Sau hơn một năm vận động tranh cử, cử tri Mỹ cuối cùng sẽ thể hiện quyền công dân trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024, bắt đầu từ ngày 15/1.
Người dân bang Iowa sẽ bất chấp nhiệt độ lạnh kỷ lục để trở thành những người đầu tiên của năm 2024 đi bỏ phiếu vòng sơ bộ.
Tổng quan về bầu cử tổng thống Mỹ 2024Dưới đây là những điều cần biết về bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024:
|
-
- Ảnh: Người dân Mỹ theo dõi cuộc Tranh luận Tổng thống đầu tiên giữa 2 ứng cử viên Donald Trump và Joe Biden (Getty Images)
Vai trò của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024
Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024 có vai trò quan trọng trong việc xác định người lãnh đạo của Hoa Kỳ trong bốn năm tiếp theo và ảnh hưởng đến chính sách đối nội và đối ngoại của quốc gia.
Dưới đây là những vai trò quan trọng của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024:
1. Xác định Tổng thống: Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024 sẽ quyết định ai sẽ trở thành Tổng thống Hoa Kỳ. Vị trí Tổng thống có quyền lực lớn trong việc định hình chính sách và quyết định quốc gia.
2. Định hình chính sách đối nội: Tổng thống Mỹ có vai trò quan trọng trong việc định hình chính sách đối nội của quốc gia. Họ có thể đưa ra các chính sách về kinh tế, y tế, giáo dục, môi trường và các vấn đề xã hội khác.
3. Định hình chính sách đối ngoại: Tổng thống Mỹ cũng có vai trò quan trọng trong việc định hình chính sách đối ngoại của quốc gia. Họ có thể quyết định về quan hệ với các quốc gia khác, tham gia vào các hiệp định quốc tế và đưa ra các quyết định quan trọng về an ninh quốc gia.
4. Ảnh hưởng đến quan hệ quốc tế: Kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024 có thể ảnh hưởng đến quan hệ của Hoa Kỳ với các quốc gia khác trên thế giới. Sự thay đổi trong lãnh đạo có thể tạo ra sự chuyển đổi trong chính sách đối ngoại và ảnh hưởng đến các mối quan hệ kinh tế, an ninh và chính trị.
5. Tác động đến chính trị nội bộ: Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024 cũng có tác động đáng kể đến chính trị nội bộ của Hoa Kỳ. Kết quả của cuộc bầu cử có thể ảnh hưởng đến sự phân chia chính trị, sự thay đổi trong quyền lực và sự phát triển của các đảng và nhóm lợi ích.
-
- Người dân đi bỏ phiếu trực tiếp cho cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2016. (Nguồn ảnh: PAUL J. RICHARDS / AFP / Getty Images)
Quy trình bầu cử tổng thống Mỹ
Quy trình bầu cử tổng thống Mỹ diễn ra theo các bước và quy định được quy định trong Hiến pháp Hoa Kỳ. Dưới đây là một tóm tắt về quy trình bầu cử tổng thống Mỹ:
1. Ứng cử viên tổng thống:
- Mỗi ứng cử viên tổng thống phải thành lập một uỷ ban để tìm hiểu và thăm dò triển vọng của mình và quyên góp tiền bạc để vận động tranh cử.
- Ứng cử viên phải cạnh tranh trong nội bộ đảng để được chọn là ứng viên duy nhất của đảng ra tranh chức tổng thống với đảng khác.
- Các ứng viên tổ chức các chiến dịch vận động ở các tiểu bang để kêu gọi cử tri ủng hộ mình.
2. Bầu cử sơ bộ:
- Bầu cử sơ bộ là giai đoạn các ứng viên cạnh tranh trong nội bộ đảng để được chọn là ứng viên duy nhất của đảng ra tranh chức tổng thống với đảng khác.
- Cử tri qua cuộc bầu cử sơ bộ chọn ra đại diện của tiểu bang đi dự đại hội đảng toàn quốc.
3. Đại hội đảng toàn quốc:
- Đại hội đảng toàn quốc là nơi các đảng chính trị chọn ra ứng viên tổng thống và phó tổng thống của mình.
