Thêm một diễn biến căng thẳng trong quan hệ Philippines - Trung Quốc khi mới đây Manila tuyên bố sẽ kiện Bắc Kinh ra Toà Trọng tài quốc tế (PCA) các hoạt động khai thác quá mức san hô ở Biển Đông mà Philippines gọi là Biển Tây Philippines.
Manila Times hôm 21/9 dẫn lời Bộ trưởng Tư pháp Philippines Jesus Crispin Remulla cho hay: "Chúng tôi sẽ theo đuổi các vụ kiện với Trung Quốc, bởi Philippines đã thu thập được nhiều bằng chứng".
Ông Remulla nói thêm rằng vấn đề đang được trao đổi với Thư ký điều hành Lucas Bersamin của Tổng thống Ferdinand Marcos.
Theo ông Remulla, vụ kiện không có liên quan đến những tranh chấp về chủ quyền giữa Philippines và Trung Quốc ở vùng nước tranh chấp. Philippines cũng đang tập hợp bằng chứng về các hoạt động phá hoại môi trường của Trung Quốc. Những bằng chứng này sẽ có đủ sức nặng trong những tháng tới, theo ông Remulla.
"Phá hủy hệ sinh thái là tội ác chống lại nhân loại", Bộ trưởng Tư pháp Philippines nhấn mạnh.
Tuần duyên Philippines cho biết lực lượng này đã tiến hành các nghiên cứu dưới nước ở vùng biển bãi Rozul Reef và Escoda Shoal. Các nghiên cứu cho thấy hệ sinh thái biển ở đây không còn sự sống và có rất ít hoặc gần như không có một sinh vật nào.
Sau đợt khảo sát dưới biển từ ngày 9/8 đến 11/9, tuần duyên Philippines ghi nhận các rạn san hô tại một số thực thể trên Biển Đông bị "tàn phá nghiêm trọng", "địa hình đáy biển có thay đổi" và hệ sinh thái biển "dường như không còn sự sống".
Các nghiên cứu của Philippines cũng cho thấy khả năng các san hô chết bị đổ xuống khu vực này sau khi được chế biến, làm sạch.
Phát ngôn viên của tuần duyên Philippines Ja Terriela nói với báo chí Philippines rằng việc xuất hiện ngày càng nhiều các hoạt động đánh bắt trái phép và có tính phá hoại của đội tàu dân quân biển của Trung Quốc ở Rozul Rề và Escoda Shoal có thể có tác động trực tiếp đến việc phá huỷ và xuống cấp của môi trường biển ở Biển Đông.
Tuần duyên Philippines cho biết trong thời gian từ ngày 9/8 đến ngày 11/9 họ giám sát được gần 50 tàu dân quân biển Trung Quốc trong khu vực lân cận hai nơi thuộc vùng đặc quyền kinh tế EEZ của Philippines.
PCA là tổ chức quốc tế liên chính phủ với 122 quốc gia thành viên, có chức năng tạo điều kiện thuận lợi cho việc giải quyết tranh chấp quốc tế giữa các quốc gia với nhau hoặc giữa quốc gia với pháp nhân nước ngoài trong lĩnh vực kinh tế - đầu tư.
Trong một phán quyết riêng rẽ trước đó hồi năm 2016, PCA cũng đã xác định Trung Quốc đã gây hại nghiêm trọng đến môi trường san hô ở Biển Đông. Ngoài ra, việc Trung Quốc bồi đắp, xây dựng các đảo nhân tạo là không phù hợp với nghĩa vụ của một quốc gia trong quá trình giải quyết tranh chấp.
Thời gian gần đây, Philippines và Trung Quốc đã có nhiều va chạm, căng thẳng trên Biển Đông.
Hồi tháng 7, tàu hải cảnh Trung Quốc bị tố cắt mặt tàu công vụ Philippines thực hiện chuyến tiếp tế cho đơn vị thủy quân lục chiến đồn trú trên xác tàu BRP Sierra Madre ở bãi Cỏ Mây thuộc quần đảo Trường Sa. Theo đó, một tàu hải cảnh Trung Quốc di chuyển cách mũi tàu BRP Malabrigo khoảng 90 m, buộc chỉ huy tàu cảnh sát biển Philippines ra lệnh giảm tốc để tránh va chạm.
Philippines hồi tháng 2 cáo buộc tàu hải cảnh Trung Quốc mang số hiệu 5205 đã chiếu tia laser màu xanh vào tàu công vụ BRP Malapascua của họ đang hoạt động cách bãi Cỏ Mây khoảng 20 km.
Viên Minh (Tổng hợp)
