Khoảng 15.000 người chết vì SARS-CoV-2 mỗi tuần, ít hơn nhiều so với các vấn đề sức khỏe hoặc sự cố thương tâm khác. Ví dụ, mỗi tuần toàn cầu có 357 nghìn ca tử vong vì tim mạch, 192 nghìn người tử vong vì ung thư và khoảng 23 ngàn người vì tai nạn giao thông khắp toàn cầu...
Vào ngày 17/08, ông Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết "Chúng ta không thể sống với 15.000 ca tử vong mỗi tuần" do COVID-19, làm dấy lên báo động sau những ca tử vong toàn cầu do virus, theo WHO, đã tăng 35% trong tháng qua. Tuy nhiên, báo động này có thể là không chính đáng một cách đáng tiếc vì số người chết do COVID-19 hiện nay ít hơn đáng kể so với nhiều nguyên nhân gây tử vong khác bao gồm tai nạn giao thông.
Trên toàn cầu, có từ 55 đến 60 triệu người chết mỗi năm với nguyên nhân tử vong hàng đầu là các bệnh tim mạch, năm 2019, chiếm gần 357 nghìn ca tử vong mỗi tuần, theo ourworldindata.org.
Ung thư, nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ hai trên toàn cầu, đã cướp đi sinh mạng của khoảng 10 triệu người vào năm 2021; hơn 192 nghìn trường hợp tử vong mỗi tuần.
Tử vong do các bệnh đường hô hấp, không bao gồm tử vong do COVID-19 - mà nhiều nhà nghiên cứu cho rằng là bệnh về mạch máu - là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ ba trên toàn cầu với 3,97 triệu ca tử vong trong năm 2019 hoặc khoảng 76 nghìn ca tử vong hàng tuần.
Tai nạn giao thông và thương tích trên đường đã cướp đi sinh mạng của khoảng 1,2 triệu người vào năm 2019 hay chỉ hơn 23 nghìn người mỗi tuần. Điều này có nghĩa là một công dân toàn cầu trung bình có nguy cơ mất mạng vì tai nạn giao thông cao hơn COVID-19.
Mặc dù vậy, WHO vẫn cảnh báo rằng "Với thời tiết lạnh hơn đang đến gần ở Bắc bán cầu và mọi người dành nhiều thời gian hơn trong nhà, nguy cơ lây truyền dữ dội hơn và nhập viện sẽ chỉ tăng lên trong những tháng tới."
Tử vong liên quan đến các biện pháp phong tỏa
Theo một bộ ba nhà kinh tế được trích dẫn trong một bài báo được xuất bản vào đầu năm nay bởi webmd.com, phong tỏa được định nghĩa gần như là “các biện pháp can thiệp không dùng thuốc bắt buộc… hạn chế sự di chuyển trong nội bộ, đóng cửa các trường học và doanh nghiệp cũng như cấm đi lại quốc tế”.
Nhiều quốc gia đã thực hiện các biện pháp phong tỏa khác nhau khi đại dịch tiến triển, đóng cửa trường học, đóng cửa các cơ sở kinh doanh và hạn chế nghiêm trọng khả năng di chuyển tự do của người dân trong cộng đồng của họ, bao gồm cấm đến thăm người già tại các nhà chăm sóc, đóng cửa các phòng tập thể dục và trường học và hạn chế đi lại cả trong nước và quốc tế.
Mặc dù không có những con số khó hiển thị bao nhiêu trường hợp tử vong có liên quan đến các biện pháp này, nhưng nhìn vào một chỉ số chính, tỷ lệ tử vong vượt mức, có thể cung cấp một số thông tin chi tiết.
Theo từ điển Cambridge, “excess mortality” hay “tử vong vượt mức” được định nghĩa là “số người chết trong một khoảng thời gian cụ thể cao hơn con số thông thường, dự kiến trong điều kiện bình thường, có thể cho thấy ảnh hưởng của một cái gì đó như bệnh tật hoặc sự kiện có hại”.
Dữ liệu chỉ ra rằng ở Hoa Kỳ, chỉ số này đã tăng vọt vào năm 2020, khi hầu hết các biện pháp ngăn chặn được thực hiện, đặc biệt là ở những người từ 15 đến 54 tuổi và "hầu hết những trường hợp tử vong vượt mức đó không phải do vi rút", NY Post đưa tin.
Sự gia tăng tỷ lệ tử vong đồng thời với việc giảm mạnh số lượt đến các phòng cấp cứu và sự gia tăng các cơn đau tim gây tử vong vì bệnh nhân “không được điều trị kịp thời”, NY Post viết.
