Các vấn đề giữa Mỹ và Trung Quốc là rất nhiều và phức tạp. Có vẻ như chuyến thăm của bà Yellen sẽ khó có thể khiến ĐCSTQ thay đổi hướng đi, tuân thủ trật tự dựa trên luật lệ toàn cầu và giảm bớt căng thẳng.
Mục tiêu của Bộ trưởng Tài chính Mỹ Yellen tại Bắc Kinh là tìm cách giải thích chính sách Trung Quốc của Tổng thống Joe Biden. Đây là thứ đã thay đổi rất nhiều.
Trước khi chính quyền này ra mắt, nhiều người tin rằng ông Biden sẽ bãi bỏ các mức thuế thời Trump và có lập trường mềm mỏng hơn đối với Trung Quốc. Trên thực tế, ông đã bổ nhiệm một số người không có mối quan hệ tốt đẹp với Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), chẳng hạn như Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) Katherine Tai, người gốc Đài Loan.
Trong năm đầu tiên cầm quyền, ông Biden đã giữ nguyên hầu hết các mức thuế đối với Trung Quốc của cựu Tổng thống Donald Trump. Nhiều người cho rằng đó là do Tòa Bạch Ốc của ông Biden chưa đưa ra một chính sách rõ ràng đối với Trung Quốc.
Tuy nhiên, khi bước sang năm 2022 và 2023, rõ ràng là Tòa Bạch Ốc vẫn giữ nguyên các mức thuế và ĐCSTQ sẽ không được chính quyền mới bỏ qua. Ông Robert Lighthizer, USTR thời Trump từ năm 2017 đến năm 2021, nói với NPR, “Họ không làm gì khác, theo nghĩa đen, ngoài việc tuân theo chính sách của chúng tôi”.
Ngoài việc giữ nguyên hầu hết các mức thuế, chính quyền Biden đã liên tục bổ sung các công ty có trụ sở tại hoặc có liên kết với Trung Quốc vào Danh sách đen về các thực thể của Bộ Thương mại, hạn chế các công ty Mỹ tiến hành kinh doanh với họ.
Mỹ cũng đã cấm xuất khẩu một số loại chip máy tính cho các thực thể Trung Quốc, một động thái có tác động bất lợi đến khả năng phát triển công nghệ mới của ĐCSTQ. Không chỉ Mỹ, mà cả các đồng minh của họ, bao gồm châu Âu và Nhật Bản, đã đồng ý tuân thủ lệnh cấm chip. Hơn nữa, chính quyền Biden đã đưa ra các biện pháp trừng phạt đối với ĐCSTQ vì những hành vi vi phạm nhân quyền của chế độ này.
Hạ nhiệt căng thẳng
Chuyến thăm của Bộ trưởng Yellen tới Bắc Kinh, từ ngày 6 đến ngày 9 tháng 7, là nhằm mục đích hạ nhiệt mối quan hệ đang xấu đi giữa hai quốc gia. Giải thích về lý do chuyến đi của mình, bà Yellen lặp lại lời của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, người vừa trở về từ Bắc Kinh, nói rằng bà hy vọng “xử lý mối quan hệ của chúng ta một cách có trách nhiệm, trao đổi trực tiếp về các lĩnh vực quan tâm và cùng nhau hợp tác giải quyết các thách thức toàn cầu”.
Các cuộc gặp của bà Yellen tại Bắc Kinh sẽ là sự tiếp nối các cuộc thảo luận diễn ra giữa ông Biden và nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình trong Hội nghị thượng đỉnh G20 vào tháng 11. Cả ông Biden và ông Tập đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tránh xung đột.
-
- Tổng thống Mỹ Joe Biden (phải) và nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình (trái) bắt tay khi gặp nhau bên lề Hội nghị thượng đỉnh G20 ở Nusa Dua trên đảo nghỉ dưỡng Bali của Indonesia vào ngày 14/11/2022. (Ảnh: SAUL LOEB/AFP qua Getty Images)
Không lâu trước khi lên đường tới Bắc Kinh, bà Yellen đã gặp Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ Xie Feng. Cuộc gặp được coi là một dấu hiệu tốt cho thấy cả hai bên cam kết cải thiện quan hệ. Bà Yellen cũng cho biết bà mong muốn mở lại các cuộc đàm phán kinh tế với người đồng cấp Trung Quốc.
Ông Biden đã bày tỏ rằng, ông muốn thấy mối quan hệ với Trung Quốc được cải thiện. Theo quan điểm của ĐCSTQ, căng thẳng chỉ có thể giảm bớt nếu Mỹ dỡ bỏ thuế quan, các hạn chế và lệnh trừng phạt.
