Sự phi tập trung hóa trong việc xác thực con người thực sự là chìa khóa để đạt được sự riêng tư và bảo mật. Liệu Worldcoin có thể cung cấp một giải pháp như vậy một cách an toàn hay không?
Chúng ta đang sống trong thời đại mà các bot thường xuyên giả dạng con người trên không gian trực tuyến. Đây là thời đại mà hành vi trộm cắp danh tính và lừa đảo đang hủy hoại các tương tác trực tuyến, đồng thời quyền riêng tư của một người thường xuyên bị cả chính phủ và các tổ chức doanh nghiệp vi phạm mà không phải gánh chịu biện pháp trừng phạt.
Trong thế giới trí tuệ nhân tạo (AI) ngày nay, các bot có thể giải các câu đố CAPTHA và đánh bại các nỗ lực để xác minh con người. Các chương trình AI có thể tạo ra các hình ảnh và bài viết giả mạo phức tạp không thể phân biệt được với tác phẩm thực sự. Vậy làm thế nào để những người tương tác trong không gian ảo có thể chứng minh rằng họ không chỉ là con người mà còn là một cá nhân độc nhất và đặc biệt? Và, lý tưởng nhất là có thể làm như vậy trong khi vẫn ẩn danh, tức là không tiết lộ chính xác người nào đang tương tác và không tiết lộ thông tin cá nhân? Thách thức này được gọi là bằng chứng về con người (PoP) hoặc vấn đề con người độc nhất.
Tổ chức Worldcoin đang cố gắng giải quyết vấn đề PoP, nhưng một số nhà phê bình không tin tưởng vào điều đó.
Worldcoin được thành lập vào năm 2019 bởi ông Sam Altman, Giám đốc điều hành của OpenAI. Sứ mệnh của tổ chức được nêu ra là “tạo ra AGI [trí thông minh nhân tạo tổng hợp] an toàn, mang lại lợi ích cho toàn nhân loại”. Các mục tiêu của Worldcoin bao gồm “thiết lập quyền truy cập phổ cập vào nền kinh tế toàn cầu”, “trở thành mạng lưới tài chính và nhận dạng con người lớn nhất thế giới” và “thiết lập một nơi để tất cả chúng ta được hưởng lợi trong thời đại AI”.
Worldcoin dự đoán một thế giới trong đó robot được AI hỗ trợ sẽ thay thế con người tại nơi làm việc và các chính phủ trên thế giới sẽ cần cung cấp cho con người một số mức hỗ trợ tài chính tối thiểu, được gọi là thu nhập cơ bản chung (UBI). Để tránh gian lận, theo giả thuyết, hàng tỷ người nhận UBI sẽ cần chứng minh không chỉ rằng họ là con người mà còn là duy nhất (để một người không cùng lúc nhận được nhiều khoản thu nhập). Tuy nhiên, ngày nay, một số lượng người đáng kể (dù ít) trên hành tinh này vẫn không có tài khoản ngân hàng cũng như ID do chính phủ cấp và các giấy tờ cần thiết khác để có thể thiết lập tài khoản.
Để đạt được những mục tiêu này, Worldcoin thực hiện quét sinh trắc học mắt người để tạo ra “WorldID”, một dãy ký tự mật mã. Ngoài dãy ký tự này, Worldcoin khẳng định rằng không có dữ liệu sinh trắc học nào được truyền đi hoặc lưu trữ bởi “Orbs”, các máy ảnh được thiết kế đặc biệt nhằm triển khai tại các địa điểm trên toàn thế giới để ghi lại những hình ảnh cần thiết để tạo nên WorldID duy nhất cho mỗi người.
Những mặt tiêu cực
Tuy nhiên, các nhà phê bình cảnh báo rằng công nghệ của Worldcoin có rủi ro. Ví dụ, ông Vitalek Buterin, người đồng sáng lập Ethereum, xác định bốn loại rủi ro tiềm ẩn: 1) quyền riêng tư, tức là, mặc dù có những đảm bảo, nhưng Orbs có thể bị tấn công một cách ác ý và dẫn đến việc tiết lộ dữ liệu; 2) khả năng truy cập, tức là nhu cầu về số lượng rất lớn các Orbs được phân phối trên khắp thế giới để quét hàng tỷ người; 3) tập trung hóa, theo lý thuyết có thể cho phép Worldcoin tạo cửa hậu và lạm dụng hoặc bán dữ liệu, thậm chí tùy tiện tạo danh tính giả; và 4) an ninh, ví dụ: khả năng sử dụng in 3D hoặc công nghệ khác để tạo người giả và bán WorldID. Ông Buterin thừa nhận rằng Worldcoin nhận thức được và đang giải quyết những vấn đề này theo cách tốt hơn so với những nỗ lực tạo ra các ứng dụng PoP trước đây.
