Truyền thông phương Tây đưa tin, chính quyền Bắc Kinh sẽ xây dựng một lò phản ứng hạt nhân mới trên bờ biển Trung Quốc, chỉ cách Đài Loan 217 km và Nga sẽ là nhà cung cấp nguyên liệu thô cần thiết cho lò phản ứng này. Động thái trên đã thu hút sự chú ý của các quốc gia Âu - Mỹ.
Lò phản ứng hạt nhân neutron nhanh ở Bắc Kinh
Trong chuyến thăm Nga hôm 22/3, ông Tập Cận Bình đã ký tuyên bố chung Trung - Nga với Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Cùng ngày, trang web chính thức của Bộ Ngoại giao Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) cũng nêu tuyên bố chung về việc làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện trong kỷ nguyên mới giữa chính quyền Bắc Kinh và Liên bang Nga.
Trong lĩnh vực năng lượng, tuyên bố chung Trung - Nga nêu rõ: “Hai bên sẽ xây dựng mối quan hệ đối tác năng lượng chặt chẽ hơn, hỗ trợ doanh nghiệp của hai bên thúc đẩy các dự án hợp tác năng lượng như dầu khí, than, điện và năng lượng hạt nhân, đồng thời thúc đẩy thực hiện các sáng kiến giúp giảm phát thải khí nhà kính, bao gồm việc sử dụng năng lượng phát thải thấp và năng lượng tái tạo".
Theo nguồn tin từ Hãng thông tấn Sputnik của Nga và truyền thông Trung Quốc vào tháng 3, trong chuyến thăm Nga của ông Tập Cận Bình từ ngày 20/3 đến ngày 22/3, Tập đoàn năng lượng nguyên tử quốc gia Nga (Rosatom) và Cơ quan Năng lượng nguyên tử Trung Quốc đã ký kết chương trình hợp tác dài hạn trong lĩnh vực lò phản ứng nhanh và kết thúc chu trình nhiên liệu hạt nhân.
"Thỏa thuận này có tính chất toàn diện, bao gồm một số lĩnh vực chiến lược cùng một lúc: mở rộng tương tác liên quan đến các dự án hiện tại cũng như triển khai các dự án mới liên quan đến lò phản ứng nhanh; sản xuất nhiên liệu uranium - plutonium; quản lý nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng (SNF)...", thông cáo báo chí đăng trên trang web của Rosatom hôm 22/3 cho hay.
Về vấn đề này, thông cáo báo chí của Rosatom cho biết Moscow và Bắc Kinh sẽ xây dựng lộ trình hợp tác trong lĩnh vực lò phản ứng neutron nhanh và chu trình nhiên liệu hạt nhân khép kín trong 10 năm tới (hạn 2024).
Tờ The New York Times, Axios và The Times đưa tin rằng chính phủ Bắc Kinh dự kiến xây dựng các lò phản ứng hạt nhân mới ở các khu vực ven biển Trung Quốc và các vật liệu cần thiết cho các lò phản ứng hạt nhân sẽ được nhập khẩu từ Nga và sử dụng cho mục đích dân sự.
Được biết, hồi tháng 12 năm ngoái, tập đoàn hạt nhân khổng lồ Rosatom đã hoàn tất việc chuyển 25 tấn uranium được làm giàu ở mức độ cao tới lò phản ứng tức thời đầu tiên của Trung Quốc - CFR-600. Điều đó có nghĩa là Nga và ĐCSTQ đang bắt tay trong một dự án hiện đại hóa hạt nhân giúp ích cho hai nước.
Theo các nhà phân tích trong lĩnh vực quốc phòng, lò phản ứng CFR-600 có thể sản xuất nhiên liệu cho khoảng 50 đầu đạn hạt nhân mỗi năm.
Tờ New York Times hôm 20/4 đưa tin, Bắc Kinh sẽ xây dựng một lò phản ứng hạt nhân mới trên bờ biển Trung Quốc, chỉ cách Đài Loan 217 km. Điều này không chỉ có nghĩa là sự hợp tác giữa hai bên có lợi cho dự án hiện đại hóa hạt nhân mà còn cho thấy ý đồ bành trướng vũ khí hạt nhân của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ).
