Người thợ thủ công tại một cửa hàng mực Nhật Bản gần 450 năm tuổi đang sử dụng tay không để nhào bột, làm từ muội đen và keo động vật, thành những thanh mực thư pháp chất lượng cao, nặng 200gr, có giá bán lẻ hơn 1.000 USD một thanh (khoảng 24 triệu đồng).
Kobaien (Cổ Mai Viên) là nhà sản xuất mực in lâu đời nhất ở Nara, Nhật Bản, được thành lập vào năm 1577, chuyên sản xuất mực Sumi cho đến ngày nay thông qua cách "thu thập khói đất nung". Đây là một phương pháp truyền thống từ các nghệ nhân mực Trung Hoa và vẫn không thay đổi trong hơn 4 thế kỷ.
Kobaien với phương châm "đánh giá cao phương pháp truyền thống và theo sát cách sản xuất cổ xưa", điều này giúp họ có thể tiếp tục sản xuất loại mực có chất lượng cao nhất.
Mực Kobaien từ lâu đã được các hoàng đế, tướng quân và quý tộc Nhật Bản sử dụng; đến nay, lại được những khách hàng hiện đại sử dụng để viết thư pháp, vẽ mực tối giản, sơn mài và phương pháp nhuộm vải "sumizome" - một phương pháp nhuộm cổ xưa của Nhật Bản.
-
- Nhà sản xuất mực in Kobaien ở Nara, Nhật Bản. (Ảnh: ICHI Inc, Japan)
-
- Một số thanh mực Kobaien đã vài trăm năm tuổi, trong đó thanh mực lâu đời nhất còn sót lại là khoảng 350 năm tuổi. (Ảnh: ICHI Inc, Japan)
-
- Các thanh mực Kobaien. (Ảnh: ICHI Inc, Japan)
Các thợ thủ công Kobaien đốt dầu thực vật, chủ yếu là hạt cải dầu hoặc hạt vừng, trong một bình đất nung không xốp có nắp bên trên, với sợi bấc dệt thủ công làm từ thân cây cói, rồi thu gom muội đen (bồ hóng) theo một quy trình gọi là "saien", nghĩa là "thu khói". Sau đó, họ thêm keo động vật mịn và hương thơm thiền định để tạo ra "sumidama", một loại bột mực mềm được các nghệ nhân giàu kinh nghiệm nhào nặn cẩn thận, đúc thành thanh và phơi khô.
Một đại diện của Kobaien nói với The Epoch Times: “Quy trình chà thanh mực lên nghiên là một trải nghiệm an nhiên trong thiền định, là điều không thể có được nếu dùng mực tổng hợp hóa học”. Đồng thời cho biết thêm rằng giá của một thanh mực phần lớn được quyết định bởi “quy trình sản xuất tỉ mỉ, tốn nhiều thời gian” và chất lượng của nguyên liệu.
Nhà sản xuất mực in Kobaien có 4 buồng hút khói, mỗi buồng chứa 100 bình đất nung. Sợi bấc cháy bên trong mỗi bình được đặt lệch tâm để khói tích tụ và muội đen được thu gom trong khoảng thời gian 2 giờ, 5 lần 1 ngày, bằng cách xoay nắp 20 phút một lần và cạo sạch muội đen bên trong. Sau đó muội đen được lưu trữ trong nhà kho và để "ngủ" cho đến khi quá trình trộn bắt đầu.
-
- Những sợi bấc (tim đèn) được các nghệ nhân trong xưởng làm bằng cách dệt thân cây cói. Lượng muội đen sinh ra phụ thuộc vào độ dày của sợi bấc và chất lượng của dầu. (Ảnh: ICHI Inc, Japan)
-
- Một nghệ nhân sắp xếp đèn trong buồng hút khói của Nhà sản xuất mực in Kobaien. (Ảnh: ICHI Inc, Japan)
-
- Nhà sản xuất mực in Kobaien có 4 buồng hút khói, mỗi buồng chứa 100 bình đất nung. (Ảnh: ICHI Inc, Japan)
Đại diện Kobaien cho biết: “Việc sản xuất mực Sumi đòi hỏi sự quan tâm và yêu nghề tối đa. Chỉ riêng quá trình phơi khô đã mất hơn 6 tháng, sau đó là thời gian thành phẩm và phơi khô hơn 4 năm.”
"Trên thực tế, thời gian phơi càng lâu thì chất lượng mực Sumi càng tốt và giá thành càng cao. Một số trong đó đã vài trăm tuổi rồi."
Thanh mực Kobaien lâu đời nhất còn sót lại có niên đại khoảng 350 năm. Những thanh làm từ muội đen chiết xuất từ các loại dầu đắt tiền hơn, chẳng hạn như dầu Paulownia (cây Hông), hoa trà và vừng, có thể đắt gấp 4 lần so với một thanh hạt cải dầu. Trong khi các thanh mực làm bằng máy đã tràn ngập thị trường, Kobaien vẫn tìm được chỗ đứng trong lòng những khách hàng sành điệu nhờ cam kết với phương pháp truyền thống độc đáo.