- Tại đại hội đảng toàn quốc, các đại diện của tiểu bang bỏ phiếu để chọn ứng viên tổng thống và phó tổng thống.
4. Bầu cử tổng thống:
- Bầu cử tổng thống diễn ra vào ngày thứ ba sau ngày thứ hai đầu tiên trong tháng 11 mỗi 4 năm.
- Các cử tri bỏ phiếu để chọn đại cử tri đoàn từ mỗi tiểu bang.
- Đại cử tri đoàn bầu chọn tổng thống và phó tổng thống dựa trên kết quả phiếu phổ thông của tiểu bang.
- Người nhận trên nửa số phiếu của đại cử tri đoàn (hiện nay là 270) sẽ trở thành tổng thống.
5. Kết quả và nhậm chức:
- Số phiếu được đếm và chứng nhận vào đầu tháng 1 năm sau.
- Người nhận trên nửa số phiếu của đại cử tri đoàn sẽ trở thành tổng thống.
- Tổng thống mới nhậm chức vào ngày 20 tháng 1 năm sau cuộc bầu cử.
Ngoài ra, quy trình bầu cử tổng thống Mỹ còn có các quy định về quyền bầu cử của cử tri, quyền của các tiểu bang và các quy định khác được quy định trong Hiến pháp và các tu chính án của Hoa Kỳ.
-
- Bầu cử Tổng thống của Mỹ có sự khác biệt, được gọi là Cử tri Đoàn (Electoral College), mà ở đó các Đại cử tri (Electors) sẽ là người trực tiếp bỏ phiếu quyết định ai là Tổng thống, chứ không phải là cử tri phổ thông. (Tổng hợp)
Cuộc bỏ phiếu năm 2024 còn bầu các vị trí nào?
Ngoài việc bầu chọn tổng thống, phó tổng thống, cử tri Hoa Kỳ cũng sẽ bầu chọn 435 dân biểu Hạ viện và 33 nghị sĩ Thượng viện.
Ngoài ra, còn có bầu chọn thống đốc cho 11 tiểu bang và nhiều vị trí khác như lãnh đạo quận hạt, thành phố và các ủy viên hội đồng địa phương.
Tổng số cử tri tham gia bầu cử là khoảng 330 triệu người.
Bầu cử sơ bộ tổng thống Mỹ
Dưới đây là những điều cần biết về bầu cử sơ bộ tổng thống Mỹ năm 2024:
1. Bầu cử sơ bộ là gì?
- Bầu cử sơ bộ (primary vote) là cuộc bầu cử mà cử tri trong một khu vực nhất định chọn các ứng viên cho một cuộc bầu cử tiếp theo.
- Bầu cử sơ bộ là cuộc bầu cử để một đảng chỉ định các ứng viên cho cuộc tổng tuyển cử sau đó.
- Đối với bầu cử tổng thống Mỹ, các ứng viên tổng thống của một đảng ở Mỹ thông qua cuộc bầu cử sơ bộ tổng thống Mỹ để tìm ra một ứng viên duy nhất của đảng mình để tranh cử tổng thống trong cuộc bầu cử tổng thống.
2. Thời gian diễn ra mùa bầu cử sơ bộ:
- Cuộc bầu cử sơ bộ trực tiếp và quan trọng đầu tiên là cuộc họp kín của Đảng Cộng hòa ở Iowa, diễn ra vào ngày 15/1/2024.
- Cuộc bỏ phiếu sơ bộ của Đảng Dân chủ ở Iowa đã bắt đầu từ ngày 12/1 và kết thúc vào ngày 19/2.
- Cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên của cả Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ diễn ra vào ngày 23/1 tại New Hampshire.
- Mùa bầu cử sơ bộ tổng thống kết thúc vào ngày 8/6, khi Guam và Quần đảo Virgin thuộc Hoa Kỳ tổ chức các cuộc họp kín của đảng Dân chủ.
3. Họp kín và bỏ phiếu sơ bộ khác nhau như thế nào?
- Họp kín (caucus) là cách bầu cử lâu đời hơn, trong đó mọi cử tri và thành viên đăng ký của các đảng tập trung tại một địa điểm nhất định để bầu đại biểu.
