng trăm km đường hầm dày đặc nằm rải rác dưới toàn bộ thành phố Gaza.
Trong cuộc chiến tranh Nga - Ukraine năm ngoái, các tiểu đoàn và thủy quân lục chiến Assyria của Ukraine đã bảo vệ nhà máy thép ở Mariupol trong hơn hai tháng. Nhà máy thép Mariupol được xây dựng từ thời Liên Xô, để đối phó với Chiến tranh Lạnh và chiến tranh, Liên Xô đã đào nhiều lớp đường hầm bên dưới Nhà máy thép Mariupol để chống chọi với các cuộc tấn công hạt nhân. Những đường hầm này phức tạp đến mức nếu không quen với địa hình ở đây, bạn sẽ không bao giờ thoát ra được. Mặc dù quân đội Nga khi đó đã nắm quyền kiểm soát khu vực Mariupol vào đầu tháng 4 nhưng vẫn bất lực trước nhà máy thép, Nga đã sử dụng các phương tiện quân sự đặc biệt như bom nhiệt áp, bom phốt pho trắng nhưng vẫn bất lực trước nhà máy thép. Cuối cùng, Nga không còn cách nào khác là bao vây thay vì tấn công, hy vọng Ukraine sẽ đầu hàng trước sau khi cạn kiệt đạn dược và vật tư trong nhà máy thép.
Mặc dù chúng ta đã ở thế kỷ 21 nhưng mô hình chiến tranh đường hầm trong Thế chiến thứ hai vẫn còn rất hiệu quả cho đến ngày nay, trận chiến nhà máy thép Mariupol là một ví dụ. Cuối cùng, Tổng thống Ukraine Zelensky tin rằng những người bảo vệ Mariupol đã đạt được mục tiêu chiến lược của họ, và để tránh những hy sinh vô nghĩa hơn nữa, ông đã ra lệnh cho binh lính Ukraine trong nhà máy thép đầu hàng. Điều này đã khiến Trận Mariupol kết thúc.
Những vấn đề mà Nga gặp phải ở Mariupol cũng sẽ xảy ra với Israel ở Gaza, những vấn đề mà Israel gặp phải thậm chí còn khó khăn hơn gấp 10 lần so với Nga.
Nhà máy thép Mariupol có diện tích 11 km2 và chiều dài đường hầm dưới lòng đất khoảng 20 km. Con số ở Gaza cao hơn gấp 30 lần. Khu vực Gaza dài khoảng 40 km, rộng 8 km và có diện tích khoảng 350 km2, gấp hơn 30 lần diện tích của Nhà máy thép Mariupol.
Thủ lĩnh Hamas cho biết trong một cuộc phỏng vấn truyền thông vào năm 2021 rằng có 500 km đường hầm ở Gaza. Người Israel tuyên bố họ đã phá hủy 100 km đường hầm, nhưng đó chỉ là một cơn mưa phùn, nếu Hamas nói là đúng thì Israel cũng chỉ phá hủy được 20% số đường hầm.
Đây là số liệu của năm 2021. Đến năm 2023, liệu chiều dài đường hầm dưới Thành phố Gaza vẫn như cũ? Có chuyên gia ước tính có thể lên tới 600 km, con số này gấp 30 lần so với nhà máy thép Mariupol. Nói cách khác, Israel phải đối mặt với diện tích gấp 30 lần lãnh thổ của nhà máy thép và gấp 30 lần chiều dài lối đi ngầm của nhà máy thép. Người ta có thể tưởng tượng trận chiến sẽ khó khăn như thế nào.
Các đường hầm ở Gaza có thiết kế phức tạp và được quản lý chặt chẽ, đồng thời được tất cả các phe phái vũ trang có tổ chức sử dụng một cách phối hợp. Người ta nói rằng mỗi đường hầm chỉ có một người chịu trách nhiệm và tên của người này được giữ bí mật nghiêm ngặt. Các đường hầm được chia thành 4 khu vực: Bắc, Trung, Nam và Thành phố Gaza, mỗi khu vực có một người điều phối. Vì vậy, chỉ những người tham gia khai quật đường hầm và bốn người điều phối này mới biết các chi tiết khác nhau về đường hầm ở Gaza.
Sử dụng các cuộc không kích quy mô lớn, lực lượng tấn công nhỏ
Đối mặt với đường hầm của Hamas, Israel đương nhiên có cách đối phó, và các cuộc không kích quy mô lớn là một trong số đó. Lấy ngày 23/10 làm ví dụ, quân đội Israel tuyên bố đã tấn công 320 mục tiêu quân sự trong 24 giờ qua, bao gồm đường hầm của Hamas, hàng chục trung tâm chỉ huy và trạm quan sát cũng như các mục tiêu pháo binh, chống tăng và ụ tên lửa.
