Lịch sử xung đột vũ trang tiết lộ một một sự thật rằng: chiến tranh dễ bắt đầu hơn là kết thúc. Tròn một năm xung đột Nga - Ukraine, Trung Quốc đã đề xuất một 'kế hoạch hòa bình' 12 điểm để chấm dứt xung đột. Tuy nhiên, ý đồ gì ẩn chứa đằng sau kế hoạch này?
Cùng nhìn lại cuộc chiến đẫm máu nhất của thế kỷ 20 - cuộc Đại chiến (Great War) - hay còn gọi là “Thế chiến I”.
Cuộc xung đột vẫn rơi vào bế tắc nhiều năm liền cho đến khi Tướng Úc John Monash tạo ra bước đột phá trong trận Villers - Bretenneux và trận Beaumont Hamel ở miền bắc nước Pháp. Trong nhiều năm, tiền tuyến đã không dịch chuyển quá vài trăm mét.
Sự thật hiển nhiên này đáng được ghi nhớ khi chúng ta suy ngẫm về cuộc khủng hoảng Ukraine hiện nay.
Nếu như mục đích của chiến tranh là đánh bại một kẻ thù hoặc giành được đủ lợi thế để đạt được hòa bình, thì triển vọng hòa bình ở Ukraine là vô cùng hạn chế.
Sau khi phát động cuộc xâm lược Ukraine, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho rằng Moscow sẽ giành được chiến thắng “thần tốc” nội trong vài ngày. Tuy nhiên cho đến tận một năm sau, ông chủ Điện Kremlin vẫn đang sa lầy vào cuộc xung đột. "Chiến thắng" lúc này là điều xa vời đối với Nga - chừng nào các quốc gia khác còn tiếp tục viện trợ cho đối thủ của ông.
Nhà lãnh đạo Nga có thể chấm dứt cuộc chiến mà ông đã khởi xướng bằng cách rút lui khỏi Ukraine, nhưng với khoản “đầu tư kếch xù” của Moscow vào cuộc chiến về cả nhân mạng và khí tài, điều này có vẻ như khó xảy ra.
-
- Khói bốc lên mịt mù sau cuộc tấn công tên lửa vào Lviv khiến 6 người chết và 8 người bị thương, trong đó có một trẻ em ở ngoại ô Lviv, Ukraine hôm 18/4/2022. Các cuộc tấn công tên lửa xảy ra sau vụ đánh chìm tàu chiến của Hải quân Nga, Moscow ở Biển Đen. (Ảnh: Matthew Hatcher/SOPA Images/LightRocket/Getty Images)
Đối mặt với một mối đe dọa hiện hữu, Ukraine không thể dễ dàng đồng ý với một giải pháp hòa bình trừ khi Nga rút quân hoàn toàn khỏi lãnh thổ đã chiếm đóng. Cũng giống như những gì đã xảy ra trong quá khứ, việc cho phép người Nga ở lại Bán đảo Crimea sẽ khuyến khích họ tái khởi động cuộc chiến trong tương lai.
Những quan sát này có liên quan đến lập trường về “kế hoạch hòa bình” gồm 12 điểm của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ).
Văn bản này chứa đầy những tuyên bố chính sách đối ngoại thông thường của ĐCSTQ về việc “từ bỏ tâm lý chiến tranh lạnh” và “ngừng các biện pháp trừng phạt đơn phương”.
Đề xuất của Trung Quốc gồm 12 điểm sau:
- Tôn trọng chủ quyền của tất cả các quốc gia;
- Từ bỏ tư duy Chiến tranh Lạnh;
- Ngừng các hành động thù địch;
- Nối lại hòa đàm;
- Giải quyết khủng hoảng nhân đạo;
- Bảo vệ dân thường và tù binh chiến tranh;
- Duy trì an toàn cho các nhà máy điện hạt nhân;
- Giảm các rủi ro chiến lược;
- Tạo điều kiện cho hoạt động xuất khẩu ngũ cốc;
- Ngừng các lệnh trừng phạt đơn phương;
- Giữ ổn định chuỗi cung ứng và công nghiệp;
- Thúc đẩy tái thiết hậu xung đột.
Tuy nhiên, sự nông cạn của tài liệu này được bộc lộ ở điểm đầu tiên về “tôn trọng chủ quyền của tất cả các quốc gia”.
