Là một trong những nhà báo Trung Quốc dũng cảm quay video và đưa tin về Covid-19 trong những ngày đầu đại dịch ở Vũ Hán, cô Zhang Zhan bị bỏ tù và hiện đang trong tình trạng nguy kịch. Theo nguồn tin từ Tạp chí Phố Wall, cô Zhan đã tuyệt thực. Washington đang kêu gọi Bắc Kinh thả Zhang Zhan.
Tạp chí Phố Wall hôm qua (9/11) trích nguồn tin được cung cấp bởi gia đình và luật sư của nhà báo Zhang Zhan, người phụ nữ bị giam cầm ở Trung Quốc đại lục do đã quay video tường thuật thực trạng dịch bệnh từ Vũ Hán trong những ngày đầu đại dịch, cho biết nữ nhà báo đang trong tình trạng nguy kịch, bị ốm nặng do tuyệt thực.
Cô Zhang Zhan, 38 tuổi, người bị bắt vào tháng 5 năm 2020, đã rơi vào tình trạng kiệt quệ sức lực đến mức hầu như không thể đi lại hoặc ngẩng đầu, anh trai của cô cho biết. Mỹ kêu gọi Trung Quốc lập tức thả Zhang Zhan.
Các nhà chức trách của ĐCSTQ đã yêu cầu gia đình đến thăm cô trong khuôn viên nhà tù (nơi giam giữ cô Zhan) vào đầu tháng 8/2021khi tình trạng sức khoẻ của nữ nhà báo ngày một sa sút.
Một bác sĩ của nhà tù nói với ông Zhang rằng tính mạng của em gái ông đang gặp nguy hiểm. Ông Zhang cho biết cô chỉ nặng chưa đến 40 kg, cân nặng thấp hơn nhiều so với mức 63,5kg được xem là khỏe mạnh theo chiều cao hơn 1,77 m của cô ấy.
WSJ đưa tin rằng lần cuối cùng gia đình nhận được tin báo từ cô Zhang là vào ngày 29 tháng 10, khi mẹ cô được phép gặp cô qua một cuộc trò chuyện video ngắn trong khuôn viên nhà tù. Anh trai của cô nói rằng tình trạng của cô ấy đã trở nên tồi tệ hơn sau đó.
Hôm thứ Hai, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ kêu gọi trả tự do vô điều kiện cho nhà báo Zhang, nói rằng Bắc Kinh nên tôn trọng quyền tự do báo chí và quyền tự do ngôn luận.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ned Price cho biết Hoa Kỳ cùng với các cơ quan đại diện ngoại giao khác “đã nhiều lần bày tỏ mối quan ngại nghiêm trọng của Mỹ trong việc Trung Quốc tùy tiện giam giữ nữ nhà báo và sự ngược đãi cô ấy trong thời gian ở tù”. Ông Price không nói chi tiết về hành vi ngược đãi bị cáo buộc.
Các nhóm vận động quốc tế, bao gồm cả Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, cũng đã kêu gọi trả tự do cho cô Zhang. Tuần trước, Tổ chức Phóng viên Không Biên giới đã đề cử bà Zhang cho giải thưởng tự do báo chí năm 2021.
Cô Zhang đã đăng hơn 120 video trên YouTube ghi lại tình trạng ở Vũ Hán trong thời gian chính phủ áp đặt lệnh phong toả. Trong các video của mình, cô đánh giá sự sai lầm của chính quyền ĐCSTQ trong chống dịch; cô cũng tạo cơ hội cho người dân địa phương lên tiếng qua các video của mình. Thời điểm đó, bất kể tin tức tự do nào về đại dịch viêm phổi Vũ Hán và thực trạng ở các địa phương có dịch đều được chính quyền ĐCSTQ xếp vào danh sách đen cần phải loại bỏ. Việc kiểm soát thông tin bị thắt chặt; đó là lý do cô Zhan đã bị bắt và phải vào tù.
Tháng 12 năm 2020, các công tố viên đã kết án cô Zhan 4 năm tù giam. Đây là vụ truy tố đầu tiên được công khai và nước ngoài biết đến liên quan đến các nhà báo đưa tin về đại dịch ở Vũ Hán.
Trên thực tế, một số nhà báo Trung Quốc khác đã đưa tin về dịch bệnh từ Vũ Hán và đã biến mất sau đó; một số người xuất hiện trở lại vào tháng 10. Trong số đó, có nhà báo cho biết sự ‘biến mất’ của họ thực ra là bị giam giữ bí mật bởi chính quyền. Nhà báo Chen Qiushi - người mà bạn bè và gia đình cho biết đã bị chính quyền giam giữ - cho biết anh ấy đã trải qua “rất nhiều điều”, một số điều anh ấy không thể tiết lộ.
Theo ông Zhang, vào năm 2019, phóng viên Zhang đã bị giam giữ trong nhiều tháng mà không cần xét xử vì treo một tấm biển tại một địa điểm công cộng nhằm kêu gọi Đảng Cộng sản Trung Quốc từ bỏ quyền cai trị ở nước này. Ông cho biết, phản ứng từ cảnh sát đã khiến em gái anh quyết tâm hơn trong việc chỉ trích chính quyền và lên tiếng chống lại sự bất công.
Gia đình đã viết thư cho cô Zhang trong tù, cố gắng thuyết phục cô ngừng tuyệt thực để duy trì sức lực, nhưng vô ích. Anh trai của cô cho biết em gái của anh thường xuyên viết lại rằng tuyệt thực là công cụ cuối cùng của cô để đòi lại công bằng.
Thanh Đoàn