Khi tiến hành các cuộc không kích, Israel còn cử một nhóm nhỏ lực lượng đặc biệt vào Dải Gaza để tiến hành các cuộc đột kích, một mặt nhằm tấn công các đơn vị khủng bố của Hamas, mặt khác nhằm thu thập thông tin về các con tin.
Lực lượng Phòng vệ Israel đã tiến vào Gaza và đang phân chia và bao vây Gaza. Sau các cuộc không kích quy mô lớn của Israel, sức mạnh quân sự vốn yếu kém của Hamas không còn sức mạnh để đối đầu trực diện với Israel, chỉ có thể rút lui khỏi đường hầm và tiến hành các trận phục kích, không gây ra nhiều khó khăn cho Israel trên chiến trường trực diện. Trong vòng vài ngày, Israel đã đạt được ý định chiến lược là cắt đứt Dải Gaza ở giữa và tiến từ bắc xuống nam.
Trong một báo cáo được đăng trên Wall Street Journal. Báo cáo này mô tả chi tiết thành phần của một số đường hầm Hamas hiện đã được biết đến. Đường hầm màu tím đã bị phá hủy, còn đường hầm màu đỏ hiện nằm trong tay Israel. Các đường hầm bị phá hủy về cơ bản đã kết nối Gaza và đất liền Israel. Những kẻ khủng bố Hamas đã sử dụng những đường hầm này để tiến hành các cuộc tấn công bất ngờ vào Israel. Tuy nhiên, vẫn còn một số lượng lớn đường hầm còn sót lại bên trong Gaza, được sử dụng để vận chuyển một số vật tư quân sự và che giấu các cuộc không kích của Israel.
Có thể thấy, đường hầm của Hamas chủ yếu gồm ba phần, phần lớn tập trung ở thành phố Gaza ở phía bắc, có một số đường hầm ở giữa, còn có rất nhiều đường hầm ở thành phố Younis phía nam.
Khi hiểu rõ tình hình đường hầm ở Gaza và nhìn vào chiến thuật gần đây của Israel, chúng ta có thể hiểu rằng cách làm hiện nay của Israel là đưa bộ binh đến cắt đứt toàn bộ Thành phố Gaza, đồng thời đưa quân từ phía bắc tiến dần về phía nam. Mục tiêu chính là gửi quân mặt đất đến để cắt đứt toàn bộ Thành phố Gaza, đây là số lượng lớn đường hầm ở phía bắc Gaza và tổ chức quân sự Hamas.
Trang bị chủ yếu là xe tăng và xe chiến đấu bộ binh
Quân đội Israel chủ yếu là xe tăng Merkava và xe chiến đấu bộ binh Tigress. Xe chiến đấu bộ binh Tigress là loại xe chiến đấu bộ binh được phát triển dựa trên khung gầm xe tăng Merkava, được trang bị vũ khí điều khiển từ xa do Rafael phát triển, lớp giáp bảo vệ tương tự như xe tăng chiến đấu chủ lực, nặng 63,5 tấn, nhẹ hơn nhiều xe tăng chiến đấu chủ lực.Tất cả các xe tăng đều nặng. Chúng ta biết rằng loại xe tăng chiến đấu chủ lực nổi tiếng nhất của Liên Xô, T-72, ở mẫu đầu tiên chỉ nặng 41,5 tấn. Nói cách khác, loại xe chiến đấu bộ binh này nặng hơn 50% so với xe tăng chiến đấu chủ lực của Nga. Tất cả trọng lượng này đã đi đâu? Chủ yếu là bảo vệ áo giáp.
Xe tăng chiến đấu chủ lực Merkava của Israel cũng không hề nhẹ, nặng 65 tấn. 75% trọng lượng của toàn bộ chiếc xe thực sự được sử dụng để phòng thủ. Nó sử dụng động cơ tăng áp có công suất 1.500 mã lực. Do Israel đã tham chiến trong nhiều năm nên khả năng sống sót là yếu tố được cân nhắc hàng đầu khi thiết kế xe tăng Merkava. Ví dụ, động cơ được đặt ở phía trước, tuy động cơ dễ bị hư hỏng khi bị va chạm nhưng nó cũng có thể đóng vai trò như một bộ đệm để bảo vệ nhân sự đứng sau. Dưới đáy xe tăng có lớp giáp cách đều nhau để chống mìn hiệu quả và có một tấm bọc thép phía sau động cơ. Vì vậy, nó được nhiều người hâm mộ quân đội mệnh danh là xe tăng có khả năng bảo vệ mạnh nhất thế giới.
Tuy nhiên, trong video Hamas tấn công Israel ngày 7/10, chúng ta cũng có thể thấy Hamas cũng đã rút kinh nghiệm, bài học từ Ukraine và sử dụng số lượng lớn máy bay không người lái tấn công vào đầu xe tăng Merkava, chúng ta có thể thấy nhiều xe tăng Merkava bị phá hủy.