- Bỏ phiếu sơ bộ (primary) là cách các cử tri sử dụng lá phiếu đầu phiếu, được đánh giá là hình thức bầu cử công bằng, thuận tiện, tự do và dân chủ hơn.
- Họp kín mất nhiều thời gian và phức tạp hơn vì cử tri phải gặp nhau cùng lúc tại một địa điểm định sẵn, trong khi bỏ phiếu sơ bộ cho phép cử tri bỏ phiếu một cách riêng lẻ và bí mật.
-
- Các nhân viên bầu cử của Hạt Gwinnett xử lý các lá phiếu trong quá trình kiểm phiếu lại cho cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020 tại Tòa nhà Đăng ký và Bầu cử Cử tri Beauty P. Baldwin ở Lawrenceville, Georgia, vào ngày 16/11/2020. (Nguồn ảnh: Megan Varner / Getty Images)
Danh sách các ứng viên tổng thống Mỹ 2024
Dưới đây là danh sách các ứng viên từ Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ cho bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024:
Đảng Cộng hòa:
- Donald J. Trump: Cựu Tổng thống Donald Trump đang vận động để giành lại vị trí tổng thống sau cuộc bầu cử năm 2020.
- Nikki Haley: Cựu thống đốc South Carolina và Đại sứ Liên Hợp Quốc Nikki Haley đã tự coi là một thành viên của "một thế hệ lãnh đạo mới" và nhấn mạnh về kinh nghiệm sống của mình là con gái của những người nhập cư Ấn Độ.
- Vivek Ramaswamy: Doanh nhân và tác giả Vivek Ramaswamy mô tả bản thân mình là "chống tỉnh thức" và đã tạo dựng tên tuổi trong các vòng cánh hữu bằng cách phản đối các nỗ lực của các công ty để thúc đẩy các vấn đề chính trị, xã hội và môi trường.
- Asa Hutchinson: Cựu thống đốc Arkansas Asa Hutchinson, người đã từ chức từ chức vụ đó vào tháng 1, là một trong số ít các thành viên Đảng Cộng hòa đã công khai chỉ trích cựu Tổng thống Donald J. Trump.
- Ron DeSantis: Thống đốc Florida Ron DeSantis đã xây dựng hình ảnh là một người bảo thủ quyết liệt sẵn lòng đấu tranh với các người theo chủ nghĩa tự do.
Đảng Dân chủ:
- Joseph R. Biden Jr.: Tổng thống hiện tại Joe Biden tự coi mình là người bảo vệ của nền dân chủ và sự ổn định.
- Marianne Williamson: Tác giả Marianne Williamson, người từng là cố vấn tâm linh cho Oprah Winfrey, đang chạy đua lần thứ hai.
- Dean Phillips: Nghị sỹ từ bang Minnesota Dean Phillips, một thành viên Dân chủ ôn hòa được bầu vào Hạ viện năm 2018, không có nhiều bất đồng chính sách lớn với Tổng thống Biden và đã ủng hộ chương trình của ông trong Quốc hội, nhưng cho rằng tuổi tác và chỉ số tán thành thấp của ông Biden có nghĩa là đảng nên đề cử một người khác.
Ngoài ra, còn một số ứng viên độc lập và từ các đảng khác như Đảng Xanh, Đảng Tự do và Đảng Nhân dân Mỹ.
-
- Các ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa Vivek Ramaswamy và cựu Đại sứ Liên Hợp Quốc Nikki Haley tham gia cuộc tranh luận đầu tiên của mùa bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa do đài FOX News tổ chức tại Diễn đàn Fiserv ở Milwaukee, tiểu bang Wisconsin, ngày 23/8/2023. (Ảnh: Win McNamee/Getty Images)
Bầu cử sơ bộ tại bang Iowa
- Cuộc bầu cử sơ bộ tại bang Iowa diễn ra vào ngày 15/1 và là cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên trong quá trình chọn ra ứng viên đại diện cho đảng Cộng hòa trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2024.
- Iowa, một bang có dân số khoảng 3 triệu người, không đủ sức mạnh chính trị để quyết định ai sẽ là Tổng thống vào năm 2025, nhưng vai trò của bang này là quan trọng trong việc định hình đường đua tranh cử.
