Một tòa án ở Myanmar do quân đội cai trị hôm thứ Sáu đã kết án nhà báo người Mỹ Danny Fenster 11 năm tù, bất chấp cảnh báo về sự vô lý của bán án và lời kêu gọi thả của Hoa Kỳ, luật sư và Tạp chí Frontier Myanmar, nơi nhà báo Fenster là Giám đốc điều hành, cho biết.
Ông Fenster, 37 tuổi, Giám đốc điều hành tạp chí trực tuyến “Frontier Myanmar”, đã bị bắt hồi tháng 5 và bị kết tội kích động, vi phạm luật nhập cư và tụ họp bất hợp pháp. Ngoài ra, hồi đầu tuần, ông Fenster còn nhận được bản án bổ xung với các tội danh gây phiến loạn và khủng bố.
Reuters đưa tin, Danny Fenster là nhà báo phương Tây đầu tiên bị kết án tù trong những năm gần đây ở Myanmar, nơi xảy ra cuộc đảo chính ngày 1/2 của quân đội chống lại chính phủ dân cử do người đoạt giải Nobel Aung San Suu Kyi lãnh đạo. Cuộc đảo chính đã kết thúc một thập kỷ với những bước đi dự kiến hướng tới nền dân chủ. Nó cũng gây ra làn sóng cuộc biểu tình trên toàn dất nước Myanmar.
Tạp chí Frontier Myanmar, một trong những hãng tin độc lập hàng đầu của đất nước cho biết, bản án là "khắc nghiệt chưa từng có". Tổng biên tập Thomas Kean, tổng biên tập của Frontier Myanmar nói: “Bản án của Danny dựa trên những tội danh hoàn toàn không có cơ sở. Mọi người ở Frontier đều vô cùng thất vọng trước quyết định này của tòa. Chúng tôi mong muốn Danny được trả tự do càng sớm càng tốt để anh ấy có thể về nhà với gia đình".
Nhà báo Fenster bị bắt khi đang chuẩn bị rời khỏi đất nước vào tháng 5. Kể từ đó, ông bị giam tại nhà tù Insein khét tiếng của Yangon, nơi giam giữ hàng trăm đối thủ của Quân đội nắm quyền Tatmadaw, nơi nhiều người bị đánh đập và tra tấn dã man trong suốt nhiều thập kỷ của chế độ độc tài.
BBC cho hay, đầu tuần này, nhà báo đã bị buộc tội bổ sung, và nghiêm trọng hơn: tội gây phiến loạn và khủng bố mà không có lời giải thích của nhà chức trách. Cả hai tội danh này đều có thể bị kết án lên tới 20 năm tù.
Phiên tòa xét xử nhà báo Fenster đã không được công khai và một phát ngôn viên của quân đội đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận.
Theo NPR, Chính phủ Hoa Kỳ, các hiệp hội tự do báo chí và gia đình của Fenster đã thúc ép mạnh mẽ việc phóng thích nhà báo 37 tuổi. Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Myanmar đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận về phán quyết hôm thứ Sáu.
Bộ Ngoại giao trước đó nói rằng việc giam giữ ông Fenster là "vô cùng bất công", đồng thời kêu gọi chính quyền thả ông ngay lập tức.
"Chúng tôi quan ngại sâu sắc về việc tiếp tục giam giữ Danny Fenster. Ông Fenster đang làm việc như một nhà báo ở Miến Điện khi bị giam giữ", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Ned Price cho biết vào tuần trước, đề cập đến tên của Myanmar trước khi nó được thay đổi vào năm 1989 bởi một quân đội trước đó. chính quyền.
Ông Price nói: "Việc giam giữ ông ấy, việc giam giữ rất nhiều người khác là một lời nhắc nhở đáng buồn về vấn đề nhân quyền đang tiếp diễn và cuộc khủng hoảng nhân đạo đang đối mặt với đất nước Miến Điện, đối mặt với người Miến, nhưng cũng phải đối mặt với công dân nước ngoài, bao gồm cả người Mỹ đang làm việc ở Miến Điện. Bản chất bất công sâu sắc của việc giam giữ nhà báo Danny là rõ ràng cho tất cả thế giới thấy và những cáo buộc này chỉ làm nổi bật thêm điều này. Một lần nữa, ngay bây giờ, Miến Điện nên thực hiện bước thận trọng để trả tự do cho ông Fenster".
Sau khi các cuộc biểu tình và đình công nổ ra sau cuộc đảo chính, cản trở nỗ lực củng cố quyền lực của quân đội, các phương tiện truyền thông độc lập đã bị chính quyền buộc tội kích động. Hàng chục nhà báo, bao gồm các nhà báo Mỹ đã bị giam giữ tại Myanmar.
