Đài truyền hình nhà nước Iran hôm Chủ nhật (26/6) vừa qua cho biết Tehran đã phóng một tên lửa chạy bằng nhiên liệu rắn vào không gian. Động thái này khiến Washington lên án gay gắt. Mỹ đang dự kiến nối lại đàm phán về Thỏa thuận hạt nhân vốn đang rất bế tắc với Iran.
Hãng tin AP News, dẫn nguồn tin từ nhà nước Iran về việc nước này phóng tên lửa. Nguồn tin này không cho biết tên lửa được phóng khi nào và ở đâu. Thông báo được đưa ra khi có bức ảnh vệ tinh cho thấy công tác chuẩn bị tại Sân bay vũ trụ Imam Khomeini ở tỉnh Semnan, một vùng nông thôn của Iran, địa điểm chứng kiến nhiều thất bại của Iran trong việc đưa vệ tinh vào quỹ đạo.
Các phương tiện truyền thông nhà nước đã phát sóng đoạn phim kịch tính về việc phóng tên lửa trong bối cảnh căng thẳng gia tăng về chương trình hạt nhân của Tehran. Iran đang tăng tốc phát triển chương trình hạt nhân của họ ngay sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden bước chân vào Nhà Trắng.
Lý do là ông Joe Biden đã tạm ngưng lại một phần các đòn trừng phạt kinh tế, tài chính của Mỹ nhắm vào Iran, đảo ngược lại chính sách của Mỹ với quốc gia này của chính quyền tiền nhiệm bằng cách tái gia nhập thỏa thuận hạt nhân Iran; thỏa thuận đã tạo ra thất bại lớn trong việc giám sát của phương Tây với Iran về làm giầu uranium thời cựu Tổng thống Mỹ Barrack Obama.
| Xem thêm: Chính quyền Tổng thống Biden dỡ bỏ các lệnh trừng phạt, Iran nói gì? Đàm phán thoả thuận hạt nhân Iran: Mỹ đang suy yếu đến mức nào! |
Không có các đòn trừng phạt nặng, đơn phương của Mỹ trong khi Thỏa thuận hạt nhân Iran bị kéo dài và bế tắc (trước kia khi Mỹ còn tham gia vào Thỏa thuận, thỏa thuận này cũng là một thất bại trong giám sát việc làm giầu uranium của Iran), Iran đang trong tư thế thoải mái nhất. Bên cạnh đó, khủng hoảng giá dầu cũng mang lại nguồn thu lớn cho Iran. Ngoài ra, một thỏa thuận hơp tác toàn diện về kinh tế lên tới 400 tỷ USD giữa Trung Quốc và Iran ngay sau khi ông Trump rời Nhà Trắng càng khiến Iran trở nên 'bất trị' hơn trong mắt của Mỹ và phương Tây.
Trước vụ phóng tên lửa lần này, Iran đã thừa nhận rằng họ đã lên kế hoạch thử nghiệm nhiều hơn nữa đối với tên lửa mang vệ tinh, được phóng lần đầu tiên vào tháng 2 năm ngoái.
Ông Ahmad Hosseini, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Iran, cho biết Zuljanah, một tên lửa dài 25,5 mét, có khả năng mang theo một vệ tinh nặng 220 kg, sẽ thu thập dữ liệu trong quỹ đạo trái đất ở tầng thấp và thúc đẩy ngành công nghiệp vũ trụ của Iran. Zuljanah là được đặt tên theo tên con ngựa của Imam Hussein, cháu trai của nhà tiên tri Muhammad.
Nhà Trắng cho biết họ đã biết về thông báo của Iran và chỉ trích động thái này là "vô ích và gây bất ổn".
Vụ phóng diễn ra chỉ một ngày sau khi người đứng đầu chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu, ông Josep Borrell, đến Tehran trong nỗ lực phục hồi các cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân của Iran vốn đã bế tắc trong nhiều tháng.
Ông Borrell cho biết hôm thứ Bảy rằng các cuộc đàm phán về thỏa thuận hạt nhân sẽ được nối lại tại một quốc gia vùng Vịnh Ba Tư giấu tên trong những ngày tới. Báo chí Iran đưa tin rằng Qatar có khả năng sẽ chủ trì các cuộc đàm phán.
Cựu Tổng thống Donald Trump đã rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân vào năm 2018 và tái áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với Iran. Trong khi đó, các cường quốc phương Tây khác tiếp tục cố gắng khôi phục thỏa thuận.
Ngay trong tháng này, không chỉ phóng tên lửa, trước đó Iran đã gỡ bỏ hơn hai chục máy ảnh của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế khỏi các địa điểm hạt nhân. Giám đốc của cơ quan này gọi hành động này là một "đòn chí mạng" đối với thỏa thuận hạt nhân rách nát.
Các vụ phóng tên lửa của Tehran đã làm dấy lên báo động ở Washington trong bối cảnh thỏa thuận hạt nhân chưa được làm sáng tỏ. Hoa Kỳ cảnh báo các vụ phóng tên lửa bất chấp nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc kêu gọi Iran tránh xa bất kỳ hoạt động nào liên quan đến tên lửa đạn đạo có khả năng mang vũ khí hạt nhân.
Nhà Trắng hôm Chủ nhật cho biết họ đã cam kết sử dụng các biện pháp trừng phạt và các biện pháp khác để ngăn chặn những tiến bộ hơn nữa trong chương trình tên lửa đạn đạo của Iran.
Đánh giá mối đe dọa năm 2022 của cộng đồng tình báo Hoa Kỳ, được công bố vào tháng 3, tuyên bố một phương tiện phóng vệ tinh như vậy sẽ giúp Iran "rút ngắn thời gian" phát triển một loại tên lửa đạn đạo xuyên lục địa, lý do là vì "các công nghệ tương tự".
Iran, quốc gia từ lâu cho biết họ không tìm kiếm vũ khí hạt nhân, vẫn duy trì các vụ phóng vệ tinh và các vụ thử tên lửa không có thành phần quân sự.
Ngay cả khi chế độ Iran tập trung vào không gian, đưa một số vệ tinh có tuổi thọ ngắn vào quỹ đạo, năm 2013 phóng một con khỉ vào không gian, chương trình này đã gặp phải những rắc rối gần đây. Iran đã năm lần liên tiếp thất bại trong việc phóng tên lửa mang vệ tinh. Một vụ hỏa hoạn tại Sân bay vũ trụ Imam Khomeini vào tháng 2/2019 cũng khiến 3 nhà nghiên cứu thiệt mạng.
Bệ phóng được sử dụng trong quá trình chuẩn bị phóng tên lửa Zuljanah vẫn còn nguyên vết từ một vụ nổ vào tháng 8/2019. Các hình ảnh vệ tinh từ tháng 2 cho thấy một vụ phóng Zuljanah thất bại vào đầu năm nay. Iran không thừa nhận.
Trong khi đó, Lực lượng Vệ binh Cách mạng bán quân sự của Iran vào tháng 4/2020 đã tiết lộ chương trình không gian bí mật của riêng mình bằng cách phóng thành công một vệ tinh lên quỹ đạo. Lực lượng Vệ binh vận hành cơ sở hạ tầng quân sự của riêng mình song song với các lực lượng vũ trang thông thường của Iran.
Quang Nhật
(Theo The Epoch Times)