Trong khi ĐCSTQ khẳng định rằng họ xây dựng các lò phản ứng hạt nhân dọc bờ biển hoàn toàn là vì mục đích dân sự, thì quan chức cấp cao của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, ông John F. Plumb, gần đây đã nói với Quốc hội rằng các cơ sở sản xuất plutonium - nguyên liệu hàng đầu để chế tạo bom nguyên tử - được sử dụng để chế tạo vũ khí.
Trong khi đó Bộ Quốc phòng Mỹ ước tính rằng nếu ĐCSTQ tiếp tục nỗ lực này, quy mô kho vũ khí hạt nhân của liên minh Trung - Nga sẽ sớm lấn át kho vũ khí hạt nhân của Hoa Kỳ.
Mỹ quan ngại về quy mô kho vũ khí hạt nhân của Bắc Kinh
Kể từ khi Bắc Kinh hoàn tất vụ thử hạt nhân đầu tiên ở La Bố Bạc (Lop Nor) vào tháng 10/1964, họ đã chính thức gia nhập câu lạc bộ vũ khí hạt nhân và số lượng vũ khí hạt nhân của họ chỉ giới hạn ở mức vài trăm chiếc.
Lop Nor, một vùng có nhiều hố, hồ muối nhỏ nằm giữa sa mạc Taklamakan và sa mạc Kuruktag ở phía Đông Khu Tự trị Tân Cương.
Tổng cộng, các hầm chứa tên lửa của Trung Quốc có thể chứa tổng cộng 350 tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) mang nhiều đầu đạn. Theo Liên đoàn các nhà khoa học Hoa Kỳ, hiện ĐCSTQ sở hữu khoảng 410 đầu đạn hạt nhân.
Tại Đại hội toàn quốc lần thứ 20 năm 2022, ông Tập đã tuyên bố rằng Bắc Kinh sẽ “xây dựng một hệ thống lực lượng răn đe chiến lược hùng mạnh”. Đồng thời, khi căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington gia tăng, chính quyền Bắc Kinh chắc chắn càng quyết tâm xây dựng một lực lượng răn đe hạt nhân mạnh mẽ để chống lại “sự ngăn chặn toàn diện” của các nước phương Tây do Mỹ dẫn đầu.
Do đó, gần đây, ở vùng Tây Bắc khô cằn của Trung Quốc, ba khu hầm chứa tên lửa (silo) khổng lồ đã được xây dựng và có thể chứa và phóng tới 350 ICBM được trang bị nhiều đầu đạn.
Vào tháng 11/2022, Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ đã công bố một báo cáo nêu rõ, nếu cứ theo tốc độ phát triển như hiện tại, chính quyền Bắc Kinh sẽ sở hữu 1.000 đầu đạn hạt nhân trước năm 2030 và số lượng đầu đạn hạt nhân sẽ tăng lên 1.500 vào năm 2035.
Ngoài ra, để tiếp tục nâng cao năng lực chiến đấu của "bộ ba" vũ khí hạt nhân (trên biển, trên bộ và trên không) của quân đội, hải quân Trung Quốc đang phát triển một thế hệ tàu ngầm phóng bom hạt nhân mới, bởi lẽ các tàu ngầm đang hoạt động của quân đội Trung Quốc quá ồn ào nên quân đội Mỹ có thể dễ dàng lần ra tung tích của chúng mà không mất nhiều công sức.
Ông Dave Lawler, phóng viên tin tức của tờ Axios, lập luận rằng, cho đến nay Mỹ và Nga vẫn duy trì sự cân bằng về số lượng các loại vũ khí hạt nhân chiến lược kể cả khi lực lượng hai bên có cơ cấu tổ chức khác nhau.
Trong khi đó, Hoa Kỳ hiện đang lo ngại về một cuộc chạy đua vũ trang tay ba trước việc Bắc Kinh bắt tay với Moscow trong các chương trình vũ khí hạt nhân. Trong cuộc đua này, cả 3 bên đều cho rằng họ cần tiếp tục chế tạo thêm nhiều đầu đạn hạt nhân để luôn giữ vị thế dẫn đầu. Do đó kịch bản này đã khiến ba cường quốc rơi vào một vòng luẩn quẩn.
Lam Giang tổng hợp
