Ả-rập Xê-út và Trung Quốc dường như tăng cường quan hệ sâu sắc giữa hai quốc gia sau hàng loạt thoả thuận chiến lược được ký vào hôm thứ Năm (8/12) vừa qua trong chuyến thăm của Chủ tịch nước Tập Cận Bình. Một thoả thuận với gã khổng lồ công nghệ Huawei được ký kết làm dấy lên lo ngại về an ninh của Mỹ.
Reuters đưa tin, vua Salman đã ký một "thỏa thuận đối tác chiến lược toàn diện" với Chủ tịch Tập Cận Bình. Ông Tập đã nhận được sự chào đón nồng nhiệt tại một quốc gia đang hình thành các mối quan hệ đối tác toàn cầu mới bên ngoài Mỹ và phương Tây.
Nhà lãnh đạo tối cao của Đảng cộng sản Trung Quốc đã hội đàm với Thái tử Mohammed bin Salman, người hiện đang cai trị gã khổng lồ dầu mỏ Ả-rập Xê-út. Cuộc hội đàm được hãng tin Reuters mô tả là diễn ra trong bầu không khí ấm áp, trái ngược hoàn toàn với không khí chào đón Tổng thống Mỹ Joe Biden vốn hết sức khiêm tốn hồi tháng Bảy.
Ông Joe Biden được cho là đã 'xỉ nhục' Ả-rập Xê-út từ trước khi cũng như ngay khi bước chân vào Nhà Trắng do vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi năm 2018.
Đầu tiên, trong chiến dịch tranh cử tổng thống, ông Biden đã hứa rằng ông “trên thực tế sẽ không bán thêm vũ khí” hoặc cung cấp “trợ cấp” và “vật chất” cho Ảrập Xêút, và rằng ông sẽ “bắt họ phải trả giá và làm cho họ trở thành, trên thực tế, những kẻ bị xa lánh". Chưa bằng lòng với điều đó, ông Biden cáo buộc hoàng gia Ảrập Xêút “giết trẻ em”.
Ông Biden đang xúc tiến một phiên bản tồi tệ hơn đáng kể của thỏa thuận hạt nhân Iran của Obama, Ả-rập Xê-út biết rằng điều đó sẽ đẩy nhanh việc Iran trang bị vũ khí hạt nhân. Nhóm Houthis do Iran tài trợ ở Yemen cũng bị loại ra khỏi danh sách các tổ chức khủng bố chính thức của Mỹ. Trong khi đó tổ chức này thường xuyên nhắm mục tiêu vào dân thường và từ chối xem xét lại việc tiếp tục các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái vào các nước láng giềng. Ảrập Xêút dẫn đầu một liên minh chín quốc gia can thiệp vào nội chiến Yemen và người Houthis đã liên tục nã đạn vào các thành phố của Ảrập Xêút.
Việc Liên minh châu Âu áp đặt lệnh cấm vận dầu theo từng giai đoạn đối với Nga vì hành vi gây hấn với Ukraine thúc đẩy giá dầu toàn cầu tăng cao hơn nữa. Trong khi đó, nhóm “OPEC +”, bao gồm Nga, được hy vọng sẽ làm giảm áp lực của thị trường dầu bằng việc tăng sản lượng. Chính quyền Biden đã lặp đi lặp lại những lời khẩn cầu nhóm này gia tăng sản lượng hơn nữa. Bản thân Ảrập Xêút nằm trong số các quốc gia sản xuất dầu có công suất dự phòng dồi dào cho sản xuất và xuất khẩu. Mức trần sản xuất dầu đó được thiết kế bởi Ảrập Xêút cùng với cường quốc sản xuất dầu mỏ lớn khác là Nga.
Có thể hiểu được tại sao nhà lãnh đạo của thế giới tự do thậm chí không thể sắp xếp một cuộc điện thoại với ông Salman, hoặc với Tổng thống Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất Sheikh Mohammed bin Zayed al Nahyan. Tháng 7 năm ngoái khi đến thăm Washington, Hoàng tử Khalid bin Salman, em trai của Thái tử Ảrập Xêút, đã hủy bữa tối tại dinh thự của đại sứ Ảrập Xêút sau khi khoảng thời gian với Ngoại trưởng Anthony Blinken mà ông yêu cầu bị từ chối.
Trước căng thẳng giá dầu và khí đốt đè nặng lên Mỹ và EU, ông Biden đã viếng thăm Ả-rập Xê-út hồi tháng 7 nhằm có được cuộc gặp trực tiếp với vị thái tử mà ông đã gọi là kẻ sát nhân trẻ em. Và quả thực là cuộc gặp gỡ diễn ra bầu không khí hết sức lạnh nhạt. Khối OPEC+ đã liên tục lờ đi mọi lời kêu gọi tăng sản lượng khai thác dầu thô của Mỹ, thậm chí đã cắt giảm 2 triệu thùng dầu mỗi ngày kể từ tháng 11/2022. Các chính sách như vậy làm dự trữ dầu chiến lược của Mỹ xuống tới mức thấp nhất trong lịch sử.
Trong khi mối quan hệ với Mỹ ngày một bế tắc, Ả-rập Xê -út đã tăng cường quan hệ với Trung Quốc và Nga.
Một bản ghi nhớ với Huawei Technologies của Trung Quốc về điện toán đám mây và xây dựng các tổ hợp công nghệ cao ở các thành phố của Ả-Rập Xê-Út đã được thống nhất bất chấp sự bất bình của Hoa Kỳ với các đồng minh vùng Vịnh về rủi ro bảo mật có thể xảy ra khi sử dụng công nghệ của công ty Trung Quốc. Huawei đã tham gia xây dựng mạng 5G ở hầu hết các quốc gia vùng Vịnh bất chấp những lo ngại của Mỹ.
Quang Nhật
