Ngày 22/1, Thượng nghị sĩ Shelley Moore Capito thuộc đảng Cộng hòa đã đề xuất thêm một dự luật sửa đổi Hiến pháp Hoa Kỳ nhằm giới hạn số thẩm phán tại Tối cao Pháp viện ở con số 9, mục đích nhằm ngăn cản đảng Dân chủ mở rộng quy mô và gia tăng số thẩm phán của Tối cao Pháp viện. Giới hạn số thẩm phán ở 9 người đã được áp dụng tại Tối cao Pháp viện Mỹ trong hơn một thế kỷ qua.
Việc sửa đổi Hiến pháp không phải là nhiệm vụ dễ dàng tại Mỹ. Dự luật sửa đổi phải được đa số 2/3 tại lưỡng viện của Quốc hội thông qua, và sau đó được 3/4 số bang, tức 38 trong số 50 tiểu bang phê chuẩn để dự luật đó trở thành một phần chính thức của Hiến pháp Mỹ.
Động thái này diễn ra sau khi Tổng thống Donald Trump đề xuất ứng cử viên Amy Coney Barrett thuộc đảng Cộng hòa và được Thượng viện xác nhận trước Ngày bầu cử 3/11/2020. Bà Barrett đã thay thế cho nữ thẩm phán Ruth Bader Ginsburg thuộc phe cấp tiến, người đã qua đời vào tháng Chín năm ngoái.
Việc nhanh chóng lấp đầy ghế trống tại Tối cao Pháp viện trong một năm bầu cử đã khiến nhiều thành viên đảng Dân chủ phẫn nộ, vì tiền lệ của ông Merrick Garland. Sau cái chết vào năm bầu cử 2016 của thẩm phán Antonin Scalia, Thượng viện khi đó do đảng Cộng hòa chiếm đa số đã từ chối việc đề cử ông Garland vào Tối cao Pháp viện của cựu Tổng thống Barack Obama.
Hiện tại, ông Garland đã được Tổng thống Joe Biden đề cử trở thành Tổng chưởng lý của mình.
Ông Biden đã nhiều lần có ẩn ý về việc mở rộng và lấp đầy Pháp viện trong chiến dịch tranh cử gần đây nhưng không công khai tán thành. Ông từng tuyên bố sẽ thành lập một ủy ban quốc gia để xem xét hệ thống tòa án vì nhận định hệ thống này "không ổn". Vào tháng 10/2020, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi tuyên bố, vì dân số Hoa Kỳ đã tăng lên trong một thế kỷ rưỡi qua, có thể cần thêm thẩm phán tại Tối cao Pháp viện.
Trước cuộc bầu cử tháng 11, đảng Dân chủ cáo buộc đảng Cộng hòa có tiêu chuẩn kép vì đã nhanh chóng thông qua đề cử của thẩm phán Barrett. Đảng này cũng tuyên bố sẽ bổ sung thêm các thẩm phán vào Tối cao Pháp viện, để làm loãng quyền lực của đảng Cộng hòa tại Tối cao Pháp viện của nước Mỹ. Phe Dân chủ lập luận, động thái này sẽ giúp những điều luật lớn của chính phủ mà phe cánh tả ủng hộ dễ dàng được thông qua hơn dưới sự giám sát của Tối cao Pháp viện.
Một nhóm các Thượng nghị sĩ thuộc đảng Cộng hòa cũng ủng hộ sửa đổi Hiến pháp của bà Capito. Các Thượng nghị sĩ này bao gồm: Marco Rubio (Florida), Kevin Cramer (North Dakota), Marsha Blackburn (Tennesse), Todd Young (Indiana), Mitt Romney (Utah), Mike Crapo (Idaho), Pat Toomey (Pennsylvania), Thom Tillis (North Carolina), Rob Portman (Ohio), John Cornyn (Texas) và Mike Braun (Indiana). Dự luật đã được đưa ra tại Quốc hội trước đó vào ngày 25/3/2019, tuy nhiên đến nay đã hết hiệu lực.
Thượng nghị sĩ Ted Cruz (Texas) và 5 thành viên đảng Cộng hòa khác ở Thượng viện đã đưa ra đề xuất sửa đổi hiến pháp của riêng họ vào tháng 10 năm ngoái, để ngăn đảng Dân chủ mở rộng Tối cao Pháp viện, trong trường hợp ông Biden giành được Nhà Trắng và đảng Dân chủ tái chiếm Thượng viện. Đề xuất sửa đổi đó chỉ đơn giản nêu rõ: "Tối cao Pháp viện của Hoa Kỳ sẽ bao gồm 9 thẩm phán".
Tại thời điểm đó, ông Cruz cho biết: “Đừng nhầm lẫn, nếu đảng Dân chủ thắng cử, họ sẽ chấm dứt thủ tục tranh luận không giới hạn [tại Thượng viện] và mở rộng Tối cao Pháp viện, gia tăng số lượng thẩm phán để thúc đẩy chương trình nghị sự chính trị cấp tiến của họ, cố gắng nắm giữ quyền lực của họ qua nhiều thế hệ và phá hủy nền tảng của hệ thống dân chủ của chúng ta".
Trong một tuyên bố, nữ Thượng nghị sĩ Capito giải thích lý do bà đưa ra dự luật mới này.
Bà nói: “Một tòa án 9 thẩm phán đã hoạt động tốt tại đất nước chúng ta trong hơn 150 năm qua".
Nữ Thượng nghị sĩ tiếp tục: “Gia tăng con số đó trong nỗ lực của đảng phái nhằm đạt được một kết quả chính sách mong muốn là một đề xuất không bao giờ chấm dứt. Một khi cánh cửa này được mở ra, sự tôn trọng đối với Tối cao Pháp viện với tư cách là một trọng tài độc lập của các vụ kiện và tranh cãi sẽ không còn nữa, khi nó trở thành một nhánh đảng phái khác của chính phủ".
Bà nhận định: “Chúng ta nên duy trì nền tư pháp độc lập của mình bằng cách đóng lại [hy vọng] mở rộng Pháp viện. Việc phê chuẩn sửa đổi này sẽ ngăn chặn mong muốn mở rộng các tòa án hiện tại của đảng Dân chủ. Nó cũng sẽ loại bỏ sự cám dỗ khi một trong hai [đảng] cố gắng tái cấu trúc tòa án theo cách đảng phái trong tương lai".
Tổng thống Franklin D. Roosevelt - một thành viên đảng Dân chủ, đã cố gắng mở rộng Tối cao Pháp viện vào những năm 1930, sau khi Tối cao Pháp viện ra phán quyết vi hiến đối với một loạt các sáng kiến lập pháp của ông. Tuy nhiên, các nhà lập pháp từ chính đảng của ông xem động thái này như một cầu nối chính trị vượt quá giới hạn, khi công chúng thời đó bày tỏ không chấp thuận việc mở rộng Pháp viện. Đạo luật mở rộng Pháp viện đã chết yểu tại đó, mặc dù các thẩm phán sau đó đã loại bỏ phần lớn những phản đối đối với luật Thỏa thuận mới mở rộng của chính phủ Roosevelt, và duy trì tính hợp hiến của các đạo luật khác.
Du Miên