- Trước ngày bầu cử tổng thống chính thức vào tháng 11/2024, các tiểu bang và vùng lãnh thổ Mỹ sẽ tổ chức bầu cử sơ bộ để chọn ra ứng viên đại diện cho đảng Cộng hòa và Dân chủ.
- Cuộc bầu cử sơ bộ tại Iowa được tổ chức theo hình thức họp kín (caucus), khác với hầu hết các bang khác tổ chức bầu cử sơ bộ theo hình thức bỏ phiếu phổ thông (primary).
- Các cử tri của đảng Cộng hòa tại Iowa sẽ phải có mặt tại địa điểm và thời điểm định sẵn để bỏ phiếu sau khi nghe phát biểu từ đại diện các ứng viên.
- Cuộc bầu cử sơ bộ tại Iowa năm nay đặc biệt quan trọng vì sẽ giúp người chiến thắng thu hút sự chú ý và tạo cú hích cho các vòng bầu cử sơ bộ ở các bang khác.
- Theo cuộc khảo sát cuối cùng trước bầu cử ngày 15/1, cựu Tổng thống Donald Trump vẫn đang dẫn đầu các đối thủ tranh cử tổng thống thuộc đảng Cộng hòa tại Iowa.
-
- Một tấm biển thông báo chiến thắng tại Iowa được trưng bày tại một bữa tiệc theo dõi trong cuộc họp kín của Đảng Cộng hòa Iowa năm 2024 ở Des Moines, Iowa, vào ngày 15/1/2024. Ông Trump đã giành được chiến thắng được nhiều người mong đợi. (Ảnh của JIM WATSON/AFP qua Getty Images)
Liệu ông Trump có cơ hội cao thắng cử tổng thống Mỹ 2024?
Các cuộc thăm dò dư luận gần đây cho thấy, ông Trump đang dẫn trước các đối thủ tới gần 50 điểm phần trăm trong cuộc đua giành chiếc vé đại diện đảng Cộng hòa (GOP) đấu chung kết trong bầu cử tổng thống Mỹ vào năm 2024. Dưới đây là những lí do khiến ông Trump vẫn có cơ hội tái cử cao trong các cuộc bỏ phiếu vào tháng 11/2024:
1. Các cử tri không hài lòng:
Mặc dù chính quyền của Tổng thống Joe Biden tuyên bố nền kinh tế Mỹ đang ở trạng thái tốt, nhưng các cuộc thăm dò dư luận cho thấy nhiều người dân Mỹ không hài lòng với tình hình kinh tế hiện tại. Họ cho rằng tiền lương không theo kịp chi phí hàng hóa và dịch vụ thiết yếu, và có lo ngại về tội phạm và dòng người di cư vượt biên trái phép qua biên giới Mỹ - Mexico.
Theo kết quả thăm dò dư luận, phần lớn cử tri coi các chính khách thuộc đảng GOP là những người quản lý nền kinh tế tốt hơn.
2. Những lo lắng bủa vây người dân
Nhiều người Mỹ da trắng đang lo lắng về tình trạng ở một đất nước ngày càng trở nên đa dạng về văn hóa, sắc tộc. Ngoài ra, còn có sự gia tăng cảm giác mất dần vị thế, rằng những nền tảng của cuộc sống Mỹ - quyền sở hữu nhà ở, mức lương tương xứng theo kịp lạm phát, giáo dục đại học - đang ngày càng trở nên xa tầm với của nhiều người.
Các cuộc thăm dò cho thấy, các cử tri còn lo lắng về tội phạm và dòng người di cư vượt biên trái phép qua biên giới Mỹ - Mexico.
3. Nhiều cử tri không coi ông Trump là nạn nhân chính trị
Mặc dù ông Trump nhận được nhiều chỉ trích từ đảng Dân chủ và giới truyền thông Mỹ, nhưng nhiều cử tri Mỹ không tán thành quan điểm này. Họ cho rằng ông Trump là nạn nhân của "trò bới lông tìm vết" và không coi hành động của ông là vi phạm tiêu chuẩn.
