Moscow đã đệ trình lên Liên Hợp Quốc những lo ngại về một thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc ở Biển Đen và sẵn sàng từ chối gia hạn thỏa thuận này vào tháng tới, trừ khi các yêu cầu của họ được giải quyết, Đại sứ Liên Hợp quốc tại Geneva của Nga nói với Reuters hôm thứ Năm (13/10).
Thỏa thuận do Liên Hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian hồi tháng 7 đã mở đường cho Ukraine nối lại hoạt động xuất khẩu ngũ cốc từ các cảng ở Biển Đen đã bị đóng cửa kể từ khi Nga xâm lược. Moscow được đảm bảo xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của chính mình.
Thỏa thuận đã giúp ngăn chặn một cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu. Nga và Ukraine là hai trong số các nhà xuất khẩu ngũ cốc lớn nhất thế giới và Nga là nhà xuất khẩu phân bón số một. Tuy nhiên, Moscow đã nhiều lần phàn nàn về việc thực hiện thỏa thuận, cho rằng họ vẫn gặp khó khăn trong việc bán phân bón và thực phẩm.
Trong một cuộc phỏng vấn với tờ Reuters, ông Gennady Gatilov, đại sứ Nga tại Liên Hợp quốc tại Geneva, cho biết Moscow đã gửi một lá thư cho Tổng thư ký Liên Hợp quốc Antonio Guterres hôm 12/10 đề ra một danh sách các khiếu nại. Các quan chức Liên Hợp Quốc sẽ có mặt tại Moscow vào ngày 16/10 để thảo luận về việc gia hạn thỏa thuận.
Ông nói: “Nếu chúng tôi thấy không có gì xảy ra với phía Nga trong thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga thì xin lỗi, chúng tôi sẽ phải nhìn nhận vấn đề theo hướng khác”.
Khi được hỏi liệu Nga có thể ngừng hỗ trợ cho việc đổi mới thỏa thuận ngũ cốc vì những lo ngại hay không, ông nói: "Có khả năng ... Chúng tôi không phản đối việc cung cấp ngũ cốc nhưng thỏa thuận này nên bình đẳng, nó phải công bằng và được thực hiện bởi tất cả các bên".
Ông Gatilov từ chối cung cấp một bản sao của lá thư.
Phát ngôn viên Liên Hợp quốc Stephane Dujarric cho biết: “Chúng tôi vẫn giữ liên lạc thường xuyên với các quan chức Nga, cũng như với các quan chức từ Liên minh châu Âu, Vương quốc Anh và Hoa Kỳ nhằm tháo gỡ những trở ngại cuối cùng, tạo thuận lợi cho việc xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga".
Ông cho biết Tổng thư ký Liên hiệp quốc Guterres đã cam kết thực hiện những nỗ lực đó và có một Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen được gia hạn và mở rộng.
Ông Gatilov, một nhà ngoại giao chuyên nghiệp từng là Thứ trưởng Bộ Ngoại giao trước khi đảm nhận chức vụ ở Geneva, nói rằng ông thấy triển vọng đang mờ dần về một thỏa thuận thương lượng đối với cuộc chiến kéo dài gần 8 tháng ở Ukraine.
Ông trích dẫn những gì ông gọi là "hành động khủng bố", chẳng hạn như một vụ nổ trên một cây cầu đến Crimea.
Ông nói: “Tất cả những điều này khiến việc đạt được một giải pháp chính trị trở nên khó khăn hơn".
Washington nói việc Nga tuyên bố sẵn sàng đàm phán về tương lai của chiến tranh chỉ có “tính cách giả tạo” khi nước này tiếp tục tấn công các thành phố của Ukraine.
Khi được hỏi về triển vọng cuộc gặp giữa Tổng thống Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Joe Biden, ông Gatilov nói rằng điều đó là không khả thi với mức độ hỗ trợ quân sự của Mỹ dành cho Ukraine. Ông nói: “Việc này khiến Mỹ trở thành một phần của cuộc xung đột".
Tuy nhiên, ông tỏ ra lạc quan hơn về các kết quả thương lượng khác như tiếp cận viện trợ và trao đổi thêm tù nhân, gọi đây là “một khả năng.” Ông cho biết một phái đoàn của Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế (ICRC) đã họp với Bộ Quốc phòng Nga ở Moscow gần đây về một sự hoán đổi có thể xảy ra, nhưng không cho biết thêm chi tiết. ICRC không hồi đáp yêu cầu bình luận.
Trước khi Nga bắt đầu cuộc chiến với Ukraine vào ngày 24/02, hai nước đã cung cấp gần ⅓ lượng lúa mì xuất khẩu toàn cầu.
Việc nối lại xuất khẩu ngũ cốc đang được giám sát bởi Trung tâm Điều phối chung (JCC) ở Istanbul, nơi các nhân viên Nga, Ukraine, Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc cùng làm việc.
Lam Giang
