Vào ngày thứ hai của chuyến đi ngoại giao tới Bắc Kinh, Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen đã thúc giục Bắc Kinh và Washington nên cạnh tranh dựa trên một “bộ quy tắc công bằng”; bà cũng bảo vệ các chính sách của Mỹ trong việc chống lại hoạt động thương mại gian lận của Trung Quốc.
Trong cuộc gặp mặt trực tiếp đầu tiên với Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường vào thứ 6 (07/07), bà Yellen nói rằng Hoa Kỳ muốn có được “sự cạnh tranh kinh tế lành mạnh” với Trung Quốc, không phải là kiểu cạnh tranh “kẻ thắng được tất cả”, mà là với “một bộ quy tắc công bằng, có thể mang lại lợi ích cho cả hai bên theo thời gian”.
Bà Yellen nói rằng những nỗ lực của Washington trong việc bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia khỏi các mối đe dọa do chính quyền Trung Quốc gây ra là đúng đắn, đồng thời lưu ý rằng Bắc Kinh không nên để các biện pháp này khiến quan hệ song phương trở nên tồi tệ hơn.
Bà nói: “Trong một số trường hợp nhất định, Hoa Kỳ sẽ cần thực hiện các hành động có mục tiêu để bảo vệ an ninh quốc gia của mình. Và hai nước có thể nảy sinh bất đồng trong những trường hợp này".
“Tuy nhiên, chúng ta không nên cho phép bất kỳ sự bất đồng nào dẫn đến những hiểu lầm làm xấu đi một cách không cần thiết mối quan hệ kinh tế và tài chính song phương của chúng ta".
Lời phát biểu của bà Yellen được cho là đã làm chính quyền Trung Quốc thất vọng.
Trong một tuyên bố được đưa ra trước đó vào thứ 6, một quan chức của Bộ Tài chính Mỹ cho biết Bắc Kinh hy vọng Washington sẽ thực hiện “các bước vững chắc” để cải thiện quan hệ kinh tế và thương mại, cũng như tạo ra môi trường thuận lợi cho phát triển. Tuyên bố nói thêm rằng “không có bên nào sẽ giành chiến thắng trong cuộc chiến thương mại hoặc trong sự chia tách và phá vỡ các chuỗi [cung ứng]”.
Trước khi bà Yellen đến Bắc Kinh, chính quyền Trung Quốc đã ban hành lệnh hạn chế xuất khẩu mới đối với gali và germanium, hai kim loại quan trọng trong quá trình sản xuất chất bán dẫn. Các chuyên gia coi đây là động thái trả đũa việc phương Tây hạn chế Trung Quốc tiếp cận công nghệ bán dẫn tiên tiến.
Bà Yellen đã chỉ trích các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới này của Bắc Kinh trong cuộc gặp trước đó vào hôm thứ 6 với các đại diện từ cộng đồng doanh nghiệp Mỹ. Bộ trưởng Tài chính cũng chỉ trích cách Bắc Kinh đối xử với các công ty Hoa Kỳ, nói rằng bà “đặc biệt lo lắng” trước “các hành động trừng phạt” của Bắc Kinh đối với doanh nghiệp Mỹ.
Bà Yellen cũng đã hội đàm với cựu Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc và Thống đốc Ngân hàng Trung ương Trung Quốc Dịch Cương. Ông Lưu từng là nhà đàm phán hàng đầu của Trung Quốc, người đã ký thỏa thuận thương mại giai đoạn một với chính quyền Trump.
-
- Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen phát biểu trong cuộc họp với Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường tại Bắc Kinh vào ngày 07/07/2023. (Ảnh: Mark Schiefelbein/Pool/AFP qua Getty Images)
Những cuộc thảo luận này là một phần trong chuyến đi 4 ngày của Bộ trưởng Tài chính Mỹ tới Bắc Kinh nhằm mục đích thúc đẩy các kênh liên lạc thường xuyên giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Sau khi đặt chân đến Bắc Kinh vào hôm thứ 5, bà Yellen viết trên Twitter rằng chuyến đi của bà “mang đến cơ hội giao tiếp và tránh thông tin sai lệch hoặc hiểu lầm", vì bà muốn “đối thoại sâu hơn” với Trung Quốc “về một loạt vấn đề”.