Ngoài ra còn có yếu tố cảm tính. Viễn cảnh để mống mắt được quét bởi một trong những Orbs kim loại sáng bóng nhưng trông có vẻ nham hiểm của Worldcoin nhằm được cung cấp một con số không thể giải mã nhằm tồn tại như một con người và tham gia vào các quá trình kinh tế, xã hội và chính trị thật đáng sợ. Nghe có vẻ như một thứ khoa học viễn tưởng đen tối.
Một giải pháp tất yếu và cần thiết?
Tôi viết trong cuốn sách mới của mình, "Tại sao nước Mỹ lại quan trọng": “Nếu một công nghệ tồn tại, thì các chính phủ sẽ khai thác nó. Ý nghĩa đạo đức hiếm khi được xem xét. Nếu chính phủ có thể theo dõi công dân của mình tốt hơn và sử dụng công nghệ để kiểm soát họ, thì họ sẽ làm, trừ khi bị ngăn cản… Nếu Trung Quốc và các quốc gia phi tự do khác có thể giám sát không chỉ công dân của họ trong và ngoài nước, mà cuối cùng là tất cả mọi người trên thế giới, tại sao nên Mỹ không làm như vậy? Chẳng phải điều này sẽ đặt Mỹ vào thế bất lợi chiến lược sao? Đây là tình thế tiến thoái lưỡng nan của thời đại chúng ta”.
Thu thập dữ liệu sinh trắc học đã được sử dụng rộng rãi. Từ Touch ID trên điện thoại di động, đến Kiểm tra an ninh tại sân bay, hệ thống Nhập cảnh toàn cầu và Hộ chiếu di động tại các trạm kiểm soát biên giới, dữ liệu sinh trắc học thường xuyên được sử dụng để chứng minh ai đó chính là người như họ nói. Camera giám sát trên đường phố thường xuyên xác định và theo dõi chúng ta. Cho dù bằng dấu vân tay, quét mống mắt, khuôn mặt hay các dấu hiệu khác, danh tính duy nhất của mỗi người đều có thể được tìm thấy và xác thực. Và những hệ thống này cũng có thể bị hack. Một số nhà phê bình có hiểu biết về sự giám sát của chính phủ và cái gọi là nhà nước ngầm vẫn kiên quyết phản đối. Ví dụ, ông Edward Snowden, người tố giác NSA đang lưu vong, đã đăng trên mạng xã hội để đáp lại Worldcoin, “Đừng sử dụng sinh trắc học để chống gian lận. Trên thực tế, đừng sử dụng sinh trắc học cho bất cứ điều gì”. [“Deep State” (nhà nước ngầm / chính phủ ngầm / thế lực ngầm) là thuật ngữ chỉ một tổ chức siêu quyền lực hoạt động ngầm và thao túng chính phủ].
Trong một thế giới của trí tuệ nhân tạo và các chương trình giám sát hiện có của chính phủ, một giải pháp chứng minh tư cách con người phi tập trung của khu vực tư nhân dường như không chỉ là tất yếu mà còn cần thiết. Một thế giới không có PoP sẽ là vô chính phủ hoặc độc tài, vì sẽ không thể giao dịch nếu không có các giải pháp nhận dạng tập trung do chính phủ áp đặt. Chắc chắn chúng ta sẽ cần một giải pháp PoP phi chính phủ để chống lại sự lạm dụng của các chính phủ độc tài. Sự phi tập trung hóa thực sự là chìa khóa để đạt được sự riêng tư và bảo mật. Liệu Worldcoin có cung cấp một giải pháp như vậy một cách an toàn hay không là điều không thể xác định ở giai đoạn này. Trong khi chờ đợi, nó sẽ tiếp tục khiến mọi người sợ hãi.
Bài viết chỉ phản ánh quan điểm của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTD Việt Nam.
Theo The Epoch Times
Bảo Nguyên biên dịch
Tác giả Michael Wilkerson là một nhà đầu tư, cố vấn chiến lược và là người sáng lập ra trang web Stormwall.com. Ông là tác giả của cuốn sách "Tại sao nước Mỹ lại quan trọng: Trường hợp cho một chủ nghĩa ngoại lệ mới", được phát hành vào tháng 10/2022.