Văn bản này nêu rõ: “Luật pháp quốc tế phải được công nhận rộng rãi, bao gồm các mục đích và nguyên tắc của Hiến chương Liên Hợp Quốc, phải được tuân thủ nghiêm ngặt. Chủ quyền, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của tất cả các quốc gia phải được bảo vệ một cách hiệu quả. Tất cả các nước, dù lớn hay nhỏ, mạnh hay yếu, giàu hay nghèo, đều là thành viên bình đẳng của cộng đồng quốc tế. Tất cả các bên nên cùng nhau duy trì các chuẩn mực cơ bản chi phối quan hệ quốc tế và bảo vệ sự công bằng và công lý quốc tế. Cần thúc đẩy việc áp dụng luật pháp quốc tế một cách bình đẳng và thống nhất, đồng thời bác bỏ các tiêu chuẩn kép".
Như vậy, một hệ quả tất yếu của khẳng định này là Nga sẽ rút quân khỏi lãnh thổ Ukraine. Kể từ khi Liên Xô tan rã, Ukraine trở thành một quốc gia có chủ quyền, là thành viên độc lập của Liên Hợp Quốc, cũng như Nga. Ukraine có biên giới được quốc tế công nhận.
Nếu ĐCSTQ thực sự mong muốn hòa bình, nước này sẽ khuyên Nga rút quân.
-
- Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân phát biểu tại cuộc họp giao ban Bộ Ngoại giao ở Bắc Kinh, Trung Quốc vào ngày 9/11/2020. (Ảnh: Greg Baker/ Getty Images)
Lời nói không đi đôi với hành động
Khi được hỏi tại một cuộc họp báo tại sao Trung Quốc không kêu gọi Nga rút quân trong “kế hoạch hòa bình” và tại sao họ không nêu tên kẻ xâm lược trong cuộc xung đột, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân đã không trực tiếp trả lời câu hỏi này.
Thay vào đó, ĐCSTQ tiếp tục theo đuổi mối quan hệ đối tác không giới hạn với Nga. Nước này đã được hưởng lợi về kinh tế từ cuộc xung đột Nga - Ukraine vì thương mại song phương giữa hai nước đã tăng lên đáng kể.
Tuy nhiên, kế hoạch của ĐCSTQ cũng khẳng định rằng “không nên đạt được an ninh của một khu vực bằng cách củng cố hoặc mở rộng các khối quân sự”.
Đây chính là nguồn cơn sợ hãi của Trung Quốc. Ngoại trừ Iran và Trung Quốc, không có quốc gia nào ủng hộ Nga. Trên thực tế, có rất nhiều quốc gia đang hỗ trợ Ukraine.
Trung Quốc muốn thu hẹp phạm vi cuộc xung đột và chỉ "gói gọn" trong cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, nghiêng tỷ lệ cược có lợi cho ông Putin. Bởi vì cả Trung Quốc và Nga đều có chung một kẻ thù: Hoa Kỳ.
Trung Quốc cũng đang chơi một trò chơi dài hơi. Nếu Nga phụ thuộc quá nhiều vào ĐCSTQ, thì viễn cảnh Trung Quốc tuyên bố chủ quyền lãnh thổ trên Thái Bình Dương sẽ trở thành một khả năng trong tương lai.
Mục tiêu cơ bản trong tuyên bố của chính quyền Trung Quốc thể hiện rõ ở điểm 10, trong đó khẳng định chỉ áp dụng các biện pháp trừng phạt được Liên Hợp Quốc cho phép. Tuy nhiên, Nga có quyền phủ quyết tại Liên Hợp Quốc, điều đó có nghĩa là các biện pháp trừng phạt như vậy sẽ không bao giờ được thông qua!
Do đó, khó có thể kết luận rằng đề xuất của Trung Quốc là một kế hoạch hòa bình nghiêm túc.
Đài Loan cũng được đề cập đến trong tài liệu này. Nếu chính quyền Trung Quốc xâm lược hòn đảo tự trị này, họ đương nhiên sẽ sử dụng một tài liệu với luận điệu tương tự.
“Kế hoạch hòa bình” chứng tỏ rằng ĐCSTQ đang lo ngại về các biện pháp trừng phạt tiềm tàng đối với “những kẻ phản diện” và phản ứng của cộng đồng quốc tế ngày càng tăng đối với hành vi gây hấn trắng trợn của Bắc Kinh ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Trong khi đó, các quan chức Trung Quốc và Nga vẫn không ngừng gặp gỡ, và Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng chính thức xác nhận rằng nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ đến thăm Moscow.
Theo nhiều nguồn tin gần đây, Trung Quốc đang cân nhắc bán vũ khí quân sự cho Nga. Đây không phải là hành vi của một quốc gia thực sự quan tâm đến hòa bình.
Quan điểm thể hiện trong bài viết này là của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTDVN.
Theo The Epoch Times
Huyền Anh biên dịch
