Nhiều người đã bắt đầu đặt câu hỏi về một thỏa thuận đầu tư lớn giữa Liên minh châu Âu (EU) và Trung Quốc, sau khi Trung Quốc sử dụng các biện pháp ngoại giao hung hãn để đáp trả các lệnh trừng phạt của EU.
Hôm 22/3, Liên minh châu Âu, Hoa Kỳ, Anh và Canada đã công bố các biện pháp trừng phạt phối hợp chống lại các quan chức Trung Quốc chịu trách nhiệm về chính sách áp bức của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) ở khu vực Tân Cương. EU đã trừng phạt 4 quan chức Trung Quốc theo Chế độ trừng phạt nhân quyền toàn cầu mới của EU, có hiệu lực vào tháng 12 năm ngoái.
ĐCSTQ đang thực hiện tội ác diệt chủng đối với người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, buộc họ phải triệt sản, cưỡng bức phá thai, tra tấn, cưỡng bức lao động và tách trẻ em ra khỏi gia đình. Ngoài ra, hơn một triệu người Duy Ngô Nhĩ đang bị giam giữ trong các trại giam giữ - các cơ sở mà chế độ độc tài này đã gọi bằng cái tên bào chữa là “trường dạy nghề”.
Trung Quốc đã phản công bằng các biện pháp trừng phạt nhằm vào các nghị sĩ Canada, quan chức quyền tôn giáo Hoa Kỳ, các nhà lập pháp Vương quốc Anh và các chính trị gia EU — bao gồm 5 thành viên Nghị viện châu Âu.
Động thái trả đũa rõ ràng của chế độ Trung Quốc đã khiến các chính phủ châu Âu tức giận, với ít nhất 9 quốc gia — bao gồm Bỉ, Đan Mạch, Pháp và Thụy Điển — đã triệu tập các đại sứ của Trung Quốc tại các quốc gia của họ để lên tiếng phản đối.
Các đại sứ quán Trung Quốc tại Liên minh châu Âu cũng có các biện pháp đáp trả. Theo truyền thông nhà nước Trung Quốc Guancha, các đại sứ quán Trung Quốc tại 15 quốc gia châu Âu đã khiếu nại về lệnh trừng phạt Tân Cương tại Bộ Ngoại giao các nước kể từ ngày 25/3.
Mối quan hệ căng thẳng giữa Trung Quốc và EU hiện đã khiến thỏa thuận đầu tư song phương trên bờ vực đổ vỡ, dù mới chỉ ký kết vào tháng 12 năm ngoái sau 7 năm đàm phán. Hiện Nghị viện châu Âu vẫn chưa phê chuẩn và Hội đồng EU vẫn chưa thông qua thỏa thuận này. Từ lâu đã có nhiều chỉ trích về thỏa thuận này, do việc Trung Quốc tiếp tục vi phạm nhân quyền và các điều kiện lao động kém tại quốc gia này.
Vào ngày 27/3, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Norbert Röttgen tại Bundestag, Quốc hội Đức, cho biết thỏa thuận đầu tư hiện tại sẽ không đi đến đâu, theo nhật báo Augsburger Allgemeine của Đức.
Chủ tịch Röttgen cho biết, ông không thể tưởng tượng rằng sẽ có sự đồng thuận trong Nghị viện châu Âu để phê chuẩn thỏa thuận đầu tư miễn khi mà Trung Quốc vẫn đang trừng phạt các thành viên của Nghị viện châu Âu chỉ vì “thực hiện quyền tự do ngôn luận của họ”.
Ông Röttgen nói: “EU và các nước thành viên nên nói rõ điều này với Bắc Kinh".
Chủ tịch Röttgen không phải là người duy nhất bày tỏ quan ngại về thỏa thuận đầu tư này. Theo một bài báo ra ngày 26/3 trên nhật báo Merkur của Đức, ba trong số bốn đảng lớn nhất trong Nghị viện châu Âu đã tuyên bố phản đối việc phê chuẩn thỏa thuận đầu tư khi mà Trung Quốc vẫn đang áp dụng các lệnh trừng phạt.
Trao đổi với Merkur, Chủ tịch Phòng Thương mại Châu Âu tại Trung Quốc là ông Jörg Wuttke cho biết, thỏa thuận đầu tư sẽ không được thảo luận tại Nghị viện Châu Âu trong tương lai gần.
Trong một tuyên bố hôm 22/3, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã chỉ trích các biện pháp trừng phạt của EU là dựa trên “không có gì khác ngoài những lời nói dối và thông tin sai lệch”. Bộ này yêu cầu Brussels “tự suy nghĩ về bản thân [và] đối mặt thẳng thắn với mức độ nghiêm trọng của sai lầm của mình” và ngừng “can thiệp vào công việc nội bộ của [nước khác]”.
Cũng trong ngày 22/3, tổ chức Đại hội Uyghur Thế giới (WUC) có trụ sở tại Munich đã khen ngợi các biện pháp trừng phạt của EU đối với 4 quan chức Trung Quốc trong một tuyên bố.
Chủ tịch WUC Dolkun Isa nói: “Các lệnh trừng phạt này gửi một thông điệp rõ ràng từ Liên minh châu Âu tới ĐCSTQ rằng, họ không còn có thể phạm tội diệt chủng đối với người Duy Ngô Nhĩ mà không bị trừng phạt”.
Chủ tịch tiếp tục: “Chúng tôi cảm ơn Liên minh Châu Âu vì bước tiến quan trọng này và kêu gọi phần còn lại của cộng đồng quốc tế làm theo. Chỉ bằng hành động cụ thể như thế này, chúng ta mới có thể ngăn chặn nạn diệt chủng của người Duy Ngô Nhĩ và chấm dứt nỗi thống khổ của người dân Duy Ngô Nhĩ”.
Vào ngày 27/3, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đã lên án Bắc Kinh về các biện pháp trừng phạt đối với 2 quan chức Hoa Kỳ. Ông nhận định, các động thái của Trung Quốc “chỉ góp phần vào sự giám sát ngày càng tăng của quốc tế đối với tội ác diệt chủng và tội ác chống lại loài người ở Tân Cương”.
Trong một tuyên bố vào ngày 27/3 về các lệnh trừng phạt của Trung Quốc, Tổ chức phi chính phủ Hong Kong Watch của Anh cho biết: “Trong khi Mỹ, Anh, Canada và EU đã trừng phạt những người vi phạm nhân quyền, chính phủ Trung Quốc đã chọn trừng phạt những người bảo vệ nhân quyền, các ủy ban và các nhà lập pháp được bầu hàng đầu trên toàn thế giới".
“Tất cả sự giả vờ vô tội [của Bắc Kinh] giờ đã biến mất và những chiến lang sói đang cắn lại, thế giới phải thống nhất để ủng hộ người Duy Ngô Nhĩ, người Hong Kong và những người khác đang đối mặt với sự đàn áp của chính phủ Trung Quốc”.
Trong những năm gần đây, ĐCSTQ ngày càng thúc đẩy hình thức ngoại giao “chiến lang sói” hung hăng, trong nỗ lực chống lại sự chỉ trích của quốc tế đối với chế độ Trung Quốc.
Du Miên