4. Ông Biden bị sụt giảm tỉ lệ tín nhiệm
Thời gian cầm quyền của ông Biden cũng chứng kiến 2 cuộc xung đột ở nước ngoài gây chia rẽ người Mỹ. Thông điệp không can thiệp, "nước Mỹ trên hết" của ông Trump có thể gây được tiếng vang với các cử tri lo ngại việc Washington can thiệp sâu hơn vào Ukraine hoặc Israel.
Nhà Trắng cho đến nay vẫn chưa thể thuyết phục được phần lớn công chúng rằng các chính sách tạo việc làm của Tổng thống Biden, thông qua đầu tư mạnh mẽ của chính phủ vào cơ sở hạ tầng, năng lượng sạch và sản xuất vi xử lý, đã tạo ra sự khác biệt cho cuộc sống của họ.
Tuy nhiên, không có yếu tố nào trong số trên đồng nghĩa ông Trump chắc chắn sẽ thắng cử vào năm 2024. Kết quả bầu cử sẽ chỉ ngã ngũ vào cuối năm nay.
-
- Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có bài phát biểu trong buổi mít tinh hậu bầu cử vào cuối tuần qua (26/6) ở Ohio, Mỹ. (Scott Olson/Getty Images)
Những vụ kiện cản trở Tổng thống Trump
Trong những tuần tới, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ dự kiến sẽ cân nhắc xem liệu các bang có thể cấm cựu Tổng thống Donald Trump tham gia bầu cử sơ bộ vì vai trò của ông trong vụ việc ngày 6 /1/2021 tại tòa nhà Quốc hội Mỹ hay không. Trong khi đó, tòa phúc thẩm liên bang đang cân nhắc lập luận của cựu Tổng thống Trump rằng ông được miễn bị truy tố.
Các hoạt động này đang diễn ra khi các công tố viên từ New York đến Washington và Atlanta truy tố ông Trump với 91 tội danh trong 4 vụ án hình sự liên quan đến mọi thứ từ vai trò của ông trong nỗ lực lật ngược kết quả cuộc bầu cử năm 2020.
Tùy thuộc vào diễn biến kháng cáo của ông Trump, ứng cử viên tiềm năng này có thể phải hầu tòa sớm nhất là vào ngày 4/3, một ngày trước "Siêu Thứ Ba", đặt ra tiền lệ chưa từng có là ông Trump có thể đạt được đề cử của Đảng Cộng hòa từ phòng xử án.
-
- Ông Donald Trump tuyên bố sẽ tranh cử tổng thống trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024, tại tư dinh Mar-a-Lago, ngày 15/11/2022. (Ảnh: ALON SKUY/AFP qua Getty Images)
Những dự đoán và kết quả thăm dò
Một số người cho rằng các quy tắc chính trị truyền thống sẽ được áp dụng vào năm 2024. Jim Messina, người quản lý quá trình tái tranh cử của cựu Tổng thống Barack Obama, cho rằng ông Trump rất có thể đánh bại ông Biden vào mùa thu năm nay, ngay cả khi cựu tổng thống Mỹ đang ngồi tù.
Hiện nhiều nhà lãnh đạo ở cả hai đảng đã tin chắc rằng ông Trump sẽ là ứng cử viên hàng đầu của Đảng Cộng hòa. Hơn 90 thành viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện, 18 thượng nghị sĩ và 7 thống đốc bang đã ủng hộ ông Trump. Trong khi các đối thủ cạnh tranh là bà Haley và ông DeSantis chỉ nhận được sự ủng hộ của 6 thành viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện, không có thượng nghị sĩ nào và hai thống đốc.
Theo một cuộc thăm dò được thực hiện vào tháng trước bởi AP-Trung tâm Nghiên cứu Quan hệ Công chúng NORC, hầu hết người trưởng thành ở Mỹ (56%) “rất” hoặc “phần nào” không hài lòng với việc ông Biden trở thành ứng cử viên tổng thống của Đảng Dân chủ vào năm 2024.
NTD Việt Nam sẽ tiếp tục cập nhật các thông tin mới nhất về bầu cử tổng thống Mỹ 2024 tại đây.