Theo báo cáo tương tự, được xuất bản một phần ban đầu bởi ông John Tierney viết cho Tạp chí Thành phố, “Các nhà nghiên cứu đã dự đoán rằng sự biến động kinh tế và xã hội [do phong tỏa] sẽ dẫn đến hàng chục nghìn người 'chết vì tuyệt vọng' do sử dụng ma túy quá liều, nghiện rượu và tự tử”, ông còn nói thêm rằng, “Khi tỷ lệ thất nghiệp gia tăng và các chương trình điều trị sức khỏe tâm thần và lạm dụng chất gây nghiện bị gián đoạn, mức độ lo lắng, trầm cảm và ý nghĩ tự tử được báo cáo tăng lên đáng kể”.
Số người chết vì tai nạn giao thông ở Mỹ trong thời gian này cũng tăng đột biến, lên mức cao nhất trong hơn một thập kỷ dù số người lái xe ít hơn nhiều so với trước khi đại dịch bùng phát. Ông Tierney viết: “Đó là mức tăng hàng năm mạnh nhất về tỷ lệ tử vong trên mỗi dặm đường đi được trong gần một thế kỷ”.
-
- Hình ảnh phát tay này do UNICEF cung cấp và được phát hành vào ngày 03/03/2021, kêu gọi sự chú ý đến tình trạng khẩn cấp về giáo dục do đại dịch COVID-19 gây ra. (Hình ảnh: Chris Farber / UNICEF qua Getty Images)
Số người chết do phong tỏa dự kiến sẽ tăng lên
Mặc dù có phần lớn đại dịch và các vụ phong tỏa liên quan, đang ở phía sau chúng ta, các ca tử vong do các biện pháp phong tỏa dự kiến sẽ tiếp tục giảm đi trong tương lai.
Ông Tierney viết: “Tác động chết người của việc phong tỏa sẽ tăng lên trong những năm tới do những hậu quả lâu dài về kinh tế và giáo dục.
Theo một nhóm các nhà nghiên cứu từ ông John Hopkins và ông Duke, những người đã nghiên cứu tác động của suy thoái kinh tế trong quá khứ đối với số người chết quá mức, dự kiến trong hai thập kỷ tới, hơn một triệu người Mỹ sẽ mất mạng do "cú sốc thất nghiệp" gây ra bởi các biện pháp phong tỏa.
Sự gián đoạn trong giáo dục được cho là cũng sẽ dẫn đến những con số đáng ngại về sự dư thừa trong tương lai.
"Các nhà nghiên cứu khác, lưu ý rằng trình độ học vấn ảnh hưởng như thế nào đến thu nhập và tuổi thọ, đã dự đoán rằng 'mất mát học tập' do đóng cửa trường học cuối cùng sẽ khiến thế hệ học sinh này mất nhiều năm tuổi thọ hơn là tất cả các nạn nhân của coronavirus bị mất đi", ông Tierney đã viết.
Trong thời kỳ đại dịch, số người chết quá mức đối với tất cả người Mỹ trưởng thành đã tăng lên, tuy nhiên trong những tháng mùa hè, khi đại dịch đã dịu đi, số người chết quá mức giảm ở người Mỹ lớn tuổi nhưng vẫn ở mức cao bất thường ở những người trẻ tuổi và hầu hết những trường hợp tử vong quá mức này không liên quan trực tiếp với vi rút COVID-19.
Chính phủ Canada cũng báo cáo tỷ lệ tử vong cao bất thường ở những người Canada từ 45 tuổi trở xuống. Quốc gia này đã ghi nhận 1.700 ca tử vong vượt mức từ tháng 05/2020 đến tháng 11/2021 với chỉ 50 ca tử vong trong số đó được cho là do COVID-19, ông Tierney khẳng định.
Ông Sheldon H. Jacobson, một nhà nghiên cứu từ Đại học Illinois, cho biết "Chúng tôi không biết chính xác lý do tại sao, nhưng rất nhiều người trưởng thành đã chết vào năm ngoái, họ chết không phải vì những lý do như ta thường thấy và càng không phải chỉ vì Covid", ông nói thêm rằng, “Có thể một số trường hợp tử vong do COVID-19 chưa được thống kê hết, nhưng cũng có nhiều trường hợp tử vong do các nguyên nhân khác. Việc ngừng hoạt động chắc chắn đã gây ra các vấn đề về sức khỏe tâm thần và rất nhiều phương pháp điều trị y tế dự phòng đã bị trì hoãn ”.
Minh Đăng
Theo Vision Times