-
- (Ảnh: ICHI Inc, Japan)
-
- (Ảnh: ICHI Inc, Japan)
-
- (Ảnh: ICHI Inc, Japan)
Đại diện Nhà sản xuất mực in Kobaien cho biết: “Không giống như cách sản xuất các sản phẩm công nghiệp hiện đại, việc sản xuất thanh mực của chúng tôi không thực hiện theo quy trình tuần tự cố định. Lượng keo, muội đen và nước trộn thay đổi tùy theo nhiệt độ và độ ẩm mỗi sáng.”
Sau khi bột đã được trộn và nặn thành từng thanh, quá trình phơi khô cũng diễn ra tinh tế không kém. Các thanh có thể bị nứt nếu khô quá nhanh, vì vậy những người thợ thủ công dùng tro gỗ sồi răng cưa ướt để phủ lên các thanh đúc, về sau dần dần thay thế bằng tro khô. Họ làm như vậy mỗi ngày trong tối đa 40 ngày, cho đến khi các thanh khô 70%.
-
- Các thanh mực đúc được làm khô dần bằng cách vùi trong tro gỗ sồi răng cưa tối đa 40 ngày cho đến khi khô 70%. (Ảnh: ICHI Inc, Japan)
Tiếp theo, các thanh được buộc lại với nhau bằng rơm rồi đem phơi trong nhà khoảng 6 tháng, ở độ ẩm vừa phải. Phải mất ít nhất 4 năm để mực khô hoàn toàn và thành phẩm. Bằng cách mài nhẹ thanh mực thành phẩm trong nước trên nghiên, chúng ta sẽ thấy thanh mực Sumi trở thành mực lỏng màu đen tuyền.
Đại diện Nhà sản xuất mực in Kobaien cho biết: “Mặc dù mực tổng hợp hóa học có thể được sản xuất hàng loạt trong thời gian ngắn với màu sắc đồng nhất nhưng nó lại thiếu chiều sâu và độ đậm. Trong khi mực làm từ muội đen mịn hơn, có màu đen đậm và độc đáo, là điều mà mực tổng hợp hóa học không thể đạt được. Cách nó hấp thụ lên giấy cũng khác nhau, có thể tạo ra hiệu ứng ba chiều.”
-
- Phải mất ít nhất 4 năm để thanh mực khô hoàn toàn và thành phẩm. (Ảnh: ICHI Inc, Japan)
Người đại diện Kobaien cho biết thêm: “Có một câu nói xưa rằng ‘Mực Sumi có 7 màu’. Có lần, một họa sĩ vẽ mực nói với tôi rằng khi anh ấy vẽ một bức tranh bằng mực Sumi của Kobaien, anh ấy có thể thể hiện không khí giữa những ngọn núi phía xa và nơi anh ấy đang ở. Tôi tin rằng đó là vì chất lượng có một không hai của thanh mực Kobaien, và tâm huyết mà chúng tôi đã đặt vào đó.”
Trường hợp đầu tiên được ghi nhận về các thanh mực đến Nhật Bản là trong Nihonshoki (Nhật Bản thư kỷ), một trong những tài liệu lâu đời nhất ở Nhật Bản; vào năm 610, vua của Vương quốc Goguryeo (Cao Câu Ly) trên bán đảo Triều Tiên được cho là đã cử hai nhà sư đến Nhật Bản mang theo thỏi mực Sumi.
Nhưng ngay cả trước ‘Nhật Bản thư kỷ’, người dân Nhật Bản đã có những “trao đổi tích cực” với các triều đại nhà Tùy, nhà Đường của Trung Hoa và một số triều đại trên bán đảo Triều Tiên. Người đại diện của Kobaien chia sẻ thêm: “Chúng tôi tin rằng nhiều trí thức và thợ thủ công lành nghề về sản xuất thanh mực đã đến Nhật Bản… ngay cả khi họ không được ghi nhận.”
"Mục tiêu quan trọng nhất của chúng tôi là tái tạo các thanh mực được làm từ thời Edo [từ] thế kỷ 17 đến thế kỷ 19, khi việc chế tạo mực được coi là đã hoàn thiện."
-
- Khách hàng tại cửa hàng Kobaien. Một số loại mực 5 sao bán chạy nhất của hãng là Koukaboku, Shitsuboku, Baikaboku và Shouenboku, từ lâu đã được "nhiều người đánh giá cao". (Ảnh: ICHI Inc, Japan)
Theo Louise Chambers - The Epoch Times
Cao Nguyên biên dịch