Merkava mới nhất cũng được trang bị Trophy APS (Hệ thống phòng thủ Trophy - Trophy Active Protection System). Hệ thống phòng thủ này được người Mỹ đánh giá khá cao. Ban đầu nó được dự định cài đặt trên phiên bản mới nhất của Abrams, nhưng gần đây nó đã được sử dụng trong chiến đấu thực tế.
Để ngăn chặn các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, một chiếc lồng sắt cũng được lắp đặt trên đầu xe tăng Merkava của Israel, nhưng chiếc lồng sắt không phải là trọng tâm. Khi xe tăng bị tên lửa chống tăng tấn công, hệ thống Trophy APS chủ động đánh chặn. Hỏa hoạn bùng phát ngay lập tức nhưng tên lửa không gây sát thương cho bản thân chiếc xe tăng này.
Khi nói đến hệ thống phòng thủ chúng ta phải nhắc đến hệ thống phòng thủ chủ động của Nga. T-90 của Nga cũng được trang bị "Hệ thống bảo vệ tích cực Arena" mới. Tuy nhiên, trên chiến trường Ukraine, xe tăng T-90 tối tân nhất của Nga đã nhiều lần bị tiêu diệt, Nga cũng không công bố video hệ thống phòng thủ chủ động đánh chặn tên lửa, có thể thấy hệ thống phòng thủ chủ động của Nga không như nước này tuyên truyền.
Mặc dù cuộc chiến ở Ukraine khiến nhiều người cảm thấy xe tăng chiến đấu chủ lực không còn vai trò gì trong chiến tranh hiện đại, nhưng trong cuộc tấn công của Israel vào Gaza, các trang bị như xe tăng và các phương tiện chiến đấu bộ binh hạng nặng, đây vẫn là lực lượng chính của Israel trong chiến tranh đô thị, nếu không có những vũ khí hạng nặng này, Israel sẽ không thể tiến vào Gaza.
Chia cắt Gaza, bao vây và tiêu diệt Hamas
Theo kế hoạch của Israel, sau khi chia cắt và bao vây Gaza, nước này sẽ tiến từ từ về phía trung tâm Gaza, với mục tiêu tiêu diệt hoàn toàn các thành trì quân sự và quân khủng bố Hamas. Tuy nhiên, khoảng thời gian này có thể tương đối dài và chắc chắn không phải là việc có thể hoàn thành trong một, hai tuần. Cùng với hình thái địa lý đặc biệt của Gaza, số lượng lớn đường hầm và nhiều tòa nhà, các hoạt động quân sự của Israel gặp phải những khó khăn đáng kể và tiến độ tương đối chậm. Tuy nhiên, Israel có lợi thế quân sự rất lớn và quyền chủ động trong cuộc chiến luôn nằm trong tay họ.
Ngoài Gaza, còn có sự bất ổn ở mặt trận phía bắc. Israel tiếp tục tiến hành các cuộc không kích nhằm vào các mục tiêu quân sự của Hezbollah ở Lebanon và Syria. Ngày 30/10, máy bay chiến đấu của Israel đã ném bom một căn cứ quân sự ở tỉnh Daraa, miền nam Syria, trước đó Israel đã tấn công một kho vũ khí tại một căn cứ lớn ở miền nam Syria, nơi các sĩ quan quân đội Iran và đặc vụ Hezbollah người Lebanon đóng quân, vụ tấn công khiến nhiều hơn chục binh sĩ và sĩ quan thiệt mạng. Ngoài ra, Israel còn phá hủy một radar trên không gần đó.
Lực lượng vũ trang Hezbollah của Lebanon và quân nhân Iran đã sử dụng các căn cứ quân sự ở miền nam Syria. Trước đây, khi Israel tấn công các mục tiêu ở Syria, nước này sẽ liên lạc trước với Nga để tránh làm mối quan hệ với Nga xấu đi thêm. Tuy nhiên, Israel mới đây tuyên bố sẽ không thông báo trước cho Nga.
Tôn Tử nói: “Dụng binh đánh trận là chuyện quốc gia đại sự, liên quan đến sinh tử tồn vong của bách tính và quốc gia, cho nên không thể không thâm nhập sâu để liễu giải”. Không phải lúc nào cũng nghĩ đến chiến tranh. Hamas lần này đã phát động một cuộc tấn công bất ngờ vào Israel, giết chết hàng nghìn thường dân Israel và bắt cóc con tin từ nhiều quốc gia khác nhau, cuối cùng dẫn đến thảm họa như vậy. Nhiều người cho rằng Hamas không đại diện cho Palestine, nếu Hamas không đại diện được cho Palestine thì hãy để Hamas biến mất khỏi Palestine và thành lập một quốc gia mới.
Chu Tử Định - NTDTV
Lý Ngọc biên dịch