Tuy nhiên, sự lạc quan của bà về khả năng cải thiện quan hệ song phương hoàn toàn trái ngược với quan điểm của một số đảng viên Cộng hòa - những người cho rằng chỉ vài tuần trước đó, Ngoại trưởng Antony Blinken đã ở Trung Quốc nhưng không đạt được bước đột phá lớn nào. Trung Nam Hải đã từ chối đề nghị của ông Blinken về việc nối lại đường dây liên lạc quân sự trực tiếp giữa hai nước.
Bà Nikki Haley, cựu thống đốc Nam Carolina, đã đặt câu hỏi tại sao Tổng thống Joe Biden lại cử ông Blinken và bây giờ là bà Yellen đến Trung Quốc. Bà Haley viết trên Twitter vào ngày 06/07: “[Tổng thống] Biden đang cố làm hòa với Trung Quốc, và ông Tập Cận Bình đang cười nhạo chúng ta”.
Dân biểu Michelle Steel (Cộng hòa - California) viết trên Twitter vào ngày 06/07 như sau: “Trong chuyến đi tới Trung Quốc, Bộ trưởng Yellen có cơ hội sửa sai và thể hiện sức mạnh, thay vì thể hiện điểm yếu như cách chính quyền Biden đang làm cho đến nay. Tôi hy vọng bà ấy sẽ nắm lấy cơ hội".
Cần có sân chơi bình đẳng
Trước khi gặp ông Lý Cường, bà Yellen đã nói chuyện với các giám đốc điều hành doanh nghiệp Mỹ, rằng bà đang truyền đạt những lo lắng của họ tới phía Trung Quốc.
“Trong các cuộc họp với các đối tác của mình, tôi đang truyền đạt những lo ngại mà tôi đã nghe được từ cộng đồng doanh nghiệp Hoa Kỳ – bao gồm việc Trung Quốc sử dụng các công cụ phi thị trường như mở rộng trợ cấp cho doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp trong nước, cũng như đặt ra rào cản đối với việc tiếp cận thị trường của doanh nghiệp nước ngoài", bà nói.
Bà Yellen nhấn mạnh rằng bà “đặc biệt lo ngại” trước các hành động trừng phạt mà giới chức Trung Quốc thực thi lên các công ty Mỹ trong những tháng gần đây.
Mới đây, nhà sản xuất chip Micron Technology của Hoa Kỳ cho biết các biện pháp trừng phạt của Trung Quốc khiến cho doanh thu toàn cầu của hãng gặp rủi ro. Vào tháng 5, cơ quan quản lý an ninh mạng của Trung Quốc tuyên bố rằng Micron Technology (có trụ sở tại Idaho, Mỹ) không đáp ứng được các tiêu chuẩn trong quá trình kiểm tra an ninh, nhưng cơ quan này không nêu rõ những rủi ro mà họ tìm thấy tại Micron. Động thái này có nghĩa là các sản phẩm của Micron sẽ bị cấm bán cho các công ty Trung Quốc đang vận hành các dự án cơ sở hạ tầng quan trọng.
-
- Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen tham dự cuộc họp với các thành viên của Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Trung Quốc, ở Bắc Kinh, ngày 07/07/2023. (Ảnh: Pedro Pardo/AFP qua Getty Images)
Bà Yellen cũng bày tỏ quan ngại về các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mà Bắc Kinh mới đặt ra đối với gali và gecmani, hai kim loại mà Trung Quốc chiếm một phần khá lớn trong sản lượng toàn thế giới.
“Chúng tôi vẫn đang đánh giá tác động của những hành động này, nhưng chúng nhắc nhở chúng tôi về tầm quan trọng của việc xây dựng chuỗi cung ứng đa dạng và linh hoạt", bà Yellen nói. Các kim loại này cực kỳ quan trọng đối với việc sản xuất chất bán dẫn, là những con chip nhỏ cung cấp năng lượng cho mọi thứ, từ điện thoại di động đến xe điện và hệ thống tên lửa.
TSMC, nhà sản xuất chip hợp đồng lớn nhất thế giới có trụ sở tại Đài Loan, cho biết trong một tuyên bố với Reuters rằng họ không cho rằng các hạn chế xuất khẩu của Trung Quốc có “bất kỳ tác động trực tiếp nào” đến hoạt động sản xuất của TSMC.
Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Trung Quốc, trong cuộc khảo sát hàng năm về môi trường kinh doanh ở Trung Quốc được công bố vào tháng 3, đã tìm ra rằng vấn đề bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ (IP) ở Trung Quốc là một trong những mối quan tâm chính của các thành viên.
Cuộc khảo sát cho biết: “Gần ¼ số thành viên nói rằng việc Bắc Kinh không bảo vệ đầy đủ quyền sở hữu trí tuệ đã hạn chế nguồn đầu tư vào Trung Quốc; khó khăn trong việc truy tố các hành vi vi phạm quyền sở hữu trí tuệ và không bảo vệ đầy đủ quyền sở hữu trí tuệ là 2 thách thức hàng đầu”.
Vi phạm nhân quyền
Ông Zhou Fengsuo - cựu lãnh đạo phong trào sinh viên Thiên An Môn đang sống lưu vong, người sáng lập tổ chức phi lợi nhuận Humanitarian China của Hoa Kỳ - đã đặt câu hỏi tại sao bà Yellen lại đến Trung Quốc khi mà Bắc Kinh vi phạm nhân quyền nghiêm trọng.
Tại sao bà Yellen lại đến Trung Quốc khi “Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đang tiến hành các hoạt động diệt chủng” và “chính quyền Hong Kong đang treo thưởng để có được thông tin về các nhà hoạt động [nhân quyền] ở nước ngoài?”, ông Zhou viết trên Twitter hôm 06/07.
“Chuyến thăm của bà ấy là điều ĐCSTQ cần để bình thường hóa các hành vi vi phạm nhân quyền và đàn áp xuyên quốc gia của họ. Việc tách rời thương mại và đầu tư khỏi vấn đề nhân quyền là sai lầm tồi tệ nhất của chính phủ Hoa Kỳ, đừng bao giờ lặp lại sai lầm đó nữa", ông Zhou viết.
Trung Quốc đã sử dụng “cuộc chiến chống chủ nghĩa cực đoan” như cái cớ để nhốt hơn 1 triệu người Duy Ngô Nhĩ ở vùng Tân Cương. Những người bị giam giữ phải lao động cưỡng bức, bị tra tấn, chịu truyền bá chính trị, bị phá thai cưỡng bức và chịu các hành vi đối xử vô nhân đạo khác trong trại tập trung.
Cả chính quyền Trump và Biden đều đã chính thức tuyên bố rằng Trung Quốc đang thực hiện “tội ác diệt chủng” và “tội ác chống lại loài người” đối với người Duy Ngô Nhĩ.
Người Duy Ngô Nhĩ không phải là nhóm duy nhất bị nhắm mục tiêu ở Trung Quốc. ĐCSTQ cũng đang bức hại một cách có hệ thống các Cơ đốc nhân, các học viên Pháp Luân Công và người Tây Tạng, cũng như các luật sư nhân quyền Trung Quốc.
Tại Hong Kong, cảnh sát địa phương gần đây đã ban hành lệnh bắt giữ và treo tiền thưởng để có thể bắt giữ 8 nhà hoạt động dân chủ đang sống lưu vong với lý do những người này vi phạm luật an ninh quốc gia Hong Kong. Động thái này đã vấp phải sự chỉ trích gay gắt từ các quan chức chính phủ ở Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Úc và Canada.
Theo bà Vương Á Thu (Wang Yaqiu) - nhà nghiên cứu cấp cao về Trung Quốc tại Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) có trụ sở tại New York, không nên loại bỏ chủ đề vi phạm nhân quyền của Trung Quốc khỏi các cuộc đàm phán song phương giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Bà Vương viết trong một tweet trước khi bà Yellen đến Bắc Kinh như sau:
“Bản thân việc thảo luận về kinh doanh không có gì sai. Nhưng các cuộc đàm phán kinh tế với Trung Quốc không được dựa trên việc phớt lờ những hành vi vi phạm của Bắc Kinh, bởi vì chính nhờ việc phớt lờ đó trong 40 năm qua mà giờ đây chúng ta phải đối mặt với một ĐCSTQ mạnh mẽ và hung hãn hơn nhiều".
Theo The Epoch Times
Xuân Hoa biên dịch
