Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết hôm thứ Bảy (3/9) rằng nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia của Ukraine một lần nữa mất kết nối với đường dây truyền tải điện bên ngoài, làm gia tăng lo ngại trong khi cuộc chiến năng lượng giữa Moscow và phương Tây tăng nhiệt trong những ngày gần đây trong bối cảnh chiến tranh tiếp tục diễn ra.
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia của Ukraine một lần nữa mất kết nối với đường dây điện chính bên ngoài cuối cùng còn lại, nhưng cơ sở này vẫn đang tiếp tục cung cấp điện cho lưới điện thông qua đường dây dự trữ.
Cơ quan này cho biết trong một tuyên bố đăng trên trang web của mình rằng chỉ có một trong sáu lò phản ứng còn hoạt động.
“Chưa đầy 48 giờ sau khi Tổng giám đốc (IAEA) Rafael Mariano Grossi thiết lập sự hiện diện của phái đoàn IAEA tại cơ sở này hôm 1/9, các chuyên gia của IAEA đã được các nhân viên Ukraine thông báo đường dây truyền tải điện 750 kV thứ 4 của ZNPP đã bị đứt. Ba đường dây còn lại đã đứt trước đó trong cuộc xung đột", tuyên bố cho biết.
Nhưng các chuyên gia của IAEA cũng được cho biết rằng một đường dây dự trữ nối cơ sở này với một nhà máy nhiệt điện gần đó đang cung cấp điện cho lưới điện bên ngoài. Đường dây dự trữ này cũng có thể cung cấp nguồn điện dự phòng cho nhà máy điện hạt nhân nếu cần.
"Ngoài ra, ban quản lý nhà máy đã thông báo với nhóm IAEA rằng một trong hai tổ máy vận hành của Zaporizhzhya đã bị ngắt kết nối vào chiều ngày 03/9 do hạn chế về lưới điện. Tổ máy số 5 tương tự cũng bị ngắt kết nối vào ngày 01/9. Tổng giám đốc Grossi đến công trường - do sự cố ngắt điện và đã được kết nối lại vào ngày hôm sau".
Phái đoàn của IAEA, do Tổng giám đốc cơ quan Rafael Grossi dẫn đầu, đã đi thăm nhà máy vào thứ Năm (01/9) và một số chuyên gia vẫn ở đó trong khi chờ công bố báo cáo về hoạt động của nó.
Nhà máy, vốn trong vòng kiểm soát của Moscow kể từ khi quân đội Nga xâm lược Ukraine vào cuối tháng 2, đã trở thành tâm điểm của cuộc xung đột, và hai bên đổ lỗi cho nhau về các vụ pháo kích gần đó.
Zaporizhzhia, với sáu lò phản ứng, là nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu. Nó đã rơi vào tầm kiểm soát của quân đội Nga ngay sau khi Moscow xâm lược Ukraine vào cuối tháng Hai và đã trở thành một trong những tâm điểm của cuộc xung đột. Gần đây, cả hai bên đều đổ lỗi cho bên kia về các cuộc pháo kích xung quanh nhà máy.
Đường dây truyền tải đến nhà máy đã bị cắt vào tuần trước và cơ sở này đã bị cắt khỏi lưới điện quốc gia lần đầu tiên trong lịch sử hoạt động, dẫn đến việc cắt điện ở nhiều vùng khác nhau của Ukraine. Nhưng các máy phát điện dự phòng đã hoạt động để cung cấp năng lượng cần thiết cho các quá trình làm mát quan trọng.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã đổ lỗi cho các cuộc pháo kích của Nga về việc cắt đứt và nói rằng một vụ rò rỉ phóng xạ đã được tránh khỏi trong gang tấc.
Cuộc chiến năng lượng leo thang
Trong khi đó, cuộc đối đầu về xuất khẩu dầu và khí đốt của Nga gia tăng trong tuần này khi Moscow tuyên bố sẽ đóng cửa đường ống dẫn khí đốt chính của họ đến Đức và các nước G7 công bố mức trần giá dự kiến đối với xuất khẩu dầu của Nga.
Cuộc chiến năng lượng là hậu quả từ cuộc xâm lược Ukraine kéo dài 6 tháng qua của Tổng thống Vladimir Putin, cho thấy sự rạn nứt sâu sắc giữa Moscow và các quốc gia phương Tây trong khi châu Âu chuẩn bị cho những tháng lạnh giá sắp tới.
"Nga (đang) chuẩn bị giáng một đòn năng lượng quyết định đối với tất cả người dân châu Âu cho mùa đông này", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy nói trong bài phát biểu hàng đêm hôm thứ Bảy, lấy ví dụ về việc đường ống Nord Stream 1 tiếp tục bị đóng.
Ông Zelenskyy trước đó đã đổ lỗi cho các cuộc pháo kích của Nga là nguyên nhân khiến nhà máy hạt nhân ngừng hoạt động vào tuần trước nhằm tránh một sự cố rò rỉ phóng xạ.
Moscow đã viện dẫn các lệnh trừng phạt của phương Tây và các vấn đề kỹ thuật gây ra việc gián đoạn năng lượng, trong khi các nước châu Âu cáo buộc Nga vũ khí hóa nguồn cung cấp như một phần của cuộc xâm lược quân sự của nước này.
Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Nga hôm thứ Bảy cho biết các lực lượng Ukraine đã cố gắng đánh chiếm nhà máy Zaporizhzhia trong một cuộc tấn công vào cơ sở này vào tối thứ Sáu.
Lam Giang