Hơn 1.200 thường dân đã thiệt mạng trong các cuộc biểu tình và hàng nghìn người bị giam giữ kể từ cuộc đảo chính, theo các nhà hoạt động được Liên hợp quốc trích dẫn, Reuters đưa tin.
Chính quyền Myanmar đã bỏ qua ông Fenster trong một đợt ân xá gần đây cho hàng trăm người bị giam giữ vì các cuộc biểu tình chống chính quyền, trong đó có một số nhà báo.
Trong gần nửa thế kỷ cai trị hà khắc của chính quyền quân sự, việc đưa tin tức bị kiểm soát chặt chẽ. Tuy nhiên, truyền thông Myanmar lại nở rộ sau khi chính phủ bán dân sự đưa ra các cải cách từ năm 2011.
Kể từ cuộc đảo chính hồi tháng Hai, quân đội đã hủy bỏ giấy phép truyền thông, hạn chế phát sóng internet và vệ tinh, đồng thời bắt giữ hàng chục nhà báo, trong cái mà các nhóm nhân quyền gọi là 'tấn công sự thật'.
Ủy ban Bảo vệ các nhà báo cho biết trong một báo cáo vào tháng 7 rằng, các nhà cầm quyền của Myanmar đã hình sự hóa hiệu quả hoạt động báo chí độc lập.
Bà Ming Yu Hah, Phó giám đốc khu vực phụ trách các chiến dịch của Tổ chức Ân xá Quốc tế, gọi bản án là một "kết cục đáng trách" trong một vụ án có nhiều sai sót.
"Danny lẽ ra không bao giờ bị bắt ngay từ đầu và việc kết án anh ta 11 năm tù cho thấy chính quyền Myanmar sẵn sàng đi xa đến mức nào để báo hiệu rằng họ không tôn trọng các phương tiện truyền thông độc lập", bà nói.
Ông Sonny Swe, nhà đồng sáng lập của Frontier Myanmar, người đã phải ngồi tù 8 năm trong thời kỳ quân đội cai trị trước đây, đã thông báo về việc nhà báo Fenster bị cầm tù trên Twitter với thông điệp: "Rất nhiều điều đang diễn ra rất sai lầm ở đất nước này."
BBC cho hay, phiên tòa xét xử Danny Fenster diễn ra sau những cánh cửa đóng kín, theo đúng nghĩa đen, bên trong nhà tù Insein, nơi ông và nhiều người khác bị giam giữ kể từ cuộc đảo chính hồi tháng Hai.
Những cáo buộc mà các nhà chức trách quân sự đưa ra chống lại anh rõ ràng là vô lý. Công tố viên tuyên bố rằng những tội danh liên quan đến việc làm của Fenster tại hãng tin Myanmar Now, một trong năm tổ chức truyền thông mà quân đội nhắm mục tiêu sau cuộc đảo chính, hủy bỏ giấy phép phát sóng của họ.
Nhưng Danny Fenster đã rời Myanmar Now vào tháng 5/2020, và gia nhập Myanmar Frontier. Điều này đã được các luật sư của anh làm rõ trước tòa, được hỗ trợ bằng tài liệu, nhưng thẩm phán phớt lờ và đưa ra mức án tối đa cho Fenster với ba tội danh.
Vậy tại sao quân đội lại truy lùng một nhà báo Mỹ như thế này, chồng chất những cáo buộc nghiêm trọng hơn lên anh ta trong tuần qua?
Jonathan Head, phóng viên Đông Nam Á của BBC bình luận, chính quyền Tổng thống Biden đã gia tăng áp lực lên chính quyền quân đội đảo chính, đặc biệt là thông qua các lệnh trừng phạt nhắm vào các sĩ quan quân đội cấp cao và kêu gọi khôi phục chính phủ được bầu ra. Có lẽ, quân đội Myanmar hy vọng Mỹ sẽ dịu bớt lập trường để đổi lại tự do cho nhà báo Fenster. Tuy nhiên, điều này khó có thể xảy ra đối với một chính quyền không hợp pháp và đang bị cô lập Myanmar.
Bản án 11 năm tù dành cho nhà báo Fenster cũng gửi một thông điệp lạnh lùng đến tất cả các nhà báo ở Myanmar. Nếu quân đội nước này sẵn sàng hạ bệ một siêu cường như Mỹ và bắt một trong những công dân của nước này làm con tin, thì việc đối xử với các nhà báo địa phương có thể còn khắc nghiệt hơn.
Nguyên Hương