Những bất đồng và khoảng cách
Mặt khác, Bắc Kinh đã không làm gì để khắc phục các vấn đề gốc rễ mà Mỹ lo ngại. Vi phạm nhân quyền ở Tân Cương vẫn tiếp diễn. Bắc Kinh đã nhiều lần có hành vi vi phạm về đánh bắt cá và xâm phạm vùng biển của các đồng minh của Mỹ ở Biển Đông. Ông Tập còn đang đe dọa chiếm lấy Đài Loan.
Sự cố khinh khí cầu do thám gần đây cũng không phải là vấn đề đơn nhất. Trong khi đó, Trung Quốc chịu trách nhiệm cho việc xuất khẩu tiền chất cho các tập đoàn ma túy Mexico để sản xuất fentanyl, thứ đã giết chết gần 100.000 người Mỹ vào năm ngoái.
Cuộc chiến của Nga ở Ukraine là một điểm bất đồng khác giữa Trung Quốc và thế giới dân chủ tự do do Mỹ lãnh đạo. Ngày càng có nhiều khả năng Bắc Kinh đang bí mật ủng hộ cuộc chiến của Nga ở Ukraine.
Vào tháng 2, đã có thông tin xác nhận rằng ĐCSTQ đã gửi hàng nghìn lô hàng, bao gồm các bộ phận của máy bay chiến đấu, cũng như các công nghệ quân sự khác đến Nga. Bất chấp những lời đảm bảo của ông Tập rằng Trung Quốc không muốn thấy chiến tranh leo thang, Nga đã yêu cầu cung cấp vũ khí và vẫn chưa rõ liệu Bắc Kinh sẽ đáp ứng yêu cầu đó hay không.
Trở lại vào tháng 4, bà Yellen tuyên bố rằng chính quyền Biden sẽ ưu tiên an ninh quốc gia hơn kinh tế trong mối quan hệ với Trung Quốc. Tại cuộc họp G7, các nền kinh tế hàng đầu thế giới đã nhất trí rằng họ muốn “giảm thiểu rủi ro” bằng cách chuyển hướng đầu tư mới sang các quốc gia khác, thay vì mở rộng hoạt động tại Trung Quốc.
Mặc dù không có nhà lãnh đạo thế giới nào sử dụng thuật ngữ “tách rời”, nhưng chính quyền Biden đã khuyến khích chuyển chuỗi sản xuất và cung ứng từ Trung Quốc sang các đồng minh của Mỹ. Ngoài ra, theo gương của Mỹ, Úc, Nhật Bản và Vương quốc Anh đều đã tăng đáng kể chi tiêu quốc phòng của họ.
Đồng thời với việc phương Tây do Mỹ lãnh đạo dường như đang rời xa Trung Quốc, ĐCSTQ đang đóng cửa Trung Quốc với thế giới. Dưới thời ông Tập, Trung Quốc ngày càng rời xa các cải cách thị trường, khi sự kiểm soát của chính quyền trung ương đối với nền kinh tế tăng lên. Nền kinh tế đang suy yếu của Trung Quốc, cộng với việc thông qua luật “phản gián” mới của ĐCSTQ, đang khiến đầu tư nước ngoài sợ hãi và khiến các công ty nước ngoài phải di dời với số lượng ngày càng tăng.
Các vấn đề giữa Mỹ và Trung Quốc là rất nhiều và phức tạp. Và mặc dù bà Yellen là một quan chức nhà nước rất có năng lực, nhưng có vẻ như chuyến thăm của bà sẽ khó có thể khiến ĐCSTQ thay đổi hướng đi, tuân thủ trật tự dựa trên luật lệ toàn cầu và giảm bớt căng thẳng.
Tất nhiên, Mỹ có thể ngay lập tức làm ĐCSTQ hài lòng bằng cách quên đi tất cả những hành động sai trái của ĐCSTQ và dỡ bỏ thuế quan cũng như các biện pháp trừng phạt. Nhưng có vẻ như điều này sẽ không xảy ra.
Bài viết chỉ phản ánh quan điểm của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTD Việt Nam.
Theo The Epoch Times
Bảo Nguyên biên dịch
Tiến sĩ Antonio Graceffo là nhà phân tích kinh tế Trung Quốc đã có hơn 20 năm làm việc tại châu Á. Ông tốt nghiệp Đại học Thể thao Thượng Hải và có bằng MBA của Đại học Giao thông Thượng Hải; và hiện đang theo học ngành quốc phòng tại Đại học Quân đội Mỹ. Ông là tác giả của cuốn sách: Beyond the Belt and Road: China’s Global Economic Expansion (Đằng sau Vành đai và Con đường: Sự mở rộng kinh tế toàn cầu của Trung Quốc).
