Theo ông William Burns, Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ (CIA), có thể “chỉ độ vài tuần nữa”, Iran sẽ có khả năng làm giàu uranium đến độ tinh khiết 90% - mức có thể dùng để sản xuất vũ khí hạt nhân.
Trong cuộc phỏng vấn với đài CBS vào ngày 26/02, giám đốc CIA cho biết: “Với tất cả những gì chúng tôi biết cho đến nay, chúng tôi không tin rằng nhà lãnh đạo tối cao ở Iran đã đưa ra quyết định nối lại chương trình sản xuất vũ khí - chương trình mà chúng ta cho rằng họ đã đình chỉ hoặc dừng hẳn vào cuối năm 2003”. “Tuy vậy, đối với phương diện còn lại, nghĩa là các chương trình làm giàu [uranium], rõ ràng là họ đã tiến rất xa, bạn biết đấy, trong vài năm qua”.
Dù ông Burns nói rằng ông không có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy Iran đã khởi động lại chương trình sản xuất vũ khí của họ, ông nhận thấy “các khía cạnh khác của thách thức này” đang ngày càng đáng lo ngại. Ông nói thêm rằng, dù vậy, người Iran vẫn còn chặng đường dài phải đi nếu muốn phát triển vũ khí hạt nhân.
Iran và vật liệu hạt nhân
Theo thỏa thuận hạt nhân Kế hoạch Hành động Chung Toàn diện (JCPOA) năm 2015, Iran đã cam kết làm giàu uranium ở mức tinh khiết giới hạn là 3,67% để đổi lấy việc được dỡ bỏ các lệnh trừng phạt kinh tế do các cường quốc trên toàn cầu áp đặt. Với độ tinh khiết 3,67%, uranium có thể được sử dụng để cung cấp năng lượng cho các nhà máy hạt nhân. Thỏa thuận này được đàm phán dưới thời chính quyền Obama.
Năm 2018, Tổng thống Mỹ khi đó là ông Donald Trump đã rút Mỹ khỏi thỏa thuận và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt chặt chẽ đối với Iran. Ông Trump gọi JCPOA là “thỏa thuận khủng khiếp một chiều, không bao giờ nên được thực hiện”. Trước đó, ông Trump đã cảnh báo rằng thỏa thuận này sẽ bị hủy bỏ nếu Iran không chấp nhận một số yêu cầu nhất định, bao gồm cả việc chấm dứt chương trình tên lửa đạn đạo.
Một bài viết đăng ngày 19/02 trên Bloomberg cho rằng Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), cơ quan giám sát hạt nhân của Liên Hợp Quốc, đã phát hiện ra Iran đang làm giàu uranium đến độ tinh khiết 84%, gần chạm tới mức 90% - mức được coi là cấp độ vũ khí.
“IAEA ý thức được về các bài viết và phóng sự mới đây của giới truyền thông liên quan đến mức độ làm giàu uranium ở Iran. Tổng Giám đốc @rafaelmgrossi tuyên bố rằng IAEA đang thảo luận với Iran về kết quả của các hoạt động xác minh thời gian gần đây của Cơ quan và sẽ thông báo cho Hội đồng Thống đốc IAEA khi thích hợp”, IAEA cho biết trong một bài đăng trên Twitter vào ngày 20/02.
Kể từ năm 2021, Washington bắt đầu khởi xướng các cuộc đàm phán để đưa Iran trở lại thỏa thuận. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán không tiến triển và chính quyền Biden thừa nhận rằng hoạt động ngoại giao giữa hai quốc gia đang gặp bế tắc.
Quan hệ Iran - Nga
Trong cuộc phỏng vấn với đài CBS, ông Burns bày tỏ lo ngại về mối quan hệ ngày càng bền chặt giữa Tehran và Moscow, đồng thời lưu ý rằng liên minh này “hiện đang di chuyển với tốc độ khá nhanh theo hướng rất nguy hiểm”.
Iran đã cung cấp cho Nga hàng trăm máy bay không người lái vũ trang để Nga sử dụng trong cuộc chiến chống lại Ukraine. Ngoài ra, Tehran còn cung cấp đạn dược cho đoàn pháo binh và xe tăng của Moscow.
Ông Burns nói thêm: “Nga đang đề xuất giúp đỡ người Iran trong chương trình tên lửa và ít nhất là cũng đang xem xét khả năng cung cấp máy bay chiến đấu cho Iran”.
“Điều đó tạo ra rủi ro dễ nhận thấy, không chỉ đối với người dân Ukraine - chúng tôi đã có bằng chứng về điều đó rồi, mà còn gây rủi ro cho bạn bè và đối tác của chúng ta [nước Mỹ] trên khắp Trung Đông. Vì vậy, bạn biết đấy, đó là một tập hợp các diễn biến khá đáng lo ngại”.
Trong cuộc gặp ngày 24/02 với các phóng viên, ông John Kirby, Điều phối viên phụ trách Truyền thông Chiến lược của Hội đồng An ninh Quốc gia Tòa Bạch Ốc, tuyên bố rằng sự ủng hộ của Iran dành cho cuộc chiến của Nga ở Ukraine đang “ngày càng lớn”. Ông cho biết thêm hai nước cũng đang tìm cách trao đổi năng lực về công nghệ cao.
Theo The Epoch Times
Xuân Hoa biên dịch
